انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (کتاب دوم) استان بوشهر

سال انتشار: 1395

تعداد صفحات: 431

شابک: 978-600-149-083-5

قیمت: 180000 ریال

در جلد نخست کتاب انقلاب اسلامی  به روایت اسناد ساواک (استان بوشهر) اسناد سالهای 1342تا 1356 استان بوشهر منتشر شده بود. جلد دوم این کتاب دربردارنده اسناد سال 1357 است. این کتاب با سخن ناشر (صفحات پنج تا هشت) شروع می شود. پس از آن به ترتیب، اسناد (صفحات 369-1) فهرست اعلام (388-371) ضمائم (400-389) و تصاویر (44 عکس ، صص421-401) دیگر بخش‌های کتاب را شکل داده اند. در سخن ناشر به درستی بر این نکته تأکید شده است که"با نزدیک شدن به بهمن 1357 فعالیت‌های ساواک،عملاً کمرنگ و نامنظم شد" و "با هجوم مردم به مراکز ساواک، بسیاری اسناد و پرونده‌ها از بین رفتند." (درباره فشارهای مردم انقلابی به ساواک نک: سندشماره8438 / ه1،تاریخ:1 / 8 / 1357، سند بدون شماره، سری، 1 / 8 / 1357، سند شماره43112 / 414، تاریخ:2 / 8 / 1357، صص242، 243، 249) چنین شرایطی سبب ایجاد خلأهای اطلاعاتی و انقطاع در تولید منظم گزارش‌ها و اسناد برای توصیف رویدادنگاری مبارزات انقلابی مردم بوشهر شده است. (ص پنج)

محدوده زمانی:

این مجموعه با سندشماره7026 / ه1، تاریخ8 / 1 / 1357(ص1) شروع می شود و با گزارش تظاهرات پرسنل پایگاه ششم شکاری هوایی شاهنشاهی بوشهر در تاریخ19 / 11 / 57 به پایان می رسد. (ص369)

تنوع شکلی و فرم اسناد:

 اسناد این مجموعه از نظر چگونگی تولید و شکل گیری آنها، طیف متنوعی را تشکیل می دهند. گزارش‌های میدانی مأموران ساواک (سندشماره7049 /  ﻫ1، تاریخ: 15 / 1 / 1357، صص5 - 4، سندشماره7148 /  ﻫ 1، تاریخ:29 / 1 / 1357، صص19- 18، سند شماره7190 /  ﻫ1، تاریخ: 5 / 2 / 1357، ص27) گزارش‌های میدانی حاصل فعالیت‌های مأمورین شهربانی (سند شماره7026 /  ﻫ1، تاریخ: 8 / 1 / 1357، ص1، سند شماره: 7023 /  ﻫ 1، تاریخ: 8 / 1 / 1357، ص2) و ژاندارمری (سند شماره7070 /  ﻫ 1، تاریخ: 16 / 1 / 1357، ص6) مکاتبات ژاندارمری؛ ساواک (سند شماره: 8-4 / 66 / 401 / 3، تاریخ: 9 / 1 / 1357، ص2، سند شماره 98 / 9 / 66 / 1 / 401 / 16، تاریخ: 21 / 1 / 1357، ص7) مکاتبات ساواک با ژاندارمری (سند شماره7160 /  ﻫ1، تاریخ: 29 / 1 / 1357، ص20) مکاتبات ساواک با شهربانی (سندشماره7158 /  ﻫ1، تاریخ:291 / 1357، ص21) تلفنگرام‌ها (سند شماره: 1-58، تاریخ: 13 / 5 / 1357، ص133) سندهای رمز (سند شماره32: - 4 - 535، تاریخ: 29 / 5 / 1357، سند رمز اداره اطلاعات، سری، این اسناد پس از کشف رمز سوزانده می شد. ص182) تلگراف رمز( سند شماره9692 /  ﻫ 1، تاریخ: 15 / 6 / 1357، ص 195) گزارش‌های مبتنی بر شنود مکالمات (از جمله مکالمات سیدمصطفی حسینی، نک: سند شماره: 7323 /  ﻫ 1، تاریخ: 26 / 2 / 1357، ص62، سند شماره7289 /  ﻫ 1، تاریخ: 2 / 3 / 1357، ص66، سند شماره: 7367 /  ﻫ1، تاریخ: 3 / 3 / 1357، ص69)، اعلامیه‌ها (برای نمونه نک: متن نامه حضرت امام (ره) به مردم آذربایجان، نک: پیوست سند شماره7182 /  ﻫ 1، تاریخ: 5 / 2 / 1357، ص26-23، متن اعلامیه آیت‌الله گلپایگانی، پیوست سند شماره7112 /  ﻫ ، تاریخ: 23 / 1 / 1357، صص16-14)، سروده‌ها (سروده‌ای در تحریم عید نوروز؛ نک: پیوست سند شماره: 7087 /  ﻫ 1، تاریخ:22 / 1 / 1357، ص9) و متن‌های انقلابی (سند شماره: 7204 /  ﻫ 1، تاریخ: 6 / 2 / 1357، ص34 - 33) به اسناد این مجموعه تنوع و رنگارنگی جالب توجهی بخشیده‌اند.

