پوستری برای بزرگداشت چهلمین روز شهادت جمعی از مردم مبارز یزد در مسجد جامع ساری در فروردین 1357

17 ارديبهشت 1401

پس از واقعه خونین 29 بهمن سال 1356 در تبریز، مردم یزد همگام با سایر شهرها برای بزرگداشت چهلمین روز شهادت آن عزیزان مراسم ترحیمی در تاریخ 10 / 1 / 1357 در مسجد حظیره(روضه محمدیه) یزد برگزار نمودند. در این روز حجت‌الاسلام کاظم راشد‌پور یزدی سخنرانی نمود و پس از پایان مراسم مردم با شعارهایی مانند صلوات و درود بر خمینی از مسجد خارج شدند که ناگهان با جمعیتی مسلح از نیروهای نظامی و تیراندازی آنان مواجه شدند. حدود 80 نفر از این نیروها از شهر اصفهان چند روز قبل به نیروهای انتظامی شهر یزد افزوده شده بودند و این نشان از نقشه قبلی برای سرکوب حرکت مردم در یزد و برای ساکت نمودن پیشروِ مجاهدانِ آن دیارِ مؤمن‌پرور یعنی شهید آیت‌الله محمد صدوقی، داشت. بعد از کشته و مجروح شدن عده‌ای از مردم، دستگاه تبلیغاتی شاه در صدد وارونه جلوه دادن این حادثه بر آمد. علما و فضلای یزد که از نزدیک شاهد ماجرا بودند اطلاعیه‌ای صادر نموده و شرح زیر را نگاشتند:

«بنا به فرمان و اجراء منویات مراجع تقلید، روز پنجشنبه 10  /  1  /  57 که مصادف[با] چهلمین روز شهداء تبریز و دومین چهلم شهداء قم بود، سراسر شهر را تعطیل عمومی بی‌سابقه‌ای برای اظهار همدردی و ابراز تنفّر از دستگاه جبار برقرار و برای یادبود آنان و در حقیقت به جهت یادآوری همۀ شهداء فضیلت، در این روزگار تلخ‌تر از زهر، که عدد آنها از حساب خارج است مانند سایر شهر‌های کشور مجلس پر جمعیت در مسجد روضۀ محمدیه (حظیره) از طرف حضرت آیت‌الله آقای حاج شیخ ‌محمد صدوقی دامت برکاته، منعقد گردید. عموم علماء اعلام و طبقات انام شرکت نمودند... مجلس به پایان رسید و جمعیت در خیابان مجاور مسجد، صلوات گویان، در شُرُف متفرق شدن بودند که ناگهان پلیس به پشتوانۀ گارد مسلح از چهار طرف با گلوله و رگبار و باتون و غیره مردم را محاصره کردند. بر کوچک و بزرگ، زن و مرد، پیر و جوان، اهل علم، کارمندان ادارات، شناخته و نشناخته، رحم نکردند! سه ساعت مردم بی‌پناه را مورد حملۀ وحشیانه قرار دادند! خدا می‌داند که چه کردند. زدند، کشتند، اسیر نمودند، ربودند، زندانی کردند! و بعد مانند... عربدۀ (پلیس پیروز شد. زنده باد...) در اطراف و جوانب شهر بلند شد... اگر در بوق‌های رسای خود گفتند: خرابکارها در یزد به راه افتادند، دروغ است. بدانید مثل برنامۀ همه جایی آن‌ها، مردم غیر از شعار درود برخمینی و مشابه آن چیز دیگری نداشتند...»

واقعه‌ی دهم فروردینِ شهر یزد نقطه‌ی عطفی در تاریخ مبارزات مردم ایران در دوران انقلاب اسلامی بود. نقطه عطفی که نه ‌تنها مردم مسلمان و متدین شهرها و روستاهای استان یزد را به شدت تحت تأثیر قرار داد، بلکه در سراسر کشور شور و شعوری دیگر برانگیخت تا حرکت رو به اضمحلال رژیم شاهنشاهی را سرعتی مضاعف بخشد.

این حرکت با حضور گسترده‌ی مردم در کنار مزار شهدایِ دهم فروردین آغاز شد و با برپایی مراسم بزرگداشت و ترحیم در شهرهای مختلف کشور ادامه یافت؛ و پس از آن، نوبت برپایی مراسم اربعین شهدای یزد در تاریخ 19 / 2 / 57 رسید تا سلسله مراسمی که در جریان انقلاب اسلامی ایران به اربعینات(چهلم‌ها) مشهور شد، ادامه یابد.[1]

پیگیری شهید آیت‌الله صدوقی برای برگزاری مراسم اربعین شهدای یزد منحصر به شهر یزد و دیگر شهرهای استان نبود بلکه در تماس‌هایی که با دیگر علمای شهرها داشت، آنان را نیز به برپایی این مراسم ترغیب می‌نمود. از این رو اعلامیه‌ها و نامه‌های مختلفی بین انقلابیون رد و بدل شد که گوشه‌ای از آن در اسناد ساواک منعکس گردیده است. از جمله این تبلیغات طرح نقاشی زیر است که در تاریخ 17 / 2 / 57 در مسجد جامع ساری الصاق شده بود و به محض اطلاع مأمورین، توسط شهربانی جمع‌آوری می‌گردد.

*****

 

از: شهربانى استان مازندران (اطلاعات)                                      شماره: 165        

به: ش ک ش ریاست اداره اطلاعات                                       تاریخ: 18 / 2 / 2537[1357]

 

گزارش

 اطلاع واصله حاکیست ساعت 2115 روز 17 / 2 / 2537 یک برگ اعلامیه مضره تحت عنوان (اى کسانى که ایمان آورده‌اید برگیرید سلاحتان را، اربعین شهیدانمان گرامى باد) که به اصطلاح از طرف مردم مسلمان یزد تهیه گردیده وسیله شخص ناشناسى در شبستان مسجد جامع سارى بعد از اقامه نماز جماعت الصاق شده که بلافاصله نسبت به جمع‌آورى آن اقدام گردیده است.

 اقدام‌کننده ـ سروان علوى

 18 / 2 / 2537

متصدى دفتر ـ ستوان خلجى

ارزیابى: صحت دارد

نظریه: مراتب به ساواک استان اعلام خواهد شد.

ارسال شود.

18 / 2 / 37

 

****

از: شهربانی استان یزد                                            شماره: 14 / 1- 23 / 5- 5           

به: ریاست سازمان اطلاعات و امنیت استان یزد                   تاریخ: 18 / 2 / 2537[1357]

 

موضوع : جمع‌آوری اعلامیه

 روز جاری (18 / 2 / 2537) یک برگ اعلامیه به قطع 40 در 56 که یک دست مسلح به تفنگ در وسط آن کشیده و نقشه و نام چند شهر ایران و چند کشور در آن ترسیم و نوشته شده، همچنین یک برگ اعلامیه سیدعبدالله شیرازی در مورد برگزاری مراسم چهلمین روز کشته‌شدگان یزد در روز سه‌شنبه 19 / 2 / 2537 در مشهد در شهر یزد مشاهده و جمع‌آوری که فتوکپی آنها به پیوست ایفاد می‌گردد.

ارزیابی: جمع‌آوری اعلامیه صحت دارد.

به مرکز ارسال شد بایگانی شود. 19 / 2

واقعه 10 / 1

 

 

پی‌نوشت: