گذری به یادداشتهای زندانیان پانزده خرداد 1342- قسمت هشتم

تبدیل زندان به جلسه درس، وعظ و تبلیغ

سه نامه از مرحوم حجت‌الاسلام و المسلمین محمدتقی فلسفی در زندان موقت شهربانی

حجت‌الاسلام و المسلمین محمدتقی فلسفی فرزند شیخ محمد رضا تنکابنی در سال 1288 شمسی در تهران متولد شد. پس از فراگیری علوم اسلامی در تهران و قم، روش نوینی را در وعظ پایه‌گذاری کرد و تحول عمیقی را در فن سخنرانی به وجود آورد. وی مورد توجه اکثر مراجع تقلید بود و آثار و تالیفاتی گرانقدر از جمله: کتاب کودک در دو جلد، کتاب جوان در دو جلد و شرح آیه الکرسی را به رشته تحریر در آورد. آقای فلسفی در طول مبارزات مردم ایران با سخنرانی‌های خود به افشای چهره کریه رژیم ستمشاهی پرداخت و از یاران امام خمینی(ره) محسوب می‌شد. وی در این مسیر دستگیر، زندانی و مدت طولانی ممنوع‌المنبر گردید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز علیرغم کبر سن همچنان در سنگر تبلیغ به ادای وظیفه مشغول بود و سرانجام در 27 آذر 1377 شمسی در جوار رحمت حق جای گرفت.

************

بسم الله الرحمن الرحیم

روز چهاردهم خرداد سال 1342 ساعت یازده شب به زندان موقت جلب شدم و تدریجاً عده‌ای از علما و وعاظ در حدود پنجاه نفر در آن زندان بازداشت شدند. یکی از آقایان محترم که در این زندان با ما هستند آقای آشیخ محمود واعظ تبریزی مشهور به (وحدت) بود. ما در این زندان جلسات سخنرانی برای بحث و انتقاد در فن سخنرانی و مطالب علمی تشکیل دادیم. صبح و عصر طبق برنامه یکی از آقایان صحبت می‌کرد یکی از روزها آقای وحدت درباره فوائد شجاعت از نظر فردی و اجتماعی صحبت کرد. گرچه به علت عدم تسلط به زبان فارسی نتوانستند مطلب را به خوبی تشریح کنند ولی از نظر معنی سخنرانی کوتاه و پرمغزی کردند.

از من خواستند به رسم یادبود چیزی در دفترچه ایشان بنویسم. این چند سطر را نوشتم، موفقیت و سعادت معظم‌له را در پیشگاه خداوند خواستارم.

محمدتقی فلسفی 11 / 4 / 42

 

بسم الله الرحمن الرحیم

قال الله العظیم فی کتابه و من احسن قولا ممن دعا الی الله[1]

بهترین سخن آن گفتاری است که مردم را به حق‌پرستی و فضیلت راهنمایی کند و بهترین سخنگو آن کس است که این چنین سخن بگوید. این وظیفه بزرگ روحانی را همه جا با تناسب شرائط می‌توان انجام داد.

متجاوز از یک ماه است که در زندان موقت شهربانی با جمعی از آقایان روحانیون به سر می‌برم. زندان را به مجلس بحث و طرز دعوت به خدا و فضیلت تبدیل کردیم. روزی دو نوبت صبح و عصر جلسه تشکیل می‌شد و هربار یکی از آقایان صحبت می‌کرد و در اطراف آن انتقاد می‌شد.

این مجلس دو اثر مفید داشت اول آن که سخنان مقدس و پاکی بود و بدون تردید در افکار شنوندگان اثر مفید می‌گذارد. و دیگر آن که راه و رسم تبلیغ را از نظر فنی به حضار می‌آموخت.

یکی از بازداشت شدگان حجت‌‌الاسلام آقای آسید جواد الیاسی بود معظم‌له مردی تحصیل کرده و مروج و خدمتگزار است.

به یادبود ایام زندان این چند جمله را برای ایشان نوشتم سعادت و موفقیت ایشان را از خداوند خواستارم.

محمدتقی فلسفی 14 / 4 / 42

 

بسم الله الرحمن الرحیم

قال الصادق علیه السلام: ثلاثه اشیاء لاینبغی للعاقل ان ینساهن علی کل حال،  فناء الدنیا و تصرف الاحوال و الآفات التی لا امان لها.[2]

جهان طبیعت عالم حرکت است و لازمه حرکت تحول و تغییر است. یک روز باغ‌ها سبز و خرم می‌‌شود و درختان جامه زیبای برگ می‌پوشند، طولی نمی‌کشد که روز دیگر باد خزان می‌وزد و برگها را از آغوش درختان با چهره‌های زرد جدا می‌کند و اشجار را برهنه و عریان در صحنه باغ‌ها به حال خود می‌گذارد.

بشر نیز در این جهان حرکت علی‌الدوام در معرض تحول و تطور است، ملائمات و ناملائمات همواره در سر راه بشر است. قوی‌ترین افراد کسانی هستند که در نیک و بد جهان و پیش‌آمدهای مطبوع و نامطبوع خود را نبازند و با نیروی معنوی، خویشتن‌دار باشند(ان هذه القلوب اوعیه فخیرها اوعاها)[3]

امام صادق علیه السلام می‌فرماید: هر انسان عاقل باید همواره سه اصل را به خاطر داشته باشد و هرگز فراموش نکند. فناء عمومی عالم، تحولات شخصی حوادث و آفات منطقه‌ای.

متجاوز از یک ماه است که در زندان موقت شهربانی به سر می‌برم. در این زندان جمعی از آقایان روحانیون نیز در بازداشت هستند. جرم ما دعوت به خدا و مبارزه‌های مشروع و قانونی است، چون هدف همه ما مقدس است و روحی مطمئن داریم و در این تصرف و تحول کوچک‌ترین ضعفی در رفتار ما احساس نمی‌شود(الا بذکرالله تطمئن القلوب)[4] زندان را به کلاس بحث و انتقاد تبدیل کردیم. روزی دوبار قبل از ظهر و بعد از ظهر تشکیل جلسه می‌شود و در هر جلسه یک نفر طبق برنامه سخنرانی می‌کند و سپس در سخنان او و همچنین در دقائق فنی سخنانش انتقاد می‌شود. زندان فرصت بسیار مناسبی برای بحث در اطراف پاره‌ای از مسائل علمی و روانی پیش‌آورد و به فضل الهی از این فرصت استفاده کردیم(لله فی ایام دهرکم نفحات الا فتعرضوا لها)[5]

یکی از زندانیان جناب ثقه‌الاسلام آقای حاج محسن محدث‌زاده فرزند مرحوم محدث علیین جایگاه مرحوم حاج شیخ عباس محدث قمی بود.

این چند سطر را در زندان به یادبود ایام بازداشت نوشتم. سلامت و توفیق معظم‌له را از خداوند خواستارم.

محمدتقی فلسفی 13 / 4 / 42