مسجد کرمان را، کتاب قرآن را، شاه به آتش کشید


24 مهر 1400


در مهرماه سال ۱۳۵۷ش در حالی که نهضت دبیران و معلمان و دانش آموزان در سراسر کشور گسترش یافته بود و اعتصاب فرهنگیان و تعطیلی مدارس به معضلی برای رژیم شاهنشاهی تبدیل شده بود، برگزاری مراسم چهلمین روز شهدای 17 شهریور ماه میدان ژاله شهر تهران، با صدها شهید و مجروح، یکی از اقدامات علماء و روحانیون و مردم مذهبی و انقلابی در شهرهای مختلف بود.

این مراسم در شهر کرمان در صبح بیست و چهارمین روز مهر ماه با جمعیتی که تعداد آنان را متجاوز از بیست هزار نفر نوشته‌اند، در مسجد جامع کرمان برگزار شد. هنوز ساعتی از برپائی این مراسم سپری نشده بود که گروهی از چماق به دستان که بخشی از آنان را کولی‌ها حاشیه شهر تشکیل می‌دادند و مورد حمایت مأموران نظامی و انتظامی قرار داشتند و برای حمله به مسجد سازماندهی شده بودند، پیش از ورود به مسجد، اتومبیل‌ها، موتورها و دوچرخه‌هائى را که در مقابل در ورودی و خیابان مسجد پارک شده بود، به آتش کشیدند و پس از آن با سنگ و چوب و سلاح گرم از در و دیوار وارد مسجد شدند و به ضرب و جرح مردم پرداختند و همراه با به آتش کشیدن مسجد، کتب ادعیه و قرآن‌های موجود در قفسه‌های مسجد را نیز سوزاندند.

اسناد این واقعه که در آن جمع کثیری از مردم متدین و مذهبی مجروح و یا شهید شدند، بیانگر همان واقعیتی است که آیت‌الله العظمی گلپایگانی (ره) در پاسخ تلگراف آیت‌الله شیخ علی اصغر صالحی کرمانی در رابطه با واقعه کرمان، به آن اشاره کرد:

«واقعه اسفبار کرمان معلوم کرد که حکومت در نگهداری روش مستبدانه خود از هیچ عمل شرم آور و ننگین و اهانت به مقدسات پرهیز نمی‌کند و دلیل آشکاری است که به دنیا یأس حکومت را از بقای خود و جلب رضایت ملت اعلام می‌نماید.»

این واقعه جنایت کارانه به میزانی بزرگ بود که به زودی به مسئله‌ای سراسری تبدیل شد تا در راهپیمائی مردم در سراسر کشور این شعار داده شود: «مسجد کرمان را، کتاب قرآن را، شاه به آتش کشید.»

در اسنادی که توسط دستگاه‌های امنیتی و نظامی و انتظامی رژیم شاه درباره این واقعه به ثبت رسیده و در زیر به نکات مهم آن اشاره می‌گردد، قابل توجه است :

الف. سند دایره اطلاعات شهربانی استان کرمان به شماره 37 / 5 / 501- 24 / 7 / 1357  

1. حضور دانش آموزان زیر 15 سال در مسجد جامع.

2. متشکل بودن گروه میهن پرستان و شاه دوستان.

3. تعداد 48 مجروح.

4. شهادت اولین شهید کرمان.

5. اعلام وضعیت زرد و پیشنهاد وضعیت قرمز.

ب. سند ساواک کرمان به شماره 10703 / ه‍ 24 / 7 / 1357

1. تعطیلی بازار و مغازه های کرمان در این روز.

2. حضور حدود 5000 نفر در مسجد در ساعت 8 صبح.

3. حدود 1000 نفر طرفدار سلطنت.

4. تعداد 24 نفر مجروح بدون تلفات.

ج. سند ساواک کرمان به شماره 10704 / ه‍ - 24 / 7 / 1357

1. تضاد بین موافقین و مخالفین.

2. عدم توانائی شهربانی.

3. تقاضای تغییر وضعیت از زرد به قرمز.

د. سند ساواک کرمان به شماره 10706 / ه‍ - 24 / 7 / 1357

1. حضور نیروهای ارتش در شهر.

2. تقاضای مجدد تغییر وضعیت زرد به قرمز.

ه‍. سند ساواک قم به شماره 1994 / 21 / ه‍ - 24 / 7 / 1357

1. تماس آقای عقابیان از کرمان با آیت‌الله شریعتمداری.

