امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمودند: خدای بیامرزد آن بنده‌ای را که بیندیشد و عبرت گیرد، و پشت کردن‌ها و روی‌آوری آنچه حاضر است را با دیده اعتبار(پند و اندرز) بنگرد. بحارالانوار، جلد 70، صفحه 119، به نقل از آثارالصادقین، آیت‌الله احسان‌بخش.***

تاریخ و آنچه که به ملت‌ها می‌گذرد، این باید عبرت باشد برای مردم. از جمله تاریخ عصر حاضر... امام خمینی(قدس سره)، صحیفه امام، ج 8، ص 348.

 

 

چهلمین سالگرد انقلاب - اسناد

تکاپوی ساواک برای تبرئه و جلوگیری از انحلال خود در طلیعه پیروزی انقلاب اسلامی


تاریخ انتشار: 29 آبان 1398


از همان نخستین ماه‌های آغاز نا آرامی‌ها در دوره انقلاب اسلامی، انتقاد از عملکرد سوء ساواک از مهمترین موضع‌گیری‌های مخالفان حکومت بود. در این میان محافلی در دولت و حکومت نیز به تدریج بر این باور رسیدند که طرح انحلال ساواک خواهد توانست گسترش نا آرامی‌ها را مهار کند. با آغاز نخست وزیری شریف امامی در شهریور 1357 طرح انحلال ساواک در دستور کار دولت قرار گرفت و در این باره وعده‌هایی نیز به افکار عمومی داده شد. با این احوال در آن مقطع، موضوع انحلال و یا تغییر و تحول در ساواک مسکوت ماند. ادامه اعتراضات به ساواک، همراه با عدم تلاش دولت و حکومت در حمایت صریح از ساواک موجب تضعیف شدید روحیه بسیاری از ساواکیان شد. پس از روی کار آمدن دولت نظامی ارتشبد غلامرضا ازهاری در آبان 1357، هر چند دولت او در باره انحلال ساواک برنامه‌ای نداشت اما ساواک و ساواکیان بیش از هر مرجع حکومتی دیگر مورد حمله، انتقاد و سرزنش مخالفان قرار گرفتند.[1] این مخالفت‌ها روحیه ضعیف و آینده مبهم ساواک را بیش از پیش تضعیف کرد و گزارش‌ها و تحلیل‌هایی به مانند چند سند زیر نشانگر تکاپوی آن‌ها برای رد سیل حملات به عملکرد 22 ساله ساواک در به وجود آمدن بحران‌های آن دوره و انداختن آن به گردن دولت و عوامل اجرائی حکومت پهلوی است.

******

به: 311                                                                  شماره: 16061

از: 20 ه‍ 11                                                            تاریخ: 30 /8 /57

 

موضوع: اظهارنظر درباره ساواک

موضوع برکنارى و بازنشستگى 34 نفر مقام امنیتى و سپس آزادى زندانیان سیاسى و نشر مقالاتى درباره شکنجه و زندان‌هاى اوین و غیره و زمزمه انحلال ساواک دلیل روشن و عدم ثبات وضع تصمیم‌گیرى و سیاسى دولت‌هاى ما می‌باشد که نقاط ضعف اعمال دولت و مسئولین کشور را می‌خواهند با فدا کردن ساواک جبران کنند که این کار صحیح نیست زیرا در این میان اعمال خلاف و چپاول و کجروى دستگاه‌هاى دولتى باعث تورم و فشار و ناراحتى مردم بوده است.

نظریه شنبه: مطالب بالا مطرح شده است.

نظریه یکشنبه: نظریه شنبه تایید می‌گردد.

نظریه سه‌شنبه: نظریه یکشنبه مورد تایید است.

نظریه چهارشنبه: نظریه سه‌شنبه تایید می‌گردد.

*****

موضوع: آزادى زندانیان سیاسى

به طوری که جزو خواسته‌هاى گروه‌هاى سیاسى و غیرسیاسى و حتى کارمندان و کارگران مشاهده شده است، آزادى زندانیان سیاسى و انحلال ساواک و دستگیرى و محاکمه عوامل ساواک از جمله آن‌ها بوده است. حال رفتار دولت و سیاست اصلى دولت در این میان باید بر اصول واقعى متکى باشد نه این که با هر خواسته موقتى فوراً تسلیم نظریات مخالفین شده و از راه و کار اصلى و هدف واقعى عدول کند، تسلیم نظریات مخالفین و آزادى کلیه زندانیان سیاسى اعتراف به شکست در اجراى برنامه‌هاى امنیتى مملکت و اعلام تزلزل در دستگاه حاکم است که ظاهر قضیه خوب و انسانى است یعنى همه از آزادى آن‌ها خوشحال خواهند شد ولى کدام گروه یا دسته سیاسى خطرات احتمالى بعدى آن را در نظر می‌گیرد و زیان‌هاى احتمالى که بعداً به وسیله این عده و عده‌اى که به وسیله این عده عمل خواهند کرد مورد بررسى قرار گرفته است؟ و آیا آزادى گروه قبلى و یا احتمالاً آزادى گروه بعدى را خود زندانیان سیاسى و مردم و دنیا به حساب کى می‌گذارند؟ آیا آن‌ها را دولت آزاد کرده است؟ یا آن که مردم با مبارزه و قربانى درهاى زندان را گشودند؟ و در این میان روحیه مأمورین ساواک و حتى دادگاه‌هاى نظامى در نظر گرفته می‌شود و آیا یک خط بطلان به روى اعمال و رویه و رفتار ساواک و دادرسى ارتش نیست؟

نظریه شنبه: در بالا مطرح شده است.

نظریه یکشنبه: گزارش بالا به طور کلى قابل توجه و بررسى می‌باشد.

نظریه سه‌شنبه: نظریه یکشنبه تایید می‌گردد.

نظریه چهارشنبه: نظریه سه‌شنبه تایید می‌گردد.

 

پی‌نوشت:


[1] . ساواک، مظفر شاهدی، صفحه 722، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ اول، سال 1386.



منبع: انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، جلد 16، صفحه 298 و 315، مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1384.
 

تعداد مشاهده: 3994

تقویم تاریخ

کانال‌های اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان‌ها

       
@historydocuments
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.