سخنان آیت‌الله بیوک خلیل‌زاده(مروج) و آیت‌الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی درباره جشن تاجگذاری
تاریخ انتشار: 03 آذر 1403
مراسم تاجگذارى محمدرضا شاه و فرح در تاریخ چهارم آبان 1346 برگزار شد. به همین مناسبت دولت هفت روز را به عنوان جشن و سرور اعلام کرد. میلیون‌ها دلار از دسترنج مردم صرف هزینه این مراسم شد. این در حالى بود که غالب مردم در سختى و عسرت زندگى کرده و از تأمین مایحتاج اولیه زندگى خود ناتوان بودند. ابراز شادى تقریباً اجبارى بود و کسبه و اصناف بایستى یک نوع تظاهرى دایر بر مشارکت در این جشن به عمل مى‌آوردند.
شایع شده بود که در روز تاجگذارى بایستى در مساجد اذان بگویند، به همین خاطر شهید حجت‌الاسلام فضل‌الله مهدى‌زاده محلاتى با جمعى از روحانیون هماهنگى به عمل مى‌آورد که از گفتن اذان در آن روز در مساجد خوددارى گردد و اعلامیه‌اى هم علیه این مراسم منتشر نمایند و واعظین نیز علیه این مخارج اسراف‌کارانه و مسایل پیرامون آن سخنرانی‌هاى مهیج بنمایند. طلاب حوزه علمیه قم اعلامیه‌اى تحت عنوان «عزایى به نام جشن» منتشر ساخته و با بازگو کردن قانون‌شکنى‌ها و خودکامگی‌ها و دیکتاتوری‌هاى شاه و برشمردن دردها، رنج‌ها و گرفتاری‌هاى مردم محروم و ستمدیده ایران، مخارج سنگین و کمرشکنى را که رژیم شاه براى آن مراسم صرف کرده، محکوم نمودند. در آستانه برگزارى مراسم، رژیم شاه گروهى از مبارزین را که در مخالفت با این مراسم فعالیت‌هایى را داشتند دستگیر و زندانى نمود که از جمله آن‌ها آقایان: ربانى شیرازى، شهید محلاتى، غیورى و هاشمى رفسنجانى بود و تقریباً چند روز تا یک هفته پس از پایان مراسم آن‌ها را آزاد نمود.[1]
برخوردها و افشاگری‌های روحانیان با رژیم شاه و جشن تاجگذاری در شهرهای مختلف کشور ادامه یافت و در شهر اردبیل آیت‌الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی[2] و آیت‌الله بیوک خلیل‌زاده مروج[3] با توجه به تحت نظر بودن از طرف ساواک، در جلسات خصوصی مخالفت خود را با جشن تاجگذاری شاه به گوش دیگران می‌رساندند.
*****
به: 3ه / 321 شماره: 2929 / 8094
از: الف ه / 3ه تاریخ: 1 / 8 / 1346
موضوع: اظهارات بیوک خلیل زاده (مروج) و سیدعبدالکریم موسوی
در مورخه 25 / 7 / 46 ساعت 1100 آقای میرزا بیوک خلیل‌زاده (مروج) و حاجی سیدعبدالکریم موسوی و چند نفر در سالن کتابخانه مدرسه میرزا علی‌اکبر مرحوم جلسه بحث داشتند پس از مذاکراتی آقای مروج اظهار داشت: از قرار معلوم این روزها به مناسبت ایام تاجگذاری کربلایی محمدرضا (منظور اعