نامه منتشر نشده و پر مهر و شورآفرین از حضرت امام خمینی(ره) خطاب به مرحوم آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی
20 مرداد 1403
پیشگفتار
از آن جایی که بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی(ره) از ایام جوانی منادی آگاهی و وحدت بین اقشار مختلف ملت بود، با شروع مبارزه آزادی‌بخش خود از سال 1340 با ارسال نامه‌های مختلف در جهت آگاهی‌بخشی به علماء و روحانیون برای افشای رژیم وابسته پهلوی و نقشه‌های قدرت‌های استکباری و ایجاد هماهنگی، همفکری و تشریک مساعی، گام برمی‌داشت، لذا مکاتبات ایشان بسیار قابل توجه است.
قسمت عمده‌ای از این نامه‌ها ابتدا در صحیفه نور و سپس با ویراست و اضافاتی در صحیفه امام(ره) توسط دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) به چاپ رسید. ولی با توجه به وسعت و پراکندگی نامه‌های ارسالی امام(ره) بسیاری از این مکاتبات در نزد افراد و یا در سانسور نامه‌های معظم‌له در شهربانی و ساواک و در پرونده موضوعات و افراد مختلف بایگانی گردیده است.
این مرکز با انتشار مجموعه یاران امام به روایت اسناد ساواک تعدادی از نامه‌های ضبط شده توسط ساواک در پرونده‌های انفرادی روحانیون انقلابی و مبارز را منتشر ساخته است و اینک در نظر دارد به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی با استخراج آن از کتاب‌های منتشره به عنوان بخشی مستقل در سایت مرکز بررسی اسناد تاریخی در معرض دید عموم قرار دهد.
بنابر این منظور از نامه‌های منتشر نشده امام(ره) آن بخش از نامه‌هایی است که در مجموعه ارزنده صحیفه امام(ره) نیامده است و امید است با انتشار آن در این سایت و با همت و تلاش مؤسسه محترم تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در چاپ‌های بعدی صحیفه امام(ره) گنجانده شود.
ضمناً کوشیده‌ایم تا آن جا که امکان دارد کم و کیف صدور نامه را با استناد به اسناد ساواک برای خوانندگان بازگو کنیم تا چگونگی صدور نامه حضرت امام(ره) و مقدمات و مطالب مربوط به آن روشن گردد.
*****
نامه و مکاتبات زیر از پرونده انفرادی مرحوم آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی در ساواک به دست آمده است. آیت‌الله خزعلی در ماه رمضان سال 1385 هجری قمری برابر با دی ماه 1344 هجری شمسی برای وعظ و ارشاد مردم به کرمانشاه رفته بود.
پس از مهاجرت امام به همراه مرحوم آیت‌الله مصطفی خمینی به عراق در 13 / 7 / 1344 بسیاری از علماء و دوستداران ایشان با ارسال نامه و تلگراف، آزادی ایشان از تبعید در ترکیه و ورود به عراق را شادباش گفتند. ظاهراً مرحوم خزعلی نیز با ارسال نامه‌ای به محضر ایشان چنین کرده است و در ضمن آن از هجران مراد خویش اظهار ناراحتی و مصائبی که بر اسلام و مسلمین ایران وارد شده را عرضه نموده است و امام در پاسخ آیت‌الله خزعلی نامه‌ای پر مهر و عطوفت و در عین حال امید بخش و شورآفرین برای ادامه مبارزه روحانیت آگاه برای ایشان ارسال فرموده‌اند.
این که حضرت امام چگونه متوجه شده‌اند که آیت‌الله خزعلی در کرمانشاه هستند بر ما معلوم نیست ولی نامه را خطاب به مرحوم آیت‌الله عبدالجلیل جلیلی به کرمانشاه فرستاده‌اند تا به وسیله نامبرده به دست آیت‌الله خزعلی برسد. ساواک در سانسور و کنترل نامه‌ها به این نامه دست یافته و از رسیدن آن به دست آیت‌الله جلیلی و به تبع آن به آیت‌الله خزعلی جلوگیری کرده است.
تاریخ نامه حضرت امام(ره) یکشنبه نهم رمضان 1385 هجری قمری برابر با 12 دی 1344 هجری شمسی و دوم ژانویه 1966 میلادی است.
از: ساواک کرمانشاه شماره: 4321 / 5 / ه
به: مدیریت کل اداره سوم تاریخ: 5 / 11 / 44
درباره: آقای خمینی
پیرو شماره 1884 / 5 / ه - 26 / 10 / 44
اخیراً نامه‌ای از نامبرده بالا جهت شیخ ابوالقاسم خزعلی به آدرس شیخ عبدالجلیل جلیلی ارسال گردیده بود که نامه مزبور ضبط و فتوکپی آن به پیوست ایفاد می‌گردد. خواهشمند است دستور فرمائید با توجه به مفاد آن چنانچه بایستی نامه مذکور به آدرس گیرنده ارسال گردد نظریه اعلام دارند.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت استان پنجم- افشائی
دائره بررسی در بولتن درج شود.
