نگاهی کوتاه به زندگی سرتیپ منصور محرری رئیس زندان قصر از سال 1352 تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران

07 شهريور 1403

«سرتیپ منصور محرری، رئیس زندان قصر به سال ۱۳۰۸ در سنندج به دنیا آمد. پس از طی تحصیلات مقدماتی و متوسطه و اخذ دیپلم وارد دانشکده افسری گردید و پس از فارغ التحصیلی با درجه ستوان دومی وارد ارتش شد. وی در ارتش سمت‌های مختلفی را تصدی کرد و تا درجه سرتیپی ارتقای مقام یافت. نام منصور محرری بیشتر با زندان قصر گره خورده است. او تا آخرین روزهای حکومت پهلوی در ریاست این زندان باقی ماند. در اواسط تابستان ۱۳۵۲ با اوج‌گیری مبارزات مسلحانه علیه حکومت پهلوی در جامعه، جو زندان‌ها نیز متشنج شد و درگیری‌های متعددی بین زندانبانان و زندانیان، به ویژه در زندان قصر رخ داد. در پی این وقایع رئیس زندان سیاسی و رئیس زندان قصر از کار برکنار شدند و گروه جدیدی مرکب از سرلشکر [فرج‌الله سیفی] کمانگر، سرهنگ منصور محرری و سرگرد منصور زمانی که بسیار خشن‌تر بودند روی کار آمدند. کمانگر ریاست کل زندان‌ها، محرری ریاست زندان قصر و زمانی ریاست زندان سیاسی قصر را بر عهده گرفتند و بلافاصله سیاست‌های جدید و خشنی در قبال زندانیان به اجرا درآمد.

هر چند منصور محرری بسیار سعی داشت که خود را نزد زندانیان فردی روشنفکر و دمکرات نشان دهد، اما اسناد ساواک نشان می‌دهد که وی گاه دستورهای مقامات مافوقش را درباره رعایت حال تعدادی از زندانیان نادیده گرفته است. وی علت این امر را رعایت عدالت و عدم تبعیض بین زندانیان عنوان می‌کرد. گزارش‌های متعددی از زندانیان زندان قصر در دوره پهلوی دوم و در طول ریاست محرری بر این زندان وجود دارد که نشان می‌دهد وی دارای انضباط خشک، خشونت بسیار در برخورد با زندانیان و در عین حال مطیع بی‌چون و چرای دستورهای مقامات مافوقش بود و همین ویژگی‌ها سبب شد که تا پیروزی انقلاب اسلامی در سمت خود باقی بماند.

در مرداد ۱۳۵۷ حکومت پهلوی برای فروکش کردن مخالفت‌های مردمی علیه نظام شاهنشاهی تعدادی از بدنام‌ترین عناصر حکومت را دستگیر و روانه زندان کرد. یکی از این افراد بازداشت شده سرمایه‌دار بدنام بهایی هژبر یزدانی بود. روابط خوب محرری با هژبر یزدانی باعث شد تا دفتر کار محرری به محل زندان و حبس هژبر تبدیل شود. هنگام پیروزی انقلاب اسلامی این دو به اتفاق یکدیگر در تاریخ ۲۱ بهمن ۱۳۵۷ از زندان گریختند و مخفی شدند؛ سپس به کشور کاستاریکا در امریکای مرکزی رفتند. محرری و هژبر یزدانی در کاستاریکا با همکاری سرمایه‌داران امریکایی و صهیونیست‌ها تشکیلات اقتصادی و تولیدی ایجاد کردند و سازماندهی بهائیت را در آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی پی گرفتند. سرگرد [بیژن]یحیایی رئیس زندان سیاسی قصر نیز که از جمله زندانبانان خشن و سختگیر زندان قصر بود، داماد سرتیپ منصور محرری بود.»[1]

پی‌نوشت: