نامه امام خمینی به مرحوم حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی در سال 1331 و ذکر چند نکته مهم و کلیدی در مبارزه
25 آذر 1402
پیشگفتار
از آن جایی که بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی(ره) از ایام جوانی منادی آگاهی و وحدت بین اقشار مختلف ملت بود، با شروع مبارزه آزادی‌بخش خود از سال 1340 با ارسال نامه‌های مختلف در جهت آگاهی‌بخشی به علماء و روحانیون برای افشای رژیم وابسته پهلوی و نقشه‌های قدرت‌های استکباری و ایجاد هماهنگی، همفکری و تشریک مساعی، گام برمی‌داشت، لذا مکاتبات ایشان بسیار قابل توجه است.
قسمت عمده‌ای از این نامه‌ها ابتدا در صحیفه نور و سپس با ویراست و اضافاتی در صحیفه امام(ره) توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) به چاپ رسید. ولی با توجه به وسعت و پراکندگی نامه‌های ارسالی امام(ره) بسیاری از این مکاتبات در نزد افراد و یا در سانسور نامه‌های معظم‌له در شهربانی و ساواک و در پرونده موضوعات و افراد مختلف بایگانی گردیده است.
این مرکز با انتشار مجموعه یاران امام به روایت اسناد ساواک تعدادی از نامه‌های ضبط شده توسط ساواک در پرونده‌های انفرادی روحانیون انقلابی و مبارز را منتشر ساخته است و اینک در نظر دارد به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی با استخراج آن از کتاب‌های منتشره به عنوان بخشی مستقل در سایت مرکز بررسی اسناد تاریخی در معرض دید عموم قرار دهد.
بنابر این منظور از نامه‌های منتشر نشده امام(ره) آن بخش از نامه‌هایی است که در مجموعه ارزنده صحیفه امام(ره) نیامده است و امید است با انتشار آن در این سایت و با همت و تلاش مؤسسه محترم تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در چاپ‌های بعدی صحیفه امام(ره) گنجانده شود.
ضمناً کوشیده‌ایم تا آن جا که امکان دارد کم و کیف صدور نامه را با استناد به اسناد ساواک برای خوانندگان بازگو کنیم تا چگونگی صدور نامه حضرت امام(ره) و مقدمات و مطالب مربوط به آن روشن گردد.
******
در ماه رمضان سال 1331 و در بحبوحه درگیری‌های پیش آمده بین مذهبیون و طرفداران دکتر محمد مصدق، جبهه ملی و توده‌ای‌ها، حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی بعد از ظهرها در مسجد سلطانی (مسجد امام خمینی فعلی) سخنرانی می‌نمود. در تاریخ 5 خرداد 1331 عده‌ای از طرفداران ذکر شده، قبل از شروع سخنرانی حجت‌الاسلام فلسفی با دادن شعارهای زننده علیه وی از سخنرانی و منبر او جلوگیری به عمل آوردند... این تحرکات موجب اعتراض آیات عظام و از جمله امام خمینی(ره) گردید و هرکدام از بزرگان نامه‌ای در حمایت از حجت‌الاسلام فلسفی و محکومیت حرکات رذیلانه عده‌ای هتاک که با هدف منزوی کردن جریان‌های مذهبی و روحانیت از صحنه سیاسی انجام می‌شد، صادر فرمودند.
حضرت امام خمینی (ره) در تاریخ 15 خرداد 1331 نامه‌ای در همین باره خطاب به حجت‌الاسلام فلسفی نوشتند. آقای فلسفی درباره انگیزه عمال رژیم شاه از برهم زدن منبر ایشان که منجر به ارسال نامه توسط امام خمینی (ره) شده اظهار می‌دارد:
«روز بعد از افتتاح مسجد ارک، اولین روز ماه مبارک رمضان بود و طبق روال چند سال گذشته که پس از اقامه نماز ظهر در مسجد شاه منبر می‌رفتم و مستقیماً از رادیو پخش می‌شد، وارد صحن مسجد شدم. وضعیت غیرعادی بود. عده‌ای که نزدیک درب شبستان بودند، در محوطه بیرون ایستاده بودند، تا مرا دیدند شروع به شعار دادن کردند. به داخل شبستان مسجد آمدم و چون هنوز قرآن تلاوت می‌شد، نزدیک منبر نشستم. افرادی که در بیرون ایستاده بودند وارد شبستان شده و شعار می‌دادند. شرایط به گونه‌ای بود که اصلاً امکان منبر رفتن نبود. لذا از طریق اتاق استودیو به کتابخانه مسجد رفتم. ظاهراً به شهربانی گفته شده بود که مراقب باشید به فلانی آسیب نرسد؛ چون تعدادی از افراد شهربانی دم در کتابخانه ایستادند و چند نفری هم به داخل آمدند. طرز رفتار و نوع حرکات این افراد، آن هم در ماه رمضان، نشان می‌داد که اولاً، مسجدی و پامنبری نیستند و ثانیاً کارهایشان سازمان یافته است. انتخاب زمان و مکان بر هم زدن مجلس نیز حساب شده بود. معلوم گردید که انتشار خبر کذب روزنامۀ باختر امروز بر علیه من در دو هفته قبل از این حادثه، زمینه‌سازی بوده تا برهم زدن این منبر، اقدامی مردمی تلقی شود و بگویند چون فلانی بر علیه مصدق صحبت کرده است، مردم جلوی منبر رفتن او را گرفته‌اند. به هر حال یکی، دو ساعتی در دفتر مسجد نشستم. دیدم آنها ول کن معرکه‌ای که بر پا کرده‌اند، نیستند. مرتب در حیاط مسجد زنده باد مصدق، زنده باد کاشانی و مرگ بر دشمنان نهضت و امثال این‌ها می‌گفتند... این مطلب را هم بگویم، در همان روز که این حادثه در جریان بود، فرمانداری نظامی تهران اطلاعیه‌ای صادر کرد و به وعاظ هشدار داد که به هیچ‌وجه در منابر حق صحبت کردن در اطراف مسائل سیاسی کشور را ندارند و تنها باید راجع به موضوعات دینی صحبت کنند. قضیه به ضرر دکتر مصدق و دولت تمام شد. هر روز که از ماه رمضان می‌گذشت و من منبر نمی‌رفتم و مردم از شنیدن وعظ و خطابه دینی محروم می‌شدند، احساسات آنها علیه حرکات و تبلیغات ضد دینی داغتر می‌شد... امام خمینی (ره) در زمان تعطیل شدن منبر مسجد شاه، در همدان بودند و از جریان دیر مطلع شدند.» (صحیفه امام، جلد اول، صفحه 29 و 30)
تصویر و متن نامه امام چنین است:
تاریخ : 15 / 3 / 1331 (12 رمضان 1371)
بسم‌اللّه الرحمن الرحیم
به عرض عالى مى‌رساند دور افتادن از مراکز خبر و سفر به همدان و قلت معاشرت موجب شد که از قضایایى[1] که در مرکز اتفاق افتاده درست مطلع نشدم. اخیراً که اطلاع حاصل شد خیلى موجب تأسف گردید. انسان متحیر است که با این وضعیت چه کند؟ و با این ترتیب چه امیدى مى‌توان از اصلاح کشور داشت و به چه اشخاصى مى‌توان اطمینان پیدا کرد؟ در هر صورت جنابعالى نباید به این چیزها سنگر را خالى کنید. مفسدین همیشه مى‌خواهند امثال جنابعالى را از میدان بیرون کنند تا هر تاخت و تازى بخواهند بکنند و انتقادى در کار نباشد. آن روز که رضاخان تعرض به عمامه‌ها مى‌کرد من به یکى از ائمه جماعت گفتم: اگر شما را نظمیه بردند و عمامه را برداشتند و موقع مسجد بود با همان لباس مبدل بروید مسجد. آنها غایت آمالشان این است مسجدى‌ها دست از کار خود بردارند و متدینین میدان را براى جولان آنها خالى کنند. در هر صورت این پیشامدها در زندگانى اشخاص مؤثر است و ناطقى مثل جنابعالى نباید توقع داشته باشد که تا آخر از تعرض اشرار مصون باشد. لکن این نکته را نباید از نظر دور داشت که انتصاب این اعمال را به هم نوع خودمان خالى از اعمال غرض نیست و مى‌خواهند به اصطلاح سنگ را با سنگ بشکنند. باید متوجه باشید که از اختلاف بین خود ماها دیگران نتیجه نگیرند.
والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته
روح‌الله الموسوى الخمینى
پی‌نوشت‌ها:
[1] . چون امام خمینى در زمان بروز این حادثه در همدان بودند و از جریان دیر مطلع شدند. لذا پیام ایشان 12 رمضان آن سال براى آقاى فلسفى ارسال شده است. در مجموعه اسناد ساواک این پیام یافت نشد لذا ما آن را از کتاب خاطرات و مبارزات حجت‌الاسلام فلسفى که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامى منتشر شده است عکس بردارى کردیم.
مراسم چهلم استاد شهید مرتضی مطهری، قم سال 1358