امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمودند: خدای بیامرزد آن بنده‌ای را که بیندیشد و عبرت گیرد، و پشت کردن‌ها و روی‌آوری آنچه حاضر است را با دیده اعتبار(پند و اندرز) بنگرد. بحارالانوار، جلد 70، صفحه 119، به نقل از آثارالصادقین، آیت‌الله احسان‌بخش.*** تاریخ و آنچه که به ملت‌ها می‌گذرد، این باید عبرت باشد برای مردم. از جمله تاریخ عصر حاضر... امام خمینی(قدس سره)، صحیفه امام، ج 8، ص 348.

 

 

شرحی بر اسناد

تلاش ساواک برای نفوذ در بیوت مراجع عظام


تاریخ انتشار: 17 مرداد 1399


یکی از نقشه‌های پیوسته ساواک برای تسلط و اشراف اطلاعاتی و عملیاتی بر مخالفین رژیم، نفوذ در لایه‌های درونی مخالفین بود. ساواک این کار را در مورد گروههای مبارز مسلمان و غیر مسلمان از طریق عامل نفوذی انجام می‌داد و در مورد مراجع و علما سعی می‌کرد از طریق جذب وابستگان سببی و نسبی آنان به خواسته خود برسد. در برخی موارد ساده انگاری و اعتماد بیجا موجب می‌شد که ساواک به موفقیت رسیده، به هدف خود نائل شود و در برخی موارد خودفروختگی اعضای سببی و نسبی این فرصت را برای ساواک مهیا می‌کردند. نمونه‌هایی از این دست را در اسناد منتشره درباره بیت آقای سیدکاظم شریعتمداری می‌توان یافت.

در چند سند زیر ناکامی رئیس ساواک خراسان، سرتیپ بهرامی، در این راستا مورد ارزیابی و سپس توبیخ سپهبد نعمت‌الله نصیری ریاست کل ساواک و ناصر مقدم رئیس امنیت داخلی قرار گرفته و از اینکه وی بعد از چند سال هنوز نتوانسته در بیت آیت‌الله میلانی و قمی نفوذ نماید اظهار نارضایتی شده است. سرتیپ بهرامی نیز برای دفاع از خود توجیهاتی را مورد نظر قرار داده و ادعاهایی نموده که با واقعیت فاصله دارد.

*****

 

از: تهران                                                                             تاریخ: 29 / 7 / 45

به: خراسان                                                                          شماره: 1591 / 130

 

ساواک خراسان

بازگشت به 466ـ 28 / 7 / 45

     سرتیپ بهرامى باید با نهایت جدیت و با هوشیارى کامل مراقب اعمال روحانیون باشید و از کوچکترین فعالیت آنها اطلاع حاصل نمایید هنوز بعد از چند سال نتوانسته‌اید به داخل منزل میلانى و قمى نفوذ نمایید و از مکاتبات و مذاکرات آنها به طور نسبت و دست اول اطلاع حاصل نمایید توجه داشته باشید که اگر پیش آمد نماید و قبلاً مطلع نشده و جلوگیرى ننمایید شخصاً مسئولیت داشته و رئیس امنیت داخلى نیز مانند شما مسئول خواهد بود.

سپهبد نصیرى

 

*****

 

شماره: 39840 / 316                                                         تاریخ: 8 / 8 / 45

از: اداره کل سوم                                       به: ریاست ساواک خراسان (مشهد)

 

درباره: استفتاء از آیت‌الله‌ میلانى[1]

پیرو: 39787 / 316 ـ 1 / 8 / 45

     با توجه به این که اخیراً دامنه فعالیت‌هاى روحانیون مخالف و طرفداران آنان ­در حوزه استحفاظى آن ساواک گسترش پیدا نموده است، خواهشمند است دستور فرمایید:

1ـ در جریان فعالیت‌هایى که اخیراً اشاعه پیدا کرده باشند و مراتب را به موقع اعلام نمایند.

2ـ به منبع 195 تذکر داده شود چنانچه این قبیل اخبار را به موقع اعلام ننمایند ادامه همکارى وى با اشکال مواجه خواهد شد.

3ـ چنانچه دسترسى به منابع در مورد نفوذ روى میلانى کم شده است نسبت به نشان کردن منابع واجد شرائط اقدام و نتیجه را اعلام نمایند.

از طرف مدیر کل اداره سوم. مقدم

سابقه ارائه 10 / 8

 

*****

 

شماره: 864 / 9ه‍                                                                            تاریخ: 15 / 8 / 45

از: ساواک خراسان       به: تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور. اداره کل سوم (316)

 

آیت‌الله‌ میلانى

عطف: 39840 / 316 ـ 8 / 8 /  45

     روحانیون مخالف دولت که در حوزه استحفاظى این ساواک هستند اعمال آنها شدیداً تحت کنترل است و هر گونه اقدامات آنها با مدارک مستند گزارش شده است. شایستگى منابع این ساواک در کنار هدف‌هاى مورد بحث کم نشده است بلکه دامنه نفوذ ساواک در خود روحانیون گسترش یافته تا جائى که به دست خود آنها و با دستیارى ایادى ساواک بر علیه یکدیگر اعلامیه مى‌دهند و از بیم یکدیگر هر کدام به نحوى به ساواک پناه مى‌آورند.

ساواک خراسان در کنار دو آیات (قمى ـ میلانى) منابع شایسته‌اى دارد که هر نوع فعالیت آنها را منعکس مى‌سازند.

این ساواک از نفوذ ساواک‌ها در سطح کشور روى روحانیون افراطى اطلاعى ­ندارد ولى مى‌تواند با قاطعیت اظهار عقیده کند که در حدود امکان و در بعضى موارد بیش از انتظار در این امور پیشرفت نموده است.

مقرر فرمایند به گزارش شماره 8522 / 9 ه‍ ـ 5 / 8 / 45 عطف توجه شود تا به میزان نفوذ این ساواک در روحانیون مخالف مستحضر گردند.[2]

رئیس سازمان اطلاعات و امنیت خراسان. سرتیپ بهرامى

 

 

پی‌نوشت‌ها:


[1] . ر. ک: آیت‌الله العظمی سید محمدهادی میلانی، جلد دوم، صفحه 508، سند شماره 39787 / 316 ـ 1 / 8 / 45، این استفتاء مربوط به حرام بودن معاشرت با بهائیان است.

[2] . با توجه به بررسى انجام یافته در پرونده مرحوم آیت‌اللّه‌ میلانى در اسناد ساواک دسترسى به گزارش شماره 5 / 8 / 45 ـ8522 / 9 ه‍  که در سند بالا به آن اشاره شده است به دست نیامد.



منبع: آیت‌الله العظمی سید محمدهادی میلانی به روایت اسناد ساواک، جلد دوم، صفحات 505، 510 و 512، مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1380.
 

تعداد مشاهده: 2794

تقویم تاریخ

کانال‌های اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان‌ها

       
@historydocuments
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.