در بولتن جاری درج گردید. 11 / 7 / 44
به ساواک کرمانشاه بنویسید لزومی به ارسال نامه جهت گیرنده نیست عین نامه را بفرستند. 20 / 11
***
ایران- کرمانشاه
به وسیله جناب حجت‌الاسلام آقای جلیلی دامت برکاته
خدمت ذی‌سعادت جناب مستطاب عمادالعلماء العاملین و ثقه‌الاسلام و المسلمین آقای خزعلی عالم عامل و خطیب کامل دامت افاضاته
نهم شهر صیام 85 [12 دی 1344]
به عرض عالی می‌رساند
مرقوم محترم که حاکی از سلامت مزاج شریف و حاوی عواطف کریمه بود موجب تشکر گردید. باید از تحمل مشاق و زحمات ارزشمند جنابعالی و سایر دوستان ایدهم الله تعالی تشکر و تقدیر کنم. دلخوشی من در این دنیا به امثال شما طبقه روحانی جوان متعصب در دیانت و خدمتگزار به شرع مطهر است. امید است آتیه اسلام و مسلمین از وجود شماها که قره‌العین اینجانب بلکه جامعه روحانیت هستید، برخوردار شود البته توجه دارید که تکلیف آتیه شماها عزیزان بسی مشکل است لکن در راه هدف مقدس اسلام باید مشکلات را سهل انگاشت. تاریخ نورانی پیغمبر اسلام و اوصیاء معظم آن سرور و علماء عظام درسهای ارجمندی است به شما فرزندان دیانت و روحانیت، «تَجَهّزوُا رَحِمَکُمُ اللهُ لِلتَفدیه فی سَبیل‌اللهِ وَ الهِجرَه الی اللهِ و رَسُولِه»1، نمایید و از بیت ظلمانی نفس اماره و دنیا خود را خارج نمایید و مستعد لقاء حق و جمالِ جلال شوید تا تمام مشکلات آسان شود و موت «أحلی من العسل»2 گردد. اینجانب مراحل آخر عمر را طی می‌کنم و از خداوند تعالی توفیق شما طبقه جوان را مسئلت می‌نمایم. خداوند تعالی شما را اعضاء مفیده اسلام و روحانیت قرار دهد.
خداوند تعالی ما و شما را به تکالیف خود آشنا فرماید تا به وظیفه یک نفر روحانی بلکه یک نفر مسلمان قیام کنیم. خداوند تعالی این حقیر ناچیز را لایق ندانست که به اولیای شهید خود ملحق فرماید «و لعلَّ اللهَ یُحدِثُ بَعدَ ذلک أمراً»3 شما عزیزان با مجاهدت و خلوص نیت خود را لایق فداکاری کنید شاید در سِلک شهداء که با خون خود درخت اسلام را آبیاری کردند و صفحات تاریخ را روشن و نورانی نمودند منسلک شوید «مَن کان هِجرتُهُ إلی اللهِ و رسولِهِ فَهِجرتُهُ إلیهما و أجرُهُ علی الله تعالی و مَن کان هجرتُه إلی الدنیا و زَخارِفِهِ فَلَیس له عندَ‌اللهِ شیءٌ» عَصَمَکُمُ اللهُ تعالی إنشاءالله و أیَّدَکُم بِنُورِهِ وَ جَعَلَکُم مِنَ النُّفوسِ المُطمَئِنَّه حتی یُقالَ لَهَا «ارجِعی إلی رَبِّکم راضیهً مرضیهً.»4
رجاء واثق دارم که در مظانّ استجابت دعوات این فقیر را منظور می‌فرمایید و برای حسن عاقبتم دعای خیر می‌نمایید.
و السلام علیکم و رحمه الله - روح‌الله الموسوی الخمینی
***
از: اداره کل سوم 316 شماره: 54854 / د31
به: ریاست ساواک استان پنجم (کرمانشاه) تاریخ: 17 / 11 / 44
درباره: نامه آقای خمینی
عطف به 4321 / 5 ه - 5 / 11 / 44
ارسال این گونه نامه‌ها که جنبه تبلیغات مضره و تحریک‌کننده دارد جهت افراد به مصلحت نمی‌باشد.
مدیرکل اداره سوم. مقدم
از طرف لیقوانی
بایگانی گردد 24 / 11 / 44
نامه نامبرده تاکنون به آدرس گیرنده ارسال نشده، با این دستور در پرونده مشارالیه عیناً بایگانی گردد. 8 / 12 /
پاورقی‌ها:
1- تلمیحی است از خطبه 204 نهج‌البلاغه در دل نبستن به دنیا و آمادگی برای رجوع به بارگاه الهی و معنای جمله امام خمینی چنین است: خدا شما را رحمت کند، برای فدا شدن در راه خدا و هجرت به سوی او و پیامبرش آماده گردید.
2- اشاره به سؤال و پاسخ بین حضرت امام حسین و حضرت قاسم بن الحسن علیهم السلام در روز عاشوراء است، آن گاه که حضرتش از برادر زاده پرسید: مرگ در نزد تو چگونه است؟ حضرت قاسم(ع) پاسخ داد: از عسل شیرین‌تر!
3- قسمت پایانی آیه اول سوره مبارکه طلاق. یعنی: امید است خدا پس از این پیشامدی پدید آورد.
4- اشاره به قسمتی از روایت رسول اکرم (ص) در کتاب بحارالانوار، جلد 19، صفحه 38 و 39، چاپ دارالکتب الاسلامیه است. یعنی: «هرکس به سوی خدا و رسولش هجرت نماید، هجرتش به سوی آن دو است و پاداشش بر عهده خداست و هرکس هجرتش به سوی دنیا و زیورهایش باشد در نزد خدا چیزی از پاداش نخواهد داشت.» خداوند تعالی شما را به خواست خویش از لغزش باز دارد و به نور خود رهنمون باشد و شما را از جمله کسانی قرار دهد که دارای نفوس مطمئنه‌ای هستند که به آن‌ها گفته می‌شود: بازگردید به سوی پروردگارتان در حالی که خشنود و خداپسند هستید. سوره فجر، آیه 28.
