امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمودند: حکمت و زیرکی برای هرکس آشکار گردد عبرت را می‌شناسد و هرکس عبرت را بشناسد چنانست که در میان پیشینیان زندگانی کرده باشد. قصارالحکم، 31-5، به نقل از آثارالصادقین، آیت‌الله احسان‌بخش. *** تاریخ باید سرمشق ما باشد. امام خمینی(قدس سره)، صحیفه امام، ج 7، ص 67.

شرحی بر اسناد

موافقت آقای سیدکاظم شریعتمداری با شورای سلطنت و تحت فشار قرار دادن همه جانبه امام خمینی برای بازگشت از مسیر انقلابی


تاریخ انتشار: 08 بهمن 1398


دو سند زیر در باره مذاکره آقای سیدکاظم شریعتمداری با مرتبطین دربار در ماه پایانی رژیم پهلوی و پنج روز قبل از خروج شاه از ایران است. در این دو سند موافقت و رضایت آقای شریعتمداری با تشکیل شورای سلطنت و حتی معرفی آقای قمی برای عضویت در این شورا مطرح است. مطلب دیگر تلاش آقای شریعتمداری برای فشار روانی و حداکثری به امام خمینی(ره) برای تجدید نظر و بازگشت از ایده‌های انقلابی آن حضرت است.

در میان اسناد سفارت امریکا در تهران، گزارشى هم از دیدار دوتن از کارمندان دولت امریکا به همراه ناصر میناچى با آقاى شریعتمدارى وجود دارد که نشان مى‌دهد دولت امریکا از طریق این ارتباط در صدد آرام کردن ارتش هنگام خروج شاه از طریق وساطت مقام مذهبى بود:

«شریعتمدارى فورى با بیانات کارمند سفارت در مورد [امکان] تهدید و حملات ارتش موافقت کرد. او نگرانى و درک عمیق خود را در این مورد که ارتش خروج شاه را نمى‌پذیرد نشان داد و... او مکرراً پیشنهاد مى‌کرد که امریکا هر چه در توان دارد به کار گیرد تا از این امر جلوگیرى کند.»

کارمندان سفارت آمریکا ظاهراً از آقاى شریعتمدارى خواسته بودند در این مورد اعلامیه‌اى هم بدهد که مورد موافقت قرار گرفت. به گواهی تاریخ سند، این دیدار روز بیستم دى ماه 57 صورت گرفته بود. (اسناد لانه جاسوسى، ج 27، خط میانه، ج 3، ص 36 و 37)

******

 

به: 312                                                                شماره: 13191 / 21ه‍

از: قم                                                                      تاریخ: 21 / 10 / 57

[تلفنگرام]

آقاى صفدرى (ردیف 78) [دکتر مصطفوى] روز جارى ضمن تماس با محمدى[شریعتمدارى] در مورد اعضاء شوراى سلطنت نظر ایشان را نسبت به انتخاب آقاى قمى یکى از روحانیون نسبت خوشنام و عضو دارالتقریب اسلامى به عنوان نماینده روحانیت در شوراى سلطنت استفسار که محمدى[شریعتمدارى] ضمن تأیید آقاى قمى مى‌افزاید که از قول ایشان بحثى به میان نیاید. ضمناً آقاى صفدرى[دکتر مصطفوى] از آقایان وزیر دربار، دکتر امینى، وارسته (قبلاً وزیر دارایى بوده) و مهندس بازرگان به نام کاندیداهاى شوراى سلطنت یاد نموده است.

استحضاراً معروض

باصرى‌نیا

گوینده = آقاى امیرى

ساعت 1030 روز 21 ـ 10 ـ 57

 

 

 

 

*****

 

از: قم                                                               شماره: 13189 / 21ه‍

به: 312                                                                  تاریخ: 21 / 10 / 57

[گزارش]

در تماسى که شب گذشته آقاى ورشوچیان از تهران با محمدى[شریعتمدارى] حاصل نموده نظر ایشان را در مورد رفتن چند نفر از تجار و ملاقات با همتى[خمینى] به منظور تشریح وضع مملکت و ناراحتى‌هاى پى در پى مردم استفسار و در ضمن افزوده است: از ملاقات‌هاى معموله دیگران با همتى[خمینى] نتیجه مطلوب عاید نشده است. محمدى [شریعتمدارى] اظهار می‌دارد: خوبست از نقاط مختلف کشور ضمن تماس تلفنى با همتى[خمینى] مسائلى مانند وضع صنعت نفت، فلج شدن کار و کاسبى مردم و بازار و وضع غیر قابل تحمل بودن کنونى را به اطلاع ایشان برسانند و یادآوری نمایند که این قبیل اعمال به نام همتى[خمینى] تمام و خودشان هم می‌توانند تحقیق کنند و به همتى[خمینى] بگویند با چنین وضعى لابد تکلیفى دارد که باید براى رفاه مردم عمل کند. محمدى[شریعتمدارى] اضافه می‌نماید: همتى[خمینى] را کسانى دوره کرده‌اند و مانع می‌شوند به جریانات واقعى داخل مملکت واقف شود و کارها روال طبیعى خودش را طى نماید. ورشوچیان در تأیید نظر محمدى[شریعتمدارى] اظهار می‌دارد: چندین نفر تلفن کرده‌اند ولى همان افرادی که او را احاطه نموده‌اند نمی‌گذارند با خود همتى[خمینى] مذاکره صورت گیرد، و قرار می‌شود نتیجه اقدامات بعدى به اطلاع محمدى[شریعتمدارى] رسانیده شود تا سپس افرادى براى ملاقات با همتى[خمینى] انتخاب شوند. توضیح اینکه: محمدى[شریعتمدارى] ظرف چند روز اخیر ضمن مراجعات و تماس‌هاى معموله با افراد مختلف ضمن اشاره به وقایع مشهد و تهران خطراتى را که از جانب افغانستان و کمونیست‌ها مملکت را تهدید می‌نماید، یادآور و می‌افزاید که: در کارها بایستى با دقت و هوشیارى جانب احتیاط را در نظر گرفت.

 استحضاراً معروض

باصرى‌نیا



منبع: انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، جلد 24، صفحه 12 و 13، مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1386.
 

تعداد مشاهده: 2008

تقویم تاریخ

کانال‌های اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان‌ها

       
@historydocuments
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.