محتوا:

اسناد این مجموعه فعالیت‌ها و مبارزات انقلابیون در استان بوشهر را پوشش داده اند. این اسناد بخشی از فعالیت‌های روحانیون در مساجد استان بوشهر (به عنوان نمونه نک: مسجد عطار بوشهر سند شماره7190 /  ﻫ1، تاریخ: 5 / 2 / 1357، ص27، مسجد دوانی بوشهر شماره گزارش: 7188 /  ﻫ 1، تاریخ: 5 / 2 / 1357، ص 28، امامزاده، هلیله و سبزآباد، سند شماره: 7195، تاریخ: 5 / 2 / 1357، ص29، مسجد حاج سید احمد بوشهر، سند شماره: 7275 /   /  ﻫ 1، تاریخ: 17 / 2 / 1357، ص47، سند بدون شماره، تاریخ: 3 / 3 / 1357، ص68) و  برخی  محیط‌های دیگری (سند شماره: 9551 / 46، تاریخ:11 / 6 / 1357، ص192) و ارتباط آنها با شهر قم (سند شماره: 3215 / 312، تاریخ: 15 / 3 / 1357، ص78) را بازتاب داده‌اند. خواننده این اسناد اطلاعات جالبی درباره روحانیون تبعیدی و نحوه برخوردها با آنها را به دست خواهد آورد. (سند شماره:  7160 /  ﻫ 1، تاریخ: 29 / 1 / 1357، ص20، سند شماره: 2157 / 15 /  ﻫ ، تاریخ: 28 / 3 / 1357، ص96، سند شماره: 3990 /  م، تاریخ:  7 / 4 / 1357، ص106، سند شماره: 7841 /  ﻫ 2، تاریخ: 18 / 5 / 1357، ص152، سند شماره: 4234، تاریخ: 21 / 5 / 1357، ص162)

با مطالعه این اسناد می‌توان آگاهی ارزشمندی درباره فعالیت‌های انقلابی مردم استان بوشهر بدست آورد. در این اسناد برخی از این فعالیت‌ها مانند پخش اعلامیه (سند شماره: 7026 /  ﻫ 1، تاریخ8 / 1 / 1357، ص1، سند شماره: 7023 /  ﻫ 1، تاریخ: 8 / 1 / 1357، ص2، سند شماره: 7087 /  ﻫ 1، تاریخ: 22 / 1 / 1357، ص8، سند شماره: 7094 /  ﻫ 1، تاریخ: 22 / 1 / 1357، ص11، متن اعلامیه آیت‌الله گلپایگانی، پیوست سند شماره: 7112 /  ﻫ ، تاریخ: 23 / 1 / 1357، صص16-14، سند شماره: 7136 /  ﻫ 1، تاریخ: 28 / 1 / 1357، ص17، سند شماره: 7182 /  ﻫ 1، تاریخ: 5 / 2 / 1357، ص23، اعلامیه مورخه: 15 / 2 / 1357، به امضاء فارغ‌التحصیلان رشته حقوق، (صص117-111)، دیوارنویسی (سند شماره: 8-4 / 66 / 401 / 3، تاریخ: 9 / 1 / 1357، ص2، سند شماره:7070 /  ﻫ 1، تاریخ: 16 / 1 / 1357، ص6) استفاده از نوار کاست برای پخش پیام‌های انقلابی (سند شماره: 52402، تاریخ: 26 / 2 / 1357، ص64، سند شماره: 7843 /  ﻫ 2، تاریخ: 18 / 5 / 1357، ص151، سند شماره: 7895 /  ﻫ 1، تاریخ: 24 / 5 / 1357، ص173) خرید و فروش کتاب‌های انقلابی (سند شماره: 7368 /  ﻫ 1، تاریخ: 3 / 3 / 1357، ص71) فعالیت‌های فرهنگیان (دبیران و دانش آموزان) (سند شماره: 8331 /  ﻫ ، تاریخ: 18 / 7 / 1357، ص224 ـ 227، سند شماره:40 / 2، تاریخ: 1 / 8 / 1357، ص241) فعالیت‌های زنان انقلابی (سند شماره: 7221 / ه1، تاریخ: 11 / 2 / 1357، ص38، سند شماره: 222-10 / 06-507، تاریخ: 13 / 2 / 1357، ص 45 نیز نک: سند شماره: 46 / 05-510 خ - 982، تاریخ: 29 / 7 / 1357، سند شماره: 8443 /  ﻫ ، تاریخ: 2 / 8 / 1357، صص239،246) تعطیلی بازار و محل‌های کسب و کار  (به عنوان نمونه نک: سند شماره: 8093، تاریخ:20 / 6 / 1357، سند شماره: 8126 /  ﻫ 1، تاریخ: 26 / 6 / 1357، صص197، 203) بارها مورد اشاره قرار گرفته‌اند.