2. اشاره به حدود 250 نفر از چماق به دستان که از طرف ساواک متشکل شده بودند.

3. آتش زدن همه‌ی درهای مسجد. مورد ضرب قرار دادن آیت‌الله صالحی با باطوم. برداشتن چادر زنان. پاره کردن لباس زنان. آتش زدن مغازه های انقلابیون.

و. سند ساواک قم به شماره 3019 / 21ه‍- 25 / 7 / 1357

1. تماس آقای عظیمی از کرمان با آیت‌الله شریعتمداری.

2. تعداد کشته شدگان 25 نفر. تعداد مجروحین 800 نفر.

3. ایجاد آتش سوزی در چند مسجد.

4. طراحی ساواک کرمان برای تماس با شریعتمداری با هدف ایجاد اختلاف بیشتر بین او و امام خمینی(ره).

ز. سند ساواک کرمان به شماره 10774 / ه‍ - 27 / 7 / 1357

1. اشاره به اجتماع چماق داران از مسجد صفا و حرکت از آنجا.

2. تعداد 48 نفر مجروح.

3. اشاره به نام اولین شهید شهر کرمان محمد باقدرت در اثر ضربات وارده از سنگ و آجر.

 ح. سند ساواک کرمان به شماره 10787 / ه‍ - 28 / 7 / 1357

1. افزایش تعداد جمعیت حاضر در مسجد جامع به 6000 نفر.

2. اشاره به اقدامات چماق به دستان از قبیل به هوا پرت کردن قرآن‌ها. توهین به امام زمان (عج).

ط. سند ساواک کرمان به شماره 10804 / ه‍ - 29 / 7 / 1357

 1. اعلام روز یکشنبه 30 مهر ماه به عنوان عزای عمومی در کرمان.

*****

 

از: کرمان                                     تاریخ: 24 / 7 / 1357

به: 312                                         شماره: 10703 /  ﻫ

 

پیرو 10692 /  ﻫ ـ 24 / 7 / 57

    وضعیت کرمان و سایر شهرستان‌های تابعه به شرح زیر به عرض می‌رسد

1ـ در کرمان بازار تعطیل فقط بعضی از مغازه‌های خیابان‌ها باز است. از ساعت 0800 صبح حدود 5000 نفر از طبقات مختلف مردم در مسجد جامع اجتماع ابتدا حسین جلال کمالی آموزگار و ابوالقاسم معین صمدانی سخنرانی و اجتماع مذکور هنوز ادامه داشته و شعارهایی به نفع خمینی داده می‌شود. ضمناً از صبح امروز حدود 1000 نفر به طرفداری از سلطنت پهلوی با دادن شعار جاوید شاه و با در دست داشتن تمثال خاندان سلطنت در مقابل مسجد جامع اجتماع و با مخالفین درگیر و آنان را متفرق نمودند در این جریان 24 نفر مجروح ولی تلفاتی نداشته است و مأمورین انتظامی بر اوضاع مسلط هستند.

2ـ در شهرستان رفسنجان بازار و مغازه‌ها غیر از نانوایی و قصابی تعطیل و از صبح روز 24 / 7 / 57 حدود 3000 نفر در مسجد سقاخانه رفسنجان اجتماع و پس از سخنرانی یکی از وعاظ حدود 300 نفر از آنان به طور دسته‌جمعی از مسجد خارج و با شکستن یکی از تابلوهای انقلاب شاه و ملت و شیشه‌های اطاق اصناف و با دادن شعارهای ضدملی و طرفداری از خمینی به مسجد جامع عزیمت و در حال حاضر عده‌ای دیگر به آنان ملحق و حدود 1500 نفر در مسجد جامع اجتماع نموده‌اند و بعد به تدریج متفرق شده‌اند.

3ـ در سیرجان مغازه‌های بازار تعطیل و خیابان‌ها نیمه تعطیل و ضمناً حدود 1500 نفر در مسجد جامع سبزعلی اجتماع و شعارهایی به نفع خمینی می‌دهند.

4ـ در شهرستان بم مغازه‌ها نیمه تعطیل و تعدادی در حدود 1000 نفر در مسجد اجتماع نموده‌اند

5ـ در بافت بازار نیمه تعطیل و مغازه‌های خیابان‌ها بسته و ضمناً در مسجد اجتماعی تشکیل نشده است.

