امام صادق(علیه‌السلام) فرمودند: رسول اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرموده است: غافل‌ترین و ناآگاه‌ترین مردم کسی است که به دگرگونی و حال به حال شدن دنیا پند نگیرد. سفینه البحار، جلد 2، صفحه 146، به نقل از آثارالصادقین، آیت‌الله احسان‌بخش.*** قرار دادن اسناد متقن و جهت دهنده در فضای مجازی به بسیاری از محققان و نویسندگان کمک شایانی خواهد کرد. مقام معظم رهبری در دیدار با کارکنان مرکز اسناد انقلاب اسلامی مورخه 1390/1/31.

اسناد بدون شرح

میهمانی برخی از سران کشور با نمایندگان سیا


تاریخ انتشار: 05 ارديبهشت 1398


از: 20  / ﻫ  / 7                                                             تاریخ: 5 / 11 / 1346

به: 824                                                          شماره: 34075 / 20  / ﻫ  / 7

موضوع: میهمانی ابتهاج مدیر بانک ایرانیان

 

    بعد از ظهر روز دوشنبه 2 / 11 / 1346 از طرف ابتهاج[1] یک مجلس میهمانی به عنوان پذیرائی از وارن رئیس پیشین اصل چهار[ترومن] [2] در ایران که اخیراً به سرپرستی 31 نفر از سرمایه‌داران و صاحبان صنایع آمریکا به تهران آمده است داده شد که مهندس روحانی وزیر آب و برق – دکتر مجیدی وزیر تولیدات کشاورزی- دکتر گودرزی[3] وزیر مشاور- عبدالرضا انصاری وزیر کشور - مهندس اصفیا، مدیر عامل سازمان برنامه و همچنین عده‌ای از همکاران سابق وارن دعوت شده بود که در آن شرکت نمایند.

دکتر صادق برزگر[4] که در حال حاضر معاون ابتهاج در بانک ایرانیان است در این باره ضمن یک مذاکره خصوصی اظهار می‌داشت که: از من هم به این میهمانی دعوت شده بود ولی به ابتهاج گفتم چون در این میهمانی دوستان آمریکائی و نمایندگان سازمان سیا در ایران شرکت دارند لذا حضور من باعث ناراحتی آقایان خواهد شد و بنابر این عذر می‌خواهم.

دکتر برزگر اضافه می‌نمود که: وارن از دوستان بسیار صمیمی ابتهاج است و در مؤسسه لیلیانتال‌کلاب صاحب مقام مهمی می‌باشد و در مسافرت اخیر شاهنشاه به آمریکا در یک ضیافت که با حضور لیلیانتال کلاب و رئیس جمهوری آمریکا صورت گرفت نامبرده صریحاً از ابتهاج به عنوان یک مقام اقتصادی مهم نام برده و او را از شخصیت‌های مهم اقتصادی معرفی و ستوده و پس از این مسافرت بوده که روابط شاهنشاه با ابتهاج قدری صمیمانه‌تر گردید و از آن حالت سابق خارج شده است.

دکتر برزگر افزود قرار است وارن و دار و دسته‌اش (به اصطلاح آمریکائی‌ها) کلیه معاملات و کارهای بانکی خود را با بانک ایرانیان انجام بدهند و برزگر نامه‌ای را ارائه نمود که تاریخ آن روز اول بهمن‌ماه و در این نامه همین موضوع یادآوری شده بود و افزود که بالاخره دوستان وارن و دار و دسته او در ایران کار خودشان را کردند و قرار است عمران خوزستان را دربست به اینها بدهند و فعلاً به نام مطالعه 30 الی 40 میلیون تومان به جیب خواهند زد.

دکتر برزگر گفت: هم اکنون شعبه موسسه لیلیانتال کلاب به نام k-p-s در اهواز مشغول کار است و با سازمان آب و برق خوزستان سر و کار دارد.

