شکنجه‌گری به نام پرویز متقی مشهور به بهار
24 مرداد 1403
«پرویز متقی با اسم مستعار «بهار» از بازجویان و شکنجه‌گران کمیته مشترک ضد خرابکاری بود.
پرویز متقی فرزند میراحمد به سال ۱۳۲۱ در تبریز زاده شد و پس از پایان تحصیلات ابتدایی و متوسطه با مدرک تحصیلی دیپلم در اول اردیبهشت ۱۳۴۲ به استخدام رسمی ساواک درآمد و در بخش یکِ اداره دوم عملیات در اداره کل سوم ساواک مشغول به کار شد. مدتی نیز مأمور فعالیت در ساواک استان هرمزگان شد و به بندر عباس رفت. سپس تا مدتی رهبر عملیات بخش یک اداره دوم بود و با تأسیس کمیته مشترک ضد خرابکاری، به عنوان بازجوی متخصص در آن کمیته مشغول به کار شد. نام مستعار وی در کمیته مشترک «بهار» بود. در دوره حضور پرویز متقی در کمیته مشترک ضد خرابکاری، بسیاری از بازداشت‌شدگان سیاسی دوره پهلوی دوم که به زندان کمیته منتقل می‌شدند، توسط وی بازجویی و شکنجه می‌شدند. روایات متعددی از نحوه شکنجه‌های وی در کمیته مشترک ضد خرابکاری نقل و منتشر شده است. استفاده از دستگاه شکنجه آپولو؛ تنبیه متهم روی تخت و شلاق زدن زندانی و اعمال شکنجه‌های روحی بر زندانی از جمله اقدامات وی در زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری بود.
در یک مورد نیز گزارش شده که وی یک زندانی سیاسی را در کمیته مشترک بر زمین خوابانده و پایه صندلی را در حلقوم وی فروکرده و با پایش به آن فشار آورده است. گاه نیز موهای صورت زندانیان را می‌کند و گاهی نیز فندک زیر موهای زندانی می‌گرفت؛ حتی گزارش شده که وی در مواردی سیگار خود را بر بدن متهم خاموش کرده است.
پرویز متقی ـ بهار ـ در اعتراف‌گیری و شکنجه متهمان تبحر داشت. به همین دلیل گاه در صورتی که متهم در بازجویی توسط دیگران به حرف نمی‌آمد، وی را به دست «بهار» می‌سپردند وی متهم را پس از شلاق زدن وادار به دویدن در راهرو زندان کمیته مشترک می‌کرد و زندانی به در اتاق هر بازجویی که می‌رسید توسط یک مأمور کابل به دست شلاق می‌خورد.
پرویز متقی از بازجویان و شکنجه‌گران آیت‌الله حسین غفاری بود که در زندان به شهادت رسید. با توجه به جدیتی که پرویز متقی ـ بهار ـ در دستگیری، بازجویی و شکنجه مخالفان حکومت پهلوی به خرج می‌داد سرتیپ جلال سجده‌ای رئیس وقت کمیته مشترک ضد خرابکاری برای وی تقاضای اهدای نشان از سوی دربار شاهنشاهی و تقدیر کتبی از جانب رئیس ساواک کرد.
پرونده انفرادی پرویز متقی (بهار) در ساواک در بردارنده گزارش‌های متعددی از اَعمال خلاف قانون، عرف و اخلاق اوست. در گزارشی از ساواک ضمن آن به وی تذکر داده شده، آمده است: در دوره مأموریت خود در بندرعباس، با زنان بدکاره این شهر رفت و آمد داشته و آن‌ها به منزل او تردد می‌کردند؛ به‌طوری که این موضوع در انظار عموم مردم شهر، تقبیح می‌شده است. همچنین گزارش‌های مختلفی درباره وی و برخی منتسبین او در شهربانی و ساواک وجود دارد که به اتکا قدرت و نفوذ «متقی» با مردم درگیر می‌شدند. در یک مورد، وی با شخصی در خیابان شاهپور [حافظ/ وحدت اسلامی فعلی] درگیر شده و او را تا حد مرگ کتک زده است و هیچ کس جرأت مداخله نداشته است. پرویز متقی در اول مرداد ۱۳۵۷ از سوی رهبر عملیات اداره کل سوم ساواک به نمایندگی این سازمان در افغانستان انتخاب و به عنوان دبیر اول سفارت ایران در کابل معرفی شد و از کشور خارج گردید. از سرنوشت پس از انقلاب وی اطلاعی در دست نیست.»[1]
پی‌نوشت:
[1] . دانشنامه زندان سیاسی دوره پهلوی، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری، چاپ اول، سال 1401، ج 1، ص 190تا 191، با اندکی ویراستاری.
شهید آیت‌الله حسین غفاری در زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری
تندیس شهید آیت‌الله غفاری در موزه عبرت