امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمودند: هرکس عبرت‌گیریش بیشتر باشد خطا و لغزش او کمتر خواهد بود. غررالحکم، جلد 2، صفحه 631، به نقل از آثارالصادقین، آیت‌الله احسان‌بخش.

در هر نهضت و انقلاب الهی و مردمی، علمای اسلام اولین کسانی بوده‌اند که بر تارک جبین‌شان خون و شهادت نقش بسته است. امام خمینی(قدس سره)، صحیفه امام، ج 21، ص 275.

 

چهلمین سالگرد انقلاب - اسناد

ترس و وحشت رؤسا و مأمورین ساواک از خیزش انقلابی مردم در سال 1357


تاریخ انتشار: 13 شهريور 1398


شماره گزارش: 15278 / 20 ه‍ 11                              تاریخ گزارش: 29 / 7 / 57

گزارش خبر

موضوع: تحولات اخیر کشور و تأثیر احتمالى آن روى مامورین ساواک

 

با تحولاتى که در دو سه ماه اخیر در کشور رخ داده و می‌دهد بیش از هر موضوع مخالفت مردم و دشمنى مردم و به ویژه مخالفین با ساواک است که براى انحلال این  دستگاه و بالاخره انتقام از مسئولین و مأمورین آن روز شمارى می‌کنند. باید این واقعیت را پذیرفت که ساواک در سال‌هاى گذشته باعث امنیت و ثبات کشور بوده و این دستگاههاى دولتى و مسئولین امر و عدم برنامه‌ریزى حکومت‌هاى وقت بوده است که نتوانسته است به مردم خدمت کند و بدین سبب علت اصلى نارضایتى مردم از اعمال مسئولین دولت‌ها ناشى می‌شود. در این میان تشکیلات ساواک از دو گروه اصلى تشکیل شده است، اول: مأمورین رسمى که نظامى یا شخصى هستند. دوم: مأمورینى که با ساواک همکارى داشته و از گوشه و کنار کسب اطلاعات مى‌کنند و در همه طبقات وجود دارند. حوادث دو سه ماه اخیر یک حالت نگرانى و تشویش خاطرى را باعث شده است که هیچ کس نمی‌داند تا هفته یا ماه یا سال دیگر چه خواهد شد. حال در چنین شرایطى و با توجه به تغییر سیاست دولت و یا عقب نشینى دولت در برابر خواسته‌هاى مردم آیا وضع ساواک چه خواهد شد؟ و آیا در برابر قیام مردم و یا تغییر حکومت و غیره بر سر این مأمورین چه خواهد آمد؟ زیرا همان طورى که همه خانواده‌ها هم ‌اکنون نگران تحصیل و آینده فرزندان خود هستند، آیا امکان دارد که مأمورین رسمى و غیر رسمى ساواک نیز چنین اندیشه‌هایى را با خود مرور نکنند؟ زیرا در حال حاضر براى جلب رضایت مردم دولت و دستگاه هرگونه امتیازى را به مردم می‌دهد ولى آیا مردم راضى و سیر می‌شوند و آیا تا وقتى که به اعمال سابق ساواک و محاکمه مسئولین و مؤمورین آن پرداخته نشود آنها ساواک را فراموش خواهند کرد؟ لذا درچنین اوضاع و احوالى درک و ارزشیابى روحیه مأمورین ساواک بسیار ضرورى است زیرا مثلاً شنیده شده که حدود دو هفته قبل مراسم عروسى یکى از فرزندان تیمسار معتضد معاون سابق ساواک و سفیر فعلى ایران در سوریه در تهران برگزار شده بود که در آن تیمسار زنگنه یکى دیگر از معاونین سابق ساواک و عده‌اى از مقامات ساواک حضور داشتند که قیافه و روحیه آنها به کلى مبین ترس و وحشتى بود که از فرداى خود دارند تا جائى که به قول عده‌اى، بیشتر مقامات ساواک چند کیلو لاغر شده‌اند و در همان عروسى دو تیمسار فوق‌الذکر برخلاف سابق بیشتر با مردم مهربانى کرده و گرم می‌گرفتند و به خصوص اطراف یکى دو نفر از قضات یا بازپرسان دادگسترى که در مراسم حضور داشتند بیشتر مى‌چرخیدند.

نتیجه آن که با تحولاتى که در کشور رخ داده و می‌دهد باید روحیه مأمورین ساواک را دریافت و آنها را به فردا امیدوار ساخت زیرا عقب‌نشینى و تغییر سیاست کلى ایران طورى بوده است که عملاً همه و به ویژه مأمورین ساواک از فرداى خود بیمناکند ولى به حق یکى از دستگاههاى دولتى که خوشبختانه به فساد و چپاول مردم متهم نشده و از این نظر پاک و مبرى بوده است تنها دستگاه ساواک است که هم اکنون از هر طرف مورد حمله و انتقام مخالفین قرار گرفته‌اند.

نظریه شنبه: در بالا ذکر شده است.

نظریه یکشنبه: اصلح است با توجه به اوضاع و احوال فعلى ایران و اتفاقاتى که رخ می‌دهد بر همین اساس مأمورینى که با ساواک همکارى دارند به وسیله رهبران مربوطه توجیه شوند و امیدوار گردند و به آنان تاکید شود که از این جریانات هیچگونه نگرانى بدل راه ندهند و صمیمانه در جهت شناسائى افراد مغرض و عاملین خرابکاری‌ها و تظاهرات بى‌رویه و خلاف قانون بیش از پیش کوشش کنند و به آنان متذکر گردند که دولت و ارتش شاهنشاهى کاملاً براوضاع مسلط می‌باشد و این جریاناتى نیز که پیش می‌آید در جهت احیا و بسط دادن هر چه بیشتر سیاست دمکراتیک رهبر کشور است که به واسطه مداراى نیروهاى انتظامى با آشوبگران پیش می‌آید و خطرى جدى براى جامعه ندارد. بدیع

نظریه سه‌شنبه: ضمن تایید نظریه یکشنبه شایعات اخیر تا حدودى در روحیه پرسنلى که آگاهى کافى از تحولات اخیر و زیر و بم‌هاى سیاسى ندارند. تأثیر گذارده و حتى شنیده شده است که صحبت‌هائى در مورد تعطیل کادر و حتى برچیدن ساواک مى‌شود که لازم است شدیداً با این شایعات پوچ مبارزه و پرسنل را به وضعیت فعلى مملکت و سیاست جهانى آگاه نمود. عارف

نظریه چهارشنبه: نظریه سه‌شنبه تایید می‌گردد. پ

ضمنا با توجه به مفاد گزارش در روز 26 / 7 / 57 در سالن سخنرانى 2ه‍ جلسه‌اى با شرکت کلیه عوامل عملیاتى تشکیل و ریاست سازمان ضمن اشاره به تاریخچه وقایع متذکر شدند که دولت و ارتش کاملاً بر اوضاع مسلط می‌باشند و در این وضعیت حساس کشور وظیفه فرد فرد سلسله مراتب عملیاتى را تشریح و پرسنل موجود را نسبت به وضع فعلى روشن و هدایت نمودند که نتایج حاصله مؤثر بوده است. ترجمان

 

اداره کل یکم و سوم: این گزارش را باید بررسى و مذاکره حضورى نمایند. 29 / 7





منبع: انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، جلد 13، صفحه 590 تا 592، مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1382.
 

تعداد مشاهده: 6714

تقویم تاریخ

کانال‌های اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان‌ها

       
@historydocuments
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است.