در مورد اینکه آیا میهمانی در چه محلی داده شده دکتر برزگر اظهار بی‌اطلاعی کرد ولی اضافه نمود: موضوع مهمانی چندان مهم نیست و بلکه این مهمانی ظاهراً به صورت یک پذیرائی عادی بوده ولی مذاکرات محرمانه و پشت پرده این عده با ابتهاج و امثال او در ساعات مختلف و بدون سر و صدا و غیر رسمی انجام می‌گردد.

رونوشت برابر اصل است. صادقیان 10 / 11 / 1346

ضمیمه سابقه 86486 و بایگانی شود.

 

پی‌نوشت‌ها:


[1] . ابوالحسن ابتهاج، فرزند ابراهیم در سال 1278 ﻫ ش در رشت متولد شد. تحصیلات مقدماتى را در این شهر گذراند و براى ادامه تحصیل به پاریس و بیروت رفت و در سال 1295 به ایران بازگشت. او در مدرسه آمریکائى رشت به تحصیل پرداخت و براى مدتى مترجم انگلیسی‌ها در رشت شد. در هنگام قیام جنگل، بدست جنگلی‌ها دستگیر و سپس آزاد شد و با پیشروى روس ها، از رشت به تهران گریخت و به استخدام بانک شاهى درآمد و دو سال بعد به رشت انتقال یافت. وی در سال 1303 به تهران بازگشت و به عنوان مترجم کل، به معاونت بازرسى کل بانک شاهى منصوب شد و مسئول امور حقوقى و قضائى بانک مزبور گردید. در تابستان سال 1310 براى وصول مطالبات بانک شاهى به ترکیه رفت. در سال 1315 از بانک شاهى استعفا کرد و با سمت کمیسر مفتش دولت در بانک فلاحتى ایران، همراه با نظارت بر بیش از چهل شرکت دولتى به استخدام وزارت مالیه (دارائى) درآمد. سپس با ایجاد شوراى اقتصاد و موافقت رضاشاه، ابتهاج به ریاست دبیرخانه آن شورا برگزیده شد. در تیر سال 1315 به سمت بازرس دولت در بانک کشاورزى تعیین و در سال 1316 به معاونت بانک ملى ایران منصوب و در خرداد ماه 1319 ریاست هیئت مدیره بانک رهنى را به عهده گرفت. او در دى ماه 1321 به جاى حسین علاء به مدیریت بانک ملى ایران منصوب شد. در سال 1322 به نمایندگى امور مالى و اقتصادى ایران به قاهره سفرکرد.

در خرداد 1323 به عنوان رئیس هیئت نمایندگى ایران براى شرکت در کنفرانس برتون وودز «Bertton Woods » به آمریکا رفت. در جریان فرقه دموکرات آذربایجان، با تشکیل بانک آذربایجان توسط فرقه دموکرات مخالفت و شعبه بانک ملى در آذربایجان را تعطیل اعلام کرد. ابتهاج در همین سال‌ها دانشجویانى را براى تحصیل در رشته بانکدارى به انگلیس اعزام نمود. در 27 تیر 1329 با انجام مصاحبه اى با خبرگزارى آسوشیتدپرس، سهم بیشترى را براى ایران از منافع شرکت نفت ایران و انگلیس خواست و از گرفتن وام کمکى از آمریکا ابراز بى نیازى کرد. در همین روز از ریاست بانک ملى برکنار و در شهریور همان سال سفیر کبیر ایران در فرانسه شد. او نمایندگى ایران در اسپانیا و پرتغال را نیز داشت. ابتهاج در فروردین 1331 از آن سفارت عزل و پس از مدت کوتاهى ابتدا مشاور مدیر عامل صندوق بین‌المللى پول و سپس به عنوان رئیس اداره خاورمیانه آن صندوق مشغول به کار شد. در دوران نخست وزیرى مصدق با وى مخالفت داشت. در آن زمان او براى سازمان جاسوسى انگلستان فعالیت مى‌کرد و از کسانى بود که در کودتاى 28 مرداد 1332 دست داشت. پس از اتمام دوره قراردادش با صندوق بین‌المللى پول، در 1333 به ریاست سازمان برنامه گمارده شد. وی پس از مدتى به دنبال دخالت هاى محمدرضا شاه در برنامه‌هاى عمرانى، از ریاست سازمان برنامه استعفا کرد و با انتقال همه اختیارات مدیریت عامل سازمان مزبور به نخست وزیر، از مقام خود کناره گرفت. در دى ماه 1338 با مساعدت چند تن از دوستانش، بانک ایرانیان را تأسیس کرد. وى پس از مراجعت از کنفرانس بین‌المللى صنعتى سانفرانسیسکو، با دستور على امینى، نخست وزیر وقت به اتهام سوءاستفاده و عدم توجه به قانون، دستگیر شد. ابتهاج در سال 1341 پس از هشت ماه زندان آزاد شد و به دعوت دولت الجزایر براى راهنمایى و کمک به تهیه برنامه عمرانى به آن کشور رفت. در سال 1353 با مشارکت شرکت بیمه آمریکائى، شرکت بیمه بین‌المللى ایران و آمریکا را در ایران پایه گذارى کرد و خود به عنوان رئیس هیئت مدیره آن تا سال 1357 مشغول کار شد. در سال 1356 سهام بانک ایرانیان را با بالاترین قیمت به هژبر یزدانى فروخت و در اردیبهشت سال 1357 براى معالجه چشم به فرانسه رفت. وى پس از مدتى فعالیت و نگارش خاطرات خود، در سال 1371 درگذشت.

[2] . اصل 4 ترومن: اصل چهارم از اصول هری ترومن، رویکرد اقتصادی و سیاسی آمریکا را نشان می‌دهد. این اصل به این شرح است: «ما باید پیشرفت‌های علمی و صنعتی خود را در اختیار مناطق عقب مانده جهان قرار بدهیم تا مناطق مزبور به سهم خود به پیشرفت نایل شوند». این اصل کشورهای جهان سوم را وابسته به غرب می‌کرد . اصل ترومن به منظور جلوگیری از نفوذ کمونیست نیز به کار می‌رفت.

[3] . منوچهر گودرزی، فرزند سلطانحسن در سال 1304 ﻫ ش در همدان به دنیا آمد. در دانشگاه تهران، رشته علوم سیاسی را گذراند و مدت یک سال نیز در آمریکا به تحصیل در رشته علوم سیاسی اشتغال داشت. مشاغلی چون، معاونت اداری و مالی سازمان برنامه و بودجه و معاونت نخستوزیر و دبیر کل شورای عالی اداری کشور، وزیر مشاور و وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی را عهدهدار بود. وی دارای همسری آمریکایی بود که منشیگری مستشار سیاسی و سفیر آمریکا در تهران را به عهده داشت و خود وی نیز با یکی از مستشاران آمریکایی که از اعضای بلندپایه نمایندگی سازمان سیا در تهران بود، ارتباط داشت. گفته میشود چون وی از عوامل آمریکا در ایران بود به رغم عدم کفایت و رفتار خشونتآمیز با کارکنان تحت مسئولیت خود و حیف و میل بیتالمال با حمایت آمریکائی‌ها همواره به دستگاه دولت و مردم تحمیل می‌شد. گودرزی عضو هیأت مؤسس حزب ایران نوین بود.(اسناد ساواک - پرونده انفرادی)

[4] . صادق برزگر، فرزند حسین دارای دکترای حقوق و معلومات تخصصی در امور بازرگانی بود. مشاغل وی عبارت بود از: معاون نشر اسکناس و رئیس اداره اسکناس و رئیس اداره حقوقی بانک ملی، معاون پارلمانی وزارت بازرگانی، مدیر عامل شرکت معاملات خارجی، معاون ابتهاج(ریاست سازمان برنامه و بودجه) رئیس اعتبارات بانک ایرانیان و مدیر کل وزارت اقتصاد. وی همچنین عضو برجسته گروه راما بود و در حزب ملیون نیز عضویت داشت.



ابوالحسن ابتهاج



منبع: رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک، منصور روحانی، صفحه 122 و 123، مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1396.
 

تعداد مشاهده: 3186

تقویم تاریخ

کانال‌های اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان‌ها

       
@historydocuments
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.