قسمت شانزدهم . محمدرضا پهلوی و انتقال به مدرسه ی له روزه

پس از گذشت 18 ماه از حضور محمدرضا پهلوی در سوئیس، در نامه ای که مؤدب الدوله نفیسی در تاریخ پنجم فروردین ماه سال 1312ش برای رضاشاه نوشت، خبرِ پایان امتحانات ولیعهد و انتقالِ او به مدرسه ی له روزه را اعلام نمود:

« ... در این هفته بندگان والاحضرت اقدس ولایت عهد عظمی روحی فداه... مشغول گذرانیدن امتحانات بودند. تمام امتحانات خود را که در چهار روز دوشنبه و سه شنبه و چهارشنبه و پنجشنبه بودند و هر روز دو الی سه مبحث را امتحان می کردند، بخوبی و خوشی گذرانیده، معلمین و ممتحنین اظهار رضایت نمودند. صورت نمرات امتحانات را همینکه از مدرسه دادند به آستان مقدس ملوکانه روحنافداه تقدیم خواهد داشت... دیروز هم چون هوا مساعد و آفتاب خوبی بود با مسرت خاطر گردش اتومبیل فرمودند. امروز به سلامتی با اتوموبیل هیسپانو تشریف فرمای مدرسه لوروزه در روُل می شوند. والاحضرت شاهپور و غلام در حضور مبارکشان خواهیم بود. شاگردان مدرسه بیشترشان با راه آهن خواهند رفت. از قراری که مدیران مدرسه می گویند، در این مدت تعطیل پاک که قریب سه هفته طول می کشد، یک عده از شاگردان نظر به بعد مسافت اوطانشان در مدرسه می مانند و بقیه، مدت تعطیل را پیش اولیای خود خواهند بود. حُسن اتفاق در عِداد محصلینی که در مدرسه باقی می مانند، چند نفر از مأنوسین بندگان والاحضرت اقدس روحی فداه خواهند بود. دروس ادبیات فارسی در مدت تعطیل به حال سابق و مانند سال گذشته برقرار خواهد شد. فقط روزهای یکشنبه را تعطیل می فرمایند. ترتیبی داده خواهد شد که در این مدت سه هفته به وجود مبارک بندگان معظم له خوش بگذرد. تفریحات مناسب از قبیل گردش با اتوموبیل در بعضی نقاط و اطراف رول و پیاده روی و در مدرسه بازی پینگ پونگ و طنیس داشته باشند. یک قطعه نقشه ایطالیا را که جدیداً ترسیم فرموده بودند و معلم جغرافیا نمره 10 به آن داده است، به آستان مقدس ملوکانه اروحنافداه ارسال داشت... غلام جان نثار . علی اصغر

در این نامه، نکته های قابل توجهی به چشم می خورد: 1 . نشانگر آن است که مدت حضور ولیعهد در گشتاد و مدرسه اُکل نوول دوشی، بیش از یک سال به طول انجامیده، که ممکن است بخشی از این ایام، مربوط به زمانی باشد که ولیعهد، تحت آموزشِ مستقیم پرفسور مرسیه و در منزل وی ساکن بوده است. 2 . علاقه ی مفرط ولیعهد به اتومبیل، به گونه ای است که مؤدب الدوله به چگونگی انتقال از گشتاد به رول و نوعِ اتومبیل نیز اشاره دارد. 3 . اتومبیل هیسپانو، در این موقع، یکی از گران قیمت ترین و لوکس ترین ماشین های موجود در بازار بوده و در حالی که دیگر دانش آموزان نیز از وضعیت مالی بسیار بالائی برخوردار بوده اند، تنها ولیعهد ایران با اتومبیل شخصیِ چشم نواز راهی له روزه شده است.

این چشم نوازی و خودنمائی، برای نوکیسه ای چون محمدرضا پهلوی که پدرش از قزاقی به پادشاهی رسیده، به میزانی که پس از گذشت حدود 13 سال از آن، در سال 1328 ش، یکی از اهالیِ مدرسه له روزه، که فردی امریکائی به نام « فردریک جاکوب » می باشد و به نظر می رسد از یهودیان امریکاست، چگونگی شناخت خود از ولیعهد ایران را به شرح زیر یادآوری می نماید:

« من اعلیحضرت محمدرضاشاه پهلوی شاهنشاه ایران را از زمانی می شناسم که معظم له 13 ساله بودند و من 11 سال داشتم و در مدرسه «لوروزی» واقع در سویس تحصیل می کردیم... مدرسه «لوروزی» آموزشگاهی بود که فرزندان خانواده های بزرگ و نجباء در آن تحصیل می کردند و بیش از دوسوم از شاگردان این آموزشگاه امریکائی بودند. فراموش نمی کنم که هروقت محمدرضاشاه پهلوی... به مدرسه می آمدند و یا در میدان ورزش حضور بهم می رسانیدند، با یک اتومبیل زردرنگ «هیسپانوسوئیزا» ورود می نمودند و غیر از راننده و پیشخدمت، یک آقای جنتلمن بلند قامت که موهای سفید داشت، با معظم له همراه بود. این آقا، خود را خیلی راست نگاه می داشت و بعد از چندی من شنیدم که این آقا یکی از رجال ایران است.»

به هرحال، انتقال ولیعهد به مدرسه ی له روزه، چنان موفقیتی به شمار می آید که رضاخان را نیز تحتِ تأثیر قرار می دهد تا در پاسخی که به این عریضه و نامه ی مستقیم محمدرضا می نویسد، خوشحالی خویش را در قالب کلمات زیر ابراز نماید:

« نورچشم ارجمند کامکار ولیعهد . مکتوب مورخه 5 فروردین رسید و مژده سلامت شما باعث خوشوقتی و مسرت شد. راپُرت دکتر نفیسی هم که مشعر بر خاتمه و اتمام امتحانات و حسن نتیجه آن بود، بر مراتب مسرت افزود و یقین داریم... که لذت پیشرفت و موفقیت را درک می کنید؛ خستگی و زحمت را فراموش نموده و در امتحانات آتیه با همت و عزم قوی تری اقدام خواهید نمود.»