نامه امام خمینی به حجت‌الاسلام علی دوانی درباره اعزام آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی به کویت برای امر تبلیغ

تاریخ انتشار: 17 دي 1402

حجت‌الاسلام علی دوانی، فرزند اسماعیل در 1308 در دوان از توابع کازرون شیراز متولد شد. وی تحصیلات خود را در زادگاهش آغاز نمود. در  1322 به نجف عزیمت کرد. دروس مقدماتی، سطح و عالی را در نجف اشرف گذراند و از محضر آیات و استادانی چون شیخ عبدالحسین خراسانی، شیخ محمدعلی افغانی، مرحوم شیخ احمد اردبیلی،  شیخ کاظم تبریزی، شیخ علی‌آقا نجفی کاشانی، شهید سیداسدالله مدنی، شیخ محمدرضا صلبی و علی فلسفی کسب فیض نمود.

وی در 1327 به ایران بازگشت و در حوزه‌ی علمیه قم به ادامه تحصیل پرداخت و از محضر استادانی چون آیت‌الله‌العظمی بروجردی و حضرت امام خمینی بهره برد. پس از پایان دروس در ایام رمضان و محرم و صفر در بیشتر شهرهای ایران و چند سال هم در کویت به وعظ و خطابه و تبلیغ دین اشتغال داشت و در روزنامه‌های «ندای حق» و «وظیفه» و نشریه «مکتب اسلام» به نوشتن مقاله می‌پرداخت. با شروع نهضت امام خمینی وی نیز پای به این عرصه نهاد و اقدامات و فعالیت‌های مؤثری را انجام داد. استاد علی دوانی تا 1348 در قم اقامت داشت و پس از آن در تهران رحل اقامت افکند و به کار تألیف و تبلیغ پرداخت. از آثار وی می‌توان به کتاب نهضت روحانیون ایران در 11 جلد و مفاخر اسلام در 10 جلد اشاره کرد. حجت‌الاسلام دوانی در سال 1385 دار فانی را وداع گفت و در قم به خاک سپرده شد. وی از نویسندگان پرکاری بود که بسیاری از آثار وی (اعم از تألیف و ترجمه) به چاپ رسیده است.

مرحوم استاد دوانی در محرم و صفر سال 1343 برای وعظ و تبلیغ در کویت حضور داشت و برای گسترش کار لازم دید که آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی نیز به ایشان بپیوندند لذا نامه‌ای برای حضرت امام نوشته و درخواست می‌نماید که اقدامی در جهت ممنوعیت خروج وی به عمل آمده و ایشان را به کویت اعزام نمایند. امام خمینی در پاسخ اشاره به نامه واصله از آیت‌الله خزعلی مبنی بر مأیوس بودن از لغو ممنوع‌الخروجی نموده است.

اسناد آتی نیز نشان می‌دهد که آیت‌الله خزعلی به همراه 16 نفر دیگر به دلیل پیروی و تبعیت از امام خمینی شامل منع خروج بوده‌اند.

********

کویت، شرق، حسینیه مرحوم حاج قنبر

بسمه تعالی

خدمت جناب مستطاب ثقه‌الاسلام خطیب محترم حاج شیخ علی دوانی دامت افاضاته

به عرض عالی می‌رساند، مرقومه شریف که حاکی از سلامت مزاج شریف و حاوی تفقد آن جناب بود موجب تشکر گردید. راجع به جناب مستطاب ثقه‌الاسلام و المسلمین آقای خزعلی دامت افاضاته طبق نامه‌ای که دیروز به این جانب مرقوم فرموده بودند از آمدن به کویت مأیوس هستند. امید است خداوند متعال وسائل حرکت جناب ایشان را فراهم فرماید. آقایان محترم حجج اسلام آقای شبر و آقای مُهری و فضلاء عظام آقای سعیدی و آقای نصر‌اللهی و آقای قزوینی و سایر آقایان محترم را ابلاغ سلام فرمایید. دوام توفیقات عموم علماء اعلام دامت برکاتهم را در ترویج شریعت مقدسه از خدای تعالی خواستار و ملتمس دعا هستم.

والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته

23 محرم الحرام 84 [پنجشنبه 14 خرداد 1343]

روح‌الله الموسوی الخمینی

[حاشیه نویسی نامه توسط مرحوم حجت‌الاسلام علی دوانی]

پاسخ امام خمینی به نامه حقیر به کویت از قم و قبل از تبعید معظم‌له به ترکیه

********

گزارش

مقام عالی را آگاه می‌سازم

در سال 1342 به فرموده تیمسار سپهبد نصیری ریاست وقت شهربانی کل کشور در مسافرت 17 نفر وعاظی که در نظر داشته‌اند در ایام سوگواری به شیخ‌نشین‌های خلیج فارس (کویت- دبی- قطر- بحرین) عزیمت و علیه دولت مطالبی بیان کنند جلوگیری به عمل آمده. چون مشخصات اشخاص ممنوع الخروج ناقص می‌باشد و همین امر باعث می‌گردد خروج متقاضیان همنام با آنان به تأخیر بیفتد و با توجه به اینکه مدت 9 سال است که از ممنوع الخروجی آنان می‌گذرد و در این مدت هیچ‌گونه اطلاع دیگری از فعالیت آنها به دست نیامده است. در صورتی که تصویب نمایند از این اشخاص رفع ممنوعیت شود.