این اسناد آگاهی‌های فراوانی را پیرامون اعتراضات و تظاهرات مردم (سند شماره: 6864 / 2، تاریخ: 21 / 5 / 1357، ص132، یک گزارش میدانی از تظاهرات مردمی (گزارش مورخه17 / 5 / 1357، ص147- 146)، معترضان دستگیر شده در این اعتراضات (سند شماره: 1- 58، تاریخ: 13 / 5 / 1357، صص 138-137)، اصناف (کسبه، محل و نوع کسب ایشان، نک: سند شماره:1307 /  م، تاریخ: 27 / 3 / 1357، صص95-91) و فعالیت‌های انقلابیون در روستاها ( مانند روحانیون، معلمین، برخی کارمندان ادارات، نک: سند شماره: 98 / 9 / 66 / 1 / 401 / 16، تاریخ: 21 / 1 / 1357، ص7 ، سند شماره: 7158 /  ﻫ 1، تاریخ: 291 / 1357، ص21، سند شماره7236 /  ﻫ 1، تاریخ: 12 / 2 / 1357، ص41، سند شماره:7761 /  ﻫ1، تاریخ: 3 / 5 / 1357، ص127، سند شماره: 340-23 - 57، تاریخ: 24 / 5 / 1357، ص175) را به پژوهشگران و علاقه‌مندان تاریخ انقلاب اسلامی در استان بوشهر ارائه می کنند.

سندهای این مجموعه خواننده را متوجه این نکته خواهند کرد که مبارزات مردم بوشهر در پیوند با مبارزات مردم سایر شهرها و همگام با دیگر مناطق ایران بوده است. برگزاری مراسم چهلم شهدای تبریز (سند شماره 7049 /  ﻫ 1، تاریخ: 15 / 1 / 1357، صص5 - 4) مجالس ختم شهدای یزد، جهرم و اهواز (سند شماره: 7274 /  ﻫ 1، تاریخ: 17 / 2 / 57، سند شماره: 2-524، تاریخ: 18 / 2 / 1357، سند شماره: 7297 /  ﻫ 1، تاریخ: 20 / 2 / 1357، صص 48،49، 52-51) و واکنش نسبت به فاجعه سینما رکس آبادان، (سند بدون شماره، سری، تاریخ: 3 / 6 / 1357، ص187) نمونه‌هایی از این دست هستند. بازتاب اخبار مربوط به فشار دولت عراق بر حضرت امام (ره) و اقدامات روحانیون و مردم استان بوشهر که در این اسناد به خوبی بازتاب یافته ارتباط مستمر و زنده مردم انقلابی بوشهر با مبارزات انقلاب در دیگر شهرها و مناطق کشور را به خوبی نشان می دهد. (سند شماره: 10031 /  ﻫ 1، تاریخ: 4 / 7 / 1357، سند شماره: 10125 /  ﻫ 1، تاریخ: 7 / 7 / 1357، سند شماره: 8237 /  ﻫ 1، تاریخ:10 / 7 / 1357، سند شماره:8260 /  ﻫ 2، تاریخ: 12 / 7 / 1357، صص204، 205، 208، 212،213)

کتاب انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (استان بوشهر، جلد دوم) ما را یاری می‌کند فضای مبارزات انقلابی استان بوشهر در سال 1357 را بازسازی کنیم و به درکی از بوشهر آن روزها دست پیدا کنیم. علاقه‌مندان به تاریخ انقلاب اسلامی، اسناد این مجموعه را برای فهم چگونگی روند مبارزات انقلاب اسلامی در بوشهر بسیار سودمند خواهند یافت.

تعداد مشاهده: 6308