امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمودند: خدای بیامرزد آن بنده‌ای را که بیندیشد و عبرت گیرد، و پشت کردن‌ها و روی‌آوری آنچه حاضر است را با دیده اعتبار(پند و اندرز) بنگرد. بحارالانوار، جلد 70، صفحه 119، به نقل از آثارالصادقین، آیت‌الله احسان‌بخش.***

تاریخ و آنچه که به ملت‌ها می‌گذرد، این باید عبرت باشد برای مردم. از جمله تاریخ عصر حاضر... امام خمینی(قدس سره)، صحیفه امام، ج 8، ص 348.

 

 

چهلمین سالگرد انقلاب - اسناد

شروع استیصال ساواک بعد از وقایع قم و تبریز در سال 1356


تاریخ انتشار: 26 فروردين 1398


پس از انتشار مقاله موهن ایران و استعمار سرخ و سیاه در روزنامه اطلاعات 17 دی 1356 و اعتراضات خود جوش و گسترده طلاب و مراجع حوزه علمیه قم و سرکوب و کشتار آنها در روز 19 دی و سپس بزرگداشت چهلمین روز شهادت شهدای 19 دی در تاریخ 29 بهمن 1356 در تبریز و نقش گسترده ساواک در سرکوب مخالفت‌ها و به خاک و خون کشیدن مردم، ناکارآمدی ساواک و نیروهای انتظامی در مواجهه با نا آرامی‌ها آشکار شد. چند روز پس از این واقعه برخی از مهمترین رؤسا و مسئولان ساواک در استان آذربایجان شرقی و سایر نقاط کشور از سمت‌های خود برکنار شدند و برخی دیگر تنزل مقام و درجه یافتند.

ساواک در پی واقعه 29 بهمن 1356 طی بخشنامه شدیداللحنی خطاب به شعب خود در استانها و شهرهای مختلف بر ضرورت سرکوب قهرآمیز مخالفتها‌ی سیاسی تأکید کرده و وظیفه این سازمان را در برخورد با نا آرامی‌ها خطیر و حساس ارزیابی کرد. به دنبال این بخشنامه موج جدیدی از خشونت و سرکوب در کشور آغاز شد و کسانی که در واقعه 29 بهمن در تبریز شرکت کرده بودند تحت تعقیب ساواک قرار گرفتند. سند زیر بخشنامه ارتشبد نعمت‌الله نصیری به مراکز ذکر شده است.

بخشنامه

با توجه به این که عناصر تروریست ـ آنارشیست ـ مارکسیست‌هاى اسلامى ـ قشریون و افراطیون مذهبى ـ عناصر وابسته به جبهه به اصطلاح ملى و سایر گروه‌هاى برانداز و خرابکار در صدد ایجاد هرج و مرج و تشنج در سطح کشور بوده و تا کنون وقایع تبریز و قم و برخى شهرهاى دیگر را به وجود آورده‌اند مسئولیت و وظایف ساواک به مراتب خطیرتر و حساس‌تر شده است ولى متأسفانه دیده شده است که بعضى از سازمان‌ها به این وظائف و مسئولیت‌ها وقوف کامل نداشته و به علت عدم نفوذ کافى در طبقات و گروه‌هاى مختلف نتوانسته‌اند هدف‌هاى مورد نظر را پوشانده و به موقع از فعل و انفعالات در هدف‌ها و مقاصد گروه‌هاى ضد ملى اطلاع صحیح و درست به دست آورده بدینوسیله اخطار می‌گردد چنانچه در منطقه هریک از سازمان‌هاى استان یا شهرستان اتفاق سوئى پیش آید و سازمان محل قبلاً از آن اطلاع نیافته و مراتب را به مرکز و مقامات انتظامى محل منعکس نکرده باشد کلیه رده‌ها و سلسله مراتب از رهبر عملیات تا رئیس شعبه ـ دایره ـ بخش ـ اداره ـ رئیس سازمان شهرستان و استان مسئول بوده و شدیداً مورد مؤاخذه و تنبیه قرار خواهند گرفت. این دستور به کلیه سلسله مراتب اطلاع و دقیقاً در اجراى آن نظارت نمایند و هیچگونه عذر و بهانه‌اى در صورت وقوع حوادث احتمالى مسموع نخواهد بود.[1]

ارتشبد نصیرى

رونوشت اوامر فوق جهت اطلاع و پیگیرى و در نظر گرفتن دقیق آن و اقدامات لازم به ریاست سازمان اطلاعات و امنیت‌هاى تابعه ابلاغ می‌گردد. ى

رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کردستان. نصرتى

 

پی‌نوشت‌ها:


[1] . این بخشنامه به همه مراکز ساواک و از آن طریق به همه دست‌اندرکاران استانها فرستاده شد. استاندار کردستان، سرلشکر على زاده، پس از دریافت مفاد این بخشنامه خطاب به ژاندارمرى این استان نوشت: «مقرر فرمایید مأموران در شبانه روز مراقبت لازم را در تمام شهرها و مراکز تجمع در سطح استان به عمل آورند و از مؤسسات حساس و مورد توجه به ویژه پیکره‌هاى اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و اعلیحضرت رضا شاه کبیر و مخازن و فروشگاههاى مواد نفتى و بانکى و سایر مؤسسات حفاظت کامل به عمل آورند.» این نامه محرمانه با شماره 3014 / 2 و تاریخ 2 / 12 / 2536 ارسال شده است.




منبع: انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، جلد سوم، صفحه 89، مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1377. همچنین بنگرید: ساواک، مضفر شاهدی، صفحه 671 تا 676، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
 

تعداد مشاهده: 3642

تقویم تاریخ

کانال‌های اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان‌ها

       
@historydocuments
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.