امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: در دگرگونی‌های دنیا عبرت است. غررالحکم، جلد 4، صفحه 395، به نقل از آثارالصادقین، آیت‌الله احسان‌بخش.

آن قدری که تاریخ به ما گفته است، در چند نهضت که در ایران واقع شد، نهضت تنباکو، نهضت مشروطه، قضیه پانزده خرداد، نقش زن‌ها بالاتر از مردها اگر نبود، کمتر نبود. امام خمینی(قدس سره)، صحیفه امام، ج 18، ص 402.

 

چهلمین سالگرد انقلاب - اسناد

شایعه کودتا و ایجاد آتش سوزی‌ها برای روی کار آوردن دولت نظامی ازهاری


تاریخ انتشار: 08 شهريور 1398


شایعه کودتا در آبان سال 1357 فراوان شنیده مى‌شد. عده‌اى مى‌گفتند پادگان جى تهران و لشکر رضاییه شورش کرده‌اند. (پرونده 106969، ج 2، ص 107) و نیز گفته مى‌شد که پادگان فرح‌آباد شورش کرده است. به نظر مى‌رسد این شایعات جزء برنامه‌اى بود که حکومت شاه براى تغییر دولت و جایگزین کردن یک دولت نظامى صورت می‌داد. آن‌ها براى روى کار آوردن یک دولت نظامى و سرکوب مردم مى‌باید نا آرامى‌ها را فراتر از آنچه که بود نشان مى‌دادند. از جمله این کارها تخریب و آتش سوزى‌هاى گسترده در تهران بود. ارتشبد قره‌باغى درخاطرات خود درباره آتش سوزى‌هاى روز 14 / 8 / 57 تهران مى‌نویسد: «فرماندار نظامى تهران ارتشبد اویسى به نیروهایش دستور داده بود که فقط تماشاچى حوادث باشند و دخالت نکنند.» (انقلاب ایران به روایت رادیو بى.بى.سى، ص 263) سفیر انگلیس هم در تهران چنین نظرى داشت که آتش‌سوزى‌ها را عوامل حکومتى صورت می‌دهند. آنتونى پارسونز بعدها در خاطرات خود، پس از یادکردن از حمله به دفتر هواپیمایى انگلیس و سفارت کشور متبوع خود در تهران با این استدلال که دفتر هواپیمایى کویت هم هدف مسلمى بود که مى‌توانست مورد تهاجم قرار گیرد، چون کویت در مهر ماه از پذیرفتن امام خمینى هنگام خروج از عراق امتناع کرده بود، مى‌نویسد: «بسیارى از همکاران ایرانى من بر این باورند که حمله‌کنندگان از اعضاى ساواک و سربازانى بودند که لباس شخصى برتن داشتند... چون ما با تشکیل یک دولت نظامى مخالف بودیم [این نظر پارسونز محل تردید است، چون در دیدارهایش با شاه حمایت دولت انگلستان را از هر اقدام شاه مورد تأکید قرار داده بود] لذا آن‌ها مى‌خواستند درسى به ما بدهند و از این راه دولت بریتانیا را متقاعد کنند که ادامه فشار ما به شاه براى یافتن یک راه‌حل سیاسى بى‌نتیجه است. سفارت ما منحصراً مورد حمله کسانى قرار گرفته بود که بقیه شهر را نیز به آتش کشیده بودند.» (غرور و سقوط، ص 165 و 166)

موضوع: شایعه کودتاى نظامى

اتومبیل‌هاى مسیر خیابان شاهرضا با چراغ‌هاى روشن در حرکتند و علت را کودتاى ارتش عنوان و بدین وسیله پشتیبانى خود را از کودتاى نظامى عنوان می‌نمایند.

نظریه شنبه: این شایعه در دانشگاه تهران وجود دارد.

نظریه سه‌شنبه: با توجه به دسترسى منبع و موقعیت فعلى احتمال وجود چنین شایعه‌اى وجود دارد. ضمناً منبع از این جریان شدیداً نگران به نظر می‌رسد.

نظریه چهارشنبه: نظریه سه‌شنبه تأیید می‌گردد.

گوینده: آقاى اصغر حاجى، ساعت 1300 روز 14 / 8 / 57

گیرنده: فروتن

*****

اظهارات یک نفر از اتباع کانادائى مرتبط با سفیر انگلیس پیرامون حوادث روز 14 / 8 / 57 تهران

فرانک مکى تبعه کانادا که از دوستان نزدیک سفیر انگلیس در دربار شاهنشاهى می‌باشد، به نقل از دیپلمات‌هاى سفارت انگلیس در تهران، اظهار، داشته: کلیه خرابکاری‌ها و آتش‌سوزی‌ها در اماکن در روز 14 / 8 / 57 که در تهران صورت گرفته از جمله آتش زدن سفارت انگلیس، وسیله مأمورین ساواک و دولت ایران انجام گرفته تا بدینوسیله شاهنشاه آریامهر بتواند یک دولت نظامى بر سر کار بیاورند.

ارزیابى خبر: اظهار مطالب بالا توسط بیگانه مذکور صحت دارد.

توضیح: شایعه آتش زدن اماکن وسیله عوامل دولتى در میان مردم به شدت رواج داده شده و برخى مقامات سفارت انگلیس نیز به این مسئله اشاره کرده‌اند. آنچه که ملاحظه شده، مطبوعات خارجى تاکنون به این مسئله اشاره‌اى نکرده‌اند و گفته شده، چنانچه مطبوعات خارجى این شایعات را رد کنند، می‌تواند کمک بزرگ و مؤثرى براى دولت ایران باشد.



14 آبان 1357- آتش سوزی‌های برنامه‌ریزی شده در تهران


تهران-14 آبان1357-فروشگاه کوروش (قدس)میدان شهناز (امام حسین)برای باردوم درچندماهه گذشته آتش

منبع: انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، جلد 15، صفحه 163 تا 166، مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1383.
 

تعداد مشاهده: 5885

تقویم تاریخ

کانال‌های اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان‌ها

       
@historydocuments
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است.