6ـ در جیرفت بازار تعطیل و بعضی از مغازه‌های خیابان باز است و جمعیتی در حدود 1500 نفر در مسجد اجتماع و شعارهایی به طرفداری خمینی می‌دهند.

7ـ در زرند مغازه‌ها به صورت نیمه تعطیل است.

ارشام

گوینده ـ میرزایی

گیرنده ـ دبیری

ساعت 1345

مورخه 24 / 7 / 57

رئیس دایره یک تویسرکانی

رئیس بخش امنیت داخلی

 

*****

شماره: 37ـ 5 ـ 501                                                                     تاریخ: 24 / 7 / 1357

از: شهربانی استان کرمان (دایره اطلاعات)          به: جناب آقای استاندار محترم استان کرمان

 

پیرو شماره 37ـ 5 ـ 51 ـ 23 / 7 / 1357

    از ساعت 830 روز جاری به مناسبت چهلم حوادث تهران جمعیتی قابل توجه زن و مرد و دانش‌آموزان زیر 15 سال به مرور به مسجد جامع آمدند و در ختم شرکت کردند همزمان با این اجتماع میهن‌پرستان و شاه دوستان کرمانی که ماه‌ها بود از اعمال ضدمیهنی گروه‌های بی‌وطن به تنگ آمده و ناراضی بودند به شکل گروه‌های متشکل درآمده و در سطح شهر مبادرت به تظاهرات میهن‌پرستانه و شاه‌دوستانه نمودند، چون لحظه به لحظه به تعداد این جمعیت افزوده می‌شد و پیش‌بینی درگیری شدید بین گروه موافق و مخالف می‌رفت در نهایت کوشش و جدیت سعی شد از هرگونه برخوردی جلوگیری به عمل آید. تا ساعت 1130 به همین نحو آرامش برقرار بود ولی چون هر لحظه شور میهنی و شاه‌دوستی گروه موافق بیشتر می‌شد با دادن شعارهای جاوید شاه به سمت مسجد جامع که محل تجمع گروه‌های مخالف بود حرکت، در نتیجه بین دو گروه درگیری و زد و خورد ایجاد که عوامل انتظامی با تدابیر لازم و تیراندازی هوایی از ادامه درگیری و بروز حوادث ناگوار جلوگیری نمودند. در نتیجه این درگیری و برخورد تعداد 48 نفر مجروح شدند که سریعاً به بیمارستان‌های شهر منتقل یک نفر از مجروحین که هنوز هویتش معلوم نیست فوت نموده همچنین از طرف گروه‌های مخالف اکثر بانک‌ها و فروشگاه‌های حساس در سطح شهر تخریب و به آتش کشیده شد و دامنه درگیری افزایش می‌یافت که در ساعت 1130 شورای تأمین پیشنهاد وضعیت زرد شد و از نیروهای کمکی نظامی برای حفاظت یکان‌های وابسته به شهربانی استفاده شد چون این وضعیت رو به شدت می‌رفت بر حسب ضرورت پیشنهاد وضعیت قرمز شد که پس از تماس تلفنی فرمانده نظامی با ستاد بزرگ ارتشتاران با وضعیت قرمز موافقت نشد و قرار شد آنچه شهربانی استان از نظر تقویت نیاز به کمک دارد از طرف مرکز آموزش 05 تأمین گردد که به همین نحو صورتمجلس و عمل شد در حال حاضر نیروی انتظامی در سطح شهر بر اوضاع و احوال مسلط وضع نسبتاً خوب است.

 

*****

از: کرمان                                                    تاریخ: 24 / 7 / 1357

به: 312                                                       شماره: 10704 /  ﻫ

 

پیرو 10703 /  ﻫ ـ 24 / 7 / 57

    بین موافقین و مخالفین و تضادهایی که به وجود آمده وضع شهر نامطلوب شهربانی با نیروهایی که در اختیار دارد قادر به جلوگیری نیست آتش سوزی اماکن و شکستن مغازه‌ها انجام می‌شود تغییر وضعیت از زرد به قرمز به عهده گرفتن انتظامات و حفظ امنیت شهر به وسیله ارتش ضروری تشخیص داده شده.