اینک مراتب پیوست سابقه برای دادن اوامر مقتضی از عرض می‌گذرد. ج

ستوان مهدوی

********

به: اداره کل سوم                                                                          تاریخ: 6 / 3 / 1342

موضوع: وعاظی که تصمیم دارند از طرف خمینی به قطر و کویت و بحرین بروند

    به موجب گزارش رسیده از قم یک برگ صورت اسامی وعاظی که تصمیم دارند از طرف خمینی به قطر و کویت و بحرین و پاکستان و آبادان رفته و بر علیه دولت تبلیغ نمایند به پیوست تقدیم می‌گردد.

آقای اوانی 

1ـ یک نسخه از اسامی وعاظ پیوست به اداره فرستاده شده که به موقع در محل اطلاع داده شود که به طرق مقتضی از فعالیت مضره آنها جلوگیری نمایند.

2ـ پس از اقدام حضور تیمسار ارسال شود. 9 / 3 /

در اجرای فرموده:

رونوشت متضمن پانوشت‌ها به اداره کل دوم ابلاغ گردید.

11 / 3 / 42

اداره کل سوم

اطلاعیه را که جالب توجه است از بولتن .... ساواک تهران جدا نموده به عرض تیمسار ریاست رساندم.

دستور اقدام به اداره کل دوم داده شد ـ شما هم اقدام لازم بنمایید

آقای شهابی:

به ساواک‌های مربوطه نیز صورت اسامی داده شود.

تا مراقبت لازمه معمول دارند. 18 / 3 / 42

********

صورت اسامی وعاظی که از طرف خمینی از قم به قطر و کویت و بحرین و پاکستان می‌روند:

1ـ شیخ ابوالقاسم خزعلی بروجردی از طرف خمینی از قم به کویت می‌رود.

2ـ شیخ محمد منتظری یزدی از طرف خمینی از قم به کویت می‌رود.

3ـ آقای علی اکبر کافی خراسانی از طرف خمینی از قم به کویت می‌رود.

4ـ آقای سید احمد امامی اصفهانی از طرف خمینی از قم به کویت می‌رود.

5ـ حاج سیدمحمدرضا سعیدی خراسانی از طرف خمینی از قم به کویت می‌رود.

6ـ آقای علی دوانی از طرف خمینی از قم به کویت می‌رود.

7ـ آقای شیخ نعمت ادیبی از طرف خمینی از قم به کویت می‌رود.

8ـ آقای شیخ عباس صالحی از طرف خمینی از قم به کویت می‌رود.

9ـ شیخ حسین تهرانی از طرف خمینی از قم به کویت می‌رود.

10ـ سیدعباس معصومی از طرف خمینی از قم به قطر می‌رود.

11ـ حاج سیدمصطفی علوی از طرف خمینی از قم به کویت می‌رود.

12ـ سید عبدالحسین مشکوه از طرف خمینی از قم به قطر یا بحرین می‌رود.

13ـ سید جواد الیاسی از آبادن به کویت می‌رود.

14ـ سیدعباس مُهری از خرمشهر به کویت می‌رود.

15ـ شیخ محمد نصراللهی  از خراسان به کویت می‌رود.

16ـ شیخ مرتضی ناطق از خراسان به کویت می‌رود.

17ـ سیدعلی‌جان مدنی از خراسان قصد مسافرت به پاکستان را دارد.

18ـ آقای مفتح و آقای جعفر سبحانی از قم قصد مسافرت به آبادان را دارند. (رونوشت برابر اصل است). ج

********

از: اداره اطلاعات                                                                       تاریخ: 31 / 3 / 42

به: ریاست اداره اقامت اتباع خارجه و گذرنامه                                شماره: 18226 /  ﻫ

موضوع: جلوگیری از صدور گذرنامه عده‌ای از وعاظ

به فرموده تیمسار ریاست شهربانی کل کشور مقرر است از خروج اشخاص مشروحه زیر که به قرار اطلاع واصله قصد دارند در ماه‌های سوگواری محرم و صفر به شیخ‌نشین‌های خلیج فارس رفته و ضمن روضه خوانی مطالبی علیه دولت بیان نمایند، جلوگیری شود. علیهذا خواهشمند است دستور فرمایید در اجرای امریه صادره از صدور گذرنامه و ویزای نامبردگان زیر جلوگیری و در این مورد به شهربانی‌های شهرستان‌ها نیز دستورات لازم صادر و نتیجه را به این اداره اعلام دارند که به عرض برسد.

1- سید احمد امامی به قطر 2- شیخ ابوالقاسم خزعلی به کویت 3- شیخ محمد منتظری یزدی به کویت 4- علی اکبر کافی خراسانی به کویت 5- حاج سیدمحمدرضا سعیدی خراسانی به کویت 6- علی دوانی (نویسنده مجله مکتب اسلام) به کویت 7- شیخ نعمت ادیبی به کویت 8- شیخ عباس صالحی به کویت 9- شیخ حسین تهرانی به کویت 10- سید عبدالحسین مشکوه به کویت 11- سید عباس معصومی به قطر یا بحرین 12- حاج سید مصطفی علوی به قطر 13- سید جواد الیاسی از آبادان به کویت 14- سید عباس مهری از خرمشهر به کویت 15- شیخ محمد نصراللهی از مشهد به کویت 16- شیخ مرتضی ناطق از مشهد به کویت 17- سیدعلی‌جان مدنی از مشهد به پاکستان. ج

رئیس اداره اطلاعات سرهنگ ستاد صمدیانپور

از طرف     سرهنگ 2 امیر اصلانی

حجت‌الاسلام علی دوانی در سن حدود 30 سالگی

آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی در سال 1358

تعداد مشاهده: 12005