ارشام

گوینده: تویسرکانی

گیرنده: روحانی

ساعت 1445

در بولتن درج گردید

جهت‌ بهره‌برداری به استحضار رئیس دایره عملیات می‌رسد. کندری 25 / 7 / 57

در بولتن درج شده است 24 / 7

 

*****

از: کرمان                                                        تاریخ: 24 / 7 / 1357

به: 312                                                            شماره: 10706 /  ﻫ

 

پیرو 10704 /  ﻫ ـ 24 / 7 / 57

    با واگذاری نیرو از طرف پادگان در وضعیت زرد و استقرار نیروهای حفاظت اماکن حساس خیلی مهم و مهم آرامش نسبی فراهم، ولی شهربانی کماکان تقاضای تبدیل وضعیت را از زرد به قرمز دارد.

آرشام

 

در بولتن درج شده به استحضار ریاست دایره عملیات برسد

129328 موضوعی بایگانی شود. کارآموز 25 / 7

 

*****

از: سازمان قم                                               تاریخ: 24 / 7 / 1357

به: کل سوم 312                                        شماره: 1994 / 21 /  ﻫ

 

    طی روز جاری اشخاص مختلف از سایر شهرستان‌ها ضمن تماس با دستگاه شریعتمداری وقایع شهرستان‌های دیگر را به شرح زیر به اطلاع ایشان رسانیده‌اند.

1ـ شخصی به نام عقابیان از کرمان دارای تلفن 4879 ضمن تماس با شریعتمداری اظهار می‌دارد آقایان علما و تمام روحانیون در مسجد جامع محل بودند البته تظاهراتی انجام ولی از طرف دستگاه سازمان امنیت یک دفعه با تعدادی ماشینی که روی آن شعارهای جاوید شاه نوشته شده بود با حدود 250 نفر از افرادی که چادرنشین و در اطراف کرمان زندگی می‌کنند در لباس مبدل به مسجد جامع حمله و تمام درهای مسجد را آتش زده‌اند البته معلوم بود که همه سازمانی بودند. آیت‌اله صالحی هم دو تا باتوم خوردند. پیراهن تمام زن‌ها را پاره کردند و تمام چادرهای آنها را برداشتند آنچه دوچرخه و موتور سیکلت بود آتش زدند و فروشگاه ماشین بنده را که بیش از 20 دستگاه ماشین با ارزش حدود 50 میلیون تومان بود دینامیت گذاشتند و آتش زدند و یک مغازه دیگر که دارای 15 میلیون تومان جنس بود آتش زدند و مغازه برادر بنده را هم آتش زدند و تمام سازمانی بودند و خودم هم نزدیک بود به دستشان بیفتم و حتی تلفن کردم آتش‌نشانی گفتند عقابیان حرف نزن تمام تانکرها خالی است و این دستور است. شریعتمداری اظهار می‌دارد چنین قضیه‌ای در هیچ جا اتفاق نیفتاده فاجعه بزرگی است خیلی متأسف شدم خدا انشاءالله این ظالمین را به سزای اعمالشان برساند

2ـ ناشناسی از مشهد ضمن تماس با آقای محمودی یکی از نزدیکان آیت‌اله شریعتمداری اظهار می‌دارد در تظاهرات دیروز مشهد تعداد 6 نفر کشته شده‌اند محمودی ضمن اشاره به اعلامیه اخیر خمینی و اینکه موجی از سر و صدا ایجاد شده و پس از انتقاد از مفاد اعلامیه خمینی اضافه می‌نماید شنیده‌ام سیاسیون مانند سران جبهه ملی هم ناراحت شده‌اند ناشناس می‌گوید از طرف جبهه ملی نباید ناراحت بود.

3ـ ناشناسی از زنجان ضمن تماس با محمودی اظهار نموده قبل از برگزاری مجلس ختم در زنجان دقیقاً سه سینما را به آتش کشیدند و تیراندازی زیادی شده که از تلفات هنوز خبری در دست نیست

4ـ ناشناسی از کاشان ضمن تماس با دستگاه شریعتمداری درخواست می‌نماید که چون امروز بعدازظهر یکی از دبیران تیر خورده (منظور محمدعلی خیامی موضوع گزارش 1993 / 21 ﻫ ـ 24 / 7 / 57 می‌باشد) و تقاضا می‌نماید که آیت‌اله شریعتمداری به بیمارستان خود در قم بیمارستان (اسلامیه) دستور جراحی دبیر مربوطه را بدهد استحضاراً معروض

باصری‌نیا

مراتب تلفنی به عرض مقام مدیریت کل رسیده است

گوینده. زند وکیلی

درباره عقابیان و اظهارات او از بازاریان کرمان سئوال شود

آقای کارآموز ـ در اجرای امر اقدام شود 25 / 7 / 57

 

*****

از: قم                                                                تاریخ: 25 / 7 / 1357

به: 312                                                                شماره: 3109 /  21ﻫ

 

پیرو 1994 /  21ﻫ ـ 24 / 7 / 57

    شخصی به نام عظیمی درباره واقعه کرمان روز جاری ضمن تماس با آیت‌اله شریعتمداری اظهار می‌دارند تعداد کشته شدگان 25 نفر و افراد زخمی تعداد 800 نفر تخمین زده می‌شود به علاوه در چند مسجد ایجاد آتش‌سوزی نمودند. عظیمی در خاتمه اضافه می‌نماید که به اتفاق آقایان می‌خواهیم اعلامیه‌ای بدهیم البته آقایان قم را هم می‌نویسیم و برای اینکه اختلاف نظری پیش نیاید نام آن آقا (خمینی) را قید و در این مورد شریعتمداری اظهار می‌دارد ذکر نام آن آقا به این معنی [است] که ایشان را تبرئه می‌کنم و در خاتمه قرار شد عظیمی در این مورد باز هم با روحانیون محل مذاکراتی بنماید. مراتب استحضاراً معروض

باصری‌نیا

به سازمان کرمان اعلام شود که افراد موافق به شریعتمداری تلفن بزنند و از مخالفین شکایت و واقعیات را بگویند. 25 / 7 / 57

گوینده فیروزی

گیرنده ـ امین‌زاده

ساعت 1330

محترماً به استحضار می‌رساند 27 / 7 / 57

آقای صالحی ـ فوری است ـ به کرمان اعلام شود. 25 / 7 / 57

 

*****

شماره: 10774 /  ﻫ1                       تاریخ: 27 / 7 / 1357

از: سازمان اطلاعات و امنیت کرمان                    به: مدیریت کل اداره سوم (312)   

                

درباره: وقایع روز 24 / 7 / 57 کرمان

پیرو شماره 10712 /  ﻫ1 ـ 25 / 7 / 57

    از ساعت 830 روز 24 / 7 / 57 به مناسبت چهلم حوادث تهران جمعیت قابل توجهی از طبقات مختلف زن و مرد و دانش‌آموزان که اغلب زیر 15 سال بودند به تدریج به مسجد جامع آمده و در ختم شرکت کردند در مسجد نیز شعارهایی علیه مقام سلطنت و رژیم شاهنشاهی و به طرفداری از خمینی نوشته و نصب شده بود و طی برنامه‌ای که کارگردانان مجلس تنظیم کرده بودند قصد داشتند پس از ایراد سخنرانی‌ها از مسجد خارج و به تظاهرات خیابانی مبادرت نموده اقداماتی بر علیه نظم شهر بنمایند ولی حضرت آیت‌اله صالحی و بعضی از روحانیون مخالف با تظاهرات خیابانی بودند و حتی در بالای منبر نیز اعلام شد که تظاهرات خیابانی نباید انجام گیرد همزمان با آن اجتماع دیگری از میهن‌پرستان و شاه دوستان کرمانی که ماه‌ها بود از اعمال ضدمیهنی گروه‌های اخلالگر به تنگ آمده و ناراضی بودند به شکل گروه‌های متشکل درآمده و در مسجد صفا اجتماع و چون از برنامه گروه‌های مخالف مطلع بودند لذا از مسجد خارج و در سطح شهر مبادرت به تظاهرات میهن‌پرستانه و شاه‌دوستانه نمودند چون لحظه به لحظه به تعداد این جمعیت افزوده می‌شد و پیش‌بینی درگیری شدید بین گروه‌های موافق و مخالف می‌رفت از طرف شهربانی که مسئولیت حفظ نظم در شهر را داشت اقدامات لازم معمول تا از هرگونه برخوردی جلوگیری به عمل آید. تا ساعت 1030 به همین نحو آرامش برقرار ولی چون هر لحظه گروه موافق بیشتر می‌شد با دادن شعارهای جاوید شاه به سمت مسجد جامع که محل تجمع گروه مخالف بود حرکت و چون مأمورین انتظامی مستقر در اطراف مسجد موفق به جلوگیری نشدند آنها قبل از ورود به مسجد پس از تخریب دوچرخه‌ها و موتور سیکلت‌ها که در محوطه جلو و راهرو مسجد گذاشته بودند و منجر به آتش گرفتن آنها شد وارد مسجد شده و بین دو گروه درگیری و زدوخورد ایجاد که عوامل انتظامی با تدابیر لازم و تیراندازی هوایی از ادامه درگیری و بروز حوادث ناگوار جلوگیری نمودند در این درگیری و برخورد تعداد 48 نفر مجروح شدند که سریعاً به بیمارستان‌های شهر منتقل و یک نفر از مجروحین به نام محمد باقدرت بر اثر درگیری‌های مخالف و موافق (برابر نظریه پزشک قانونی و بازپرس‌های دادسرای نظامی و دادگستری کرمان) به وسیله ضربات وارده از سنگ و آجر فوت نمود.

 

*****

از: 8 ﻫ 1                                      تاریخ: 28 / 7 / 1357

به: 312                                      شماره: 10787 / 8 ﻫ1

 

موضوع: مجلس چهلم کشته شدگان حادثه تهران

    حدود ساعت 1000 مورخه 24 / 7 / 57 عده‌ای در حدود شش هزار نفر[1] از متعصبین مذهبی در مسجد جامع کرمان اجتماع که وعاظ کرمان از جمله شیخ علی‌اصغر صالحی کرمانی. ابوالقاسم معین صمدانی، شیخ عباس فقیه ـ نیشابوری، سیدیحیی جعفری، عده‌ای دیگر از وعاظ در آن شرکت نموده بودند ابتدا حسین جلال کمالی فرزند ماشااله دبیر آموزش و پرورش در پشت بلندگو قرار گرفته و اظهار داشته در این مدت دولت جدید اصلاحاتی انجام داده که آزادی یکی از آنهاست باید بگویم چه آزادی سیاسی و تظاهرات به مردم داده است در شهر مشهد عده‌ای از مردم که به منزل آیت‌اله شیرازی[2] رفته بودند موقع خارج شدن سه نفر از آنان وسیله مأمورین دستگیر شده‌اند آنها را شکنجه داده‌اند که فوت نموده‌اند.[3] و در قم طلاب را می‌گیرند و قلم داخل بینی آنها قرار می‌دهند که بمیرند. در شیراز در مسجد چادر زنان را برداشته‌اند و در بهبهان مأمورین داخل مسجد می‌شوند و سرهنگ زمانی که قبلاً قم بوده به مأمورین دستور می‌دهد این مردم دیگر از گلوله نمی‌ترسند ـ قرآنها را بیاورید و به هوا پرتاب کنید و روی هوا قرآنها را با تیر بزنید و دیگر زبانم لال که چه کرده‌اند و راجع به کرمان اظهار داشته که تعدادی داخل وانت سوار شده‌اند و بنای توهین به مرجع عالیقدر و قرآن و دین و امام زمان را گذاشته‌اند و تعدادی محصلین متعصب از رفتارشان ناراحت شده‌اند و با آنان درگیری پیدا کرده‌اند و اتومبیل این افراد وسیله مأمورین اسکورت می‌شد و مأمورین محصلین را دستگیر و کتک زده‌اند که چیز مهمی نیست و همین حالا از مأمورین می‌خواهم که آنان را آزاد کنند این بود آزادی و فضای باز سیاسی که به ملت ایران داده‌اند و امروز اگر جامعه روحانیون اجازه بدهد راهپیمایی آرامی خواهیم داشت بدون شعار و شعارها باید سازنده باشد و نباید با شعارهای زننده بهانه دست دشمن دهیم که نهضت را بدنام نمایند و بعد اعلامیه‌ای از خمینی برای مردم خوانده شده و بعد جلال کمالی اظهار نموده آیا این نهضت پیروز خواهد شد این سئوالی که همه می‌کنند و سرانجام خودش ضمن تفسیر و آوردن مثال‌هایی از فرعون و [اهرام] ثلاثه مصر و اسرای جنگی پاسخ داد که آری پیروز خواهد شد، بعد ابوالقاسم معین صمدانی در مورد مسیرهایی که باید بروند اظهاراتی داشته و حدود ساعت 1030 محمد محمدی مدیر روزنامه کیهان داخل مسجد شده و بعد از مذاکره با چند نفر از وعاظ سپس به همراهی یداله سلطانی عکاس روزنامه کیهان و خبرگزاری پارس داخل مسجد آمدند که از تظاهرات مردم عکسبرداری نمایند نامبرده از تعدادی از شعارهای ضدمیهنی و عکس‌های خمینی و اعلامیه‌های نصب شده مضره عکسبرداری نموده و محمدی نیز با صمدانی درباره مسیر حرکت و راهپیمایی مذاکره داشته‌اند و مردم آماده بیرون رفتن بودند که تعدادی چوب به دست افراد موافق درب مسجد اجتماع و به مردم داخل مسجد شروع به فحاشی کرده بودند که مردم داخل مسجد ناراحت شده و بنای اعتراض گذاشته‌اند و در این مورد با آیت‌اله صالحی نیز مذاکره کردند که افراد موافق و میهن‌پرست به داخل مسجد نفوذ نموده مردم داخل مسجد درب‌های مسجد را از ترس بستند و بعداً موتور و چرخ‌‌های درب مسجد و اطراف را آتش کشیده‌اند و مأمورین ناچار با استفاده از گاز اشک‌آور و تیراندازی هوایی جهت متفرق نمودن آنان اقدام نموده و در اثر درگیری‌های طرفین تعدادی مجروح گردیده‌اند که توسط مأمورین به مراکز درمانی اعزام شده‌اند و حدود ساعت 1300 مردم در اثر درگیری‌هایی که با افراد میهن‌پرست و شاهدوست پیدا کرده بودند در خیابان‌ها متفرق شده‌اند و در خیابان‌ها افراد طرفدار به مغازه‌هایی که عکس‌های خمینی داشته و از مخالفین بوده‌اند و افراد مخالف نیز متقابلاً شیشه‌های بانک‌ها و محل‌های موردنظر خود را شکسته و آتش زده‌اند و خساراتی وارد نموده‌اند که در این درگیری‌ها مغازه‌های عقابیان که از متعصبین افراطی مذهبی و جزو سردمداران و کمک کنندگان غیرمستقیم وعاظ افراطی مخالف محسوب می‌شوند طعمه حریق گردیده و خسارت دیده است.

نظریه یکشنبه: خبر صحت دارد ضمناً محمد مشارزاده مهرابی و علی ایرانمنش آموزگار که از متعصبین به نام کرمان می‌باشند با تبانی تعدادی از متعصبین و طرفداران خمینی عملیات تحریک‌آمیزی را انجام می‌دهند محمد مشارزاده سعی دارد که با اشاعه اکاذیب و بزرگ نمودن موضوع تبلیغات وسیعی به همراهی محمدی نماینده روزنامه کیهان که از افراد حزب زحمتکشان می‌باشند به راه اندازند. مؤلف

نظریه سه‌شنبه: ضمن تایید نظریه یکشنبه عده‌ای از افراد ماجراجو به خاطر اینکه مستمسکی داشته باشند در مسجد اقدام به آتش زدن چند تخته گلیم نمودند و عنوان کرده‌اند که موافقین مسجد را آتش زده و قرآن‌ها را سوزانیده‌اند. تعاون

نظریه چهارشنبه: نظریه سه‌شنبه مورد تایید می‌باشد. آسای

نظریه 8 ﻫ : نظریه چهارشنبه تایید می‌گردد%

دایره عملیات ـ بهره‌برداری و بررسی شد افراد [ناخوانا] پرونده آنان تکمیل شود 1 / 8 / 57

 

 

 

*****

شماره: 10804 /  ﻫ1                     تاریخ: 29 / 7 / 1357

از: سازمان اطلاعات و امنیت کرمان              به: ریاست شهربانی استان کرمان              

 

موضوع: روز 30 / 7 / 57

برابر اطلاع واصله:

    عده‌ای از وعاظ و متعصبین افراطی مذهبی به خاطر شب هفت واقعه کرمان روز یکشنبه 30 / 7 / 57 را روز عزای عمومی در کرمان اعلام نموده‌اند و قرار است مجلس فاتحه‌ای به همین منظور در یکی از مساجد کرمان از طرف افراد مذکور برگزار گردد و احتمالاً اعلامیه‌ای در این باره منتشر خواهند کرد.

ملاحظات:

با توجه به واقعه روز 24 / 7 / 57 چون احتمال دارد عده‌ای از عناصر ماجراجو و فرصت‌طلب قصد داشته باشند از این جریان بهره‌برداری نمایند انجام اقدامات اخلالگرانه و تلافی جویانه از طرف آنان متصور می‌باشد. علیهذا مراتب جهت آگاهی و پیش‌بینی و مراقبت‌های لازم اعلام می‌گردد.

محترماً: در صورت تصویب به شهربانی و ژاندارمری و مرکز آموزش 05 کرمان ارسال گردد.

رئیس دایره یک ـ تویسرکانی 29 / 7 / 57

رئیس بخش امنیت داخلی ـ رضوی

 

 

پی‌نوشت‌ها:


[1] . در سند قبلی تعداد حاضرین در مسجد 5000 نفر ذکر شده است.

[2] . آیت الله العظمی سیدعبد الله شیرازی، فرزند سیدمحمد طاهر در سوم اسفند سال 1270 ﻫ ش در شیراز به دنیا آمد. در سن 15 سالگى به همراه پدرش مرحوم آیت‌اللّه‌ سیدمحمدطاهر شیرازى به علت مبارزه علیه سلطنت قاجار و نفوذ انگلیس در ایران، از شیراز به سیوند تبعید و پس از شش ماه دوباره به شیراز بازگشت و از سال 1293 به نجف اشرف مهاجرت کرد و نزد بزرگانی از مراجع و فقهاى نجف درس خواند.

در سال 1314 به منظور زیارت مرقد امام رضا (ع) به ایران آمد و طى اقامت خود در مشهد، مبارزه سرسختانه‌اى علیه رژیم رضاخانى شروع و در اجتماعات علماء و فقهاى ایران با مرحوم آیت‌اللّه‌ شیخ عبدالکریم حائرى جهت تصمیم‌گیرى علیه رژیم پهلوى نقش ارزنده ایفاء و در حادثه قیام مسجد گوهرشاد با مرحوم آیت‌اللّه‌ حاج سیدآقا حسین قمى و مرحوم آیت‌اللّه‌ سید یونس اردبیلى نیز اقداماتى کرد. تا این‌که از سوى رژیم، به همراه دیگر علماء و فقها دستگیر و پس از گذراندن چهار ماه در زندان پهلوى مجددا به نجف رفت و در سال 1354 به ایران مراجعت نمود. ایشان از ابتدای نهضت اسلامى به رهبرى امام خمینى(ره)، فعالیت‌هایى را (چه در نجف و چه در وقت سکونت در مشهد) در مبارزه علیه رژیم پهلوى تا پیروزى انقلاب اسلامى ایران آغاز کرد و پس از پیروزى انقلاب اسلامى تا زمان رحلت در مشهد مقدس اقامت داشتند. آیت‌اللّه‌ شیرازى در 5 مهر سال 1363 به جوار رحمت حق شتافت.

[3] . درتاریخ 20 / 7 / 57 جمع زیادی از دانشجویان، دانش‌آموزان و طلاب علوم دینی از منزل آیت‌الله شیرازی به طرف منزل آیت‌الله سیدحسن قمی حرکت کردند. آنها با همراهی عده‌ای که آنجا بودند از داخل کوچه‌های فرعی عبور و در خیابان اصلی شهر‌ یعنی خیابان تهران (امام رضا) شاهرضانو (آزادی) پهلوی (امام خمینی) جنت و خسروی نو(شهید اندرزگو) مبادرت به دادن شعار کردند. شعارهایی نظیر«نصرمن‌الله و فتح قریب، رهبر ما خمینی است، مردم به ما ملحق شوید، راه خدا پیروز است، ارتش تو بیگناهی آلت دست شاهی» مردم جهت حمایت با ایجاد راه‌بندان و روشن کردن آتش، مانع نفوذ نیروهای نظامی به داخل خیابان جنت شدند، از سوی دیگر عده‌ای از تظاهرکنندگان با در دست داشتن مشعل‌های روشن از کوچه سینما آسا عبور و گلوله‌های آغشته به نفت را مشعل و به طرف خودروهای ارتش و نیروهای انتظامی پرتاب می‌نمودند. این تظاهرات که ساعت 18 آغاز شده بود، ساعت 20 پایان‌ یافت. ر.ک: تقویم تاریخ خراسان، ص 283. 









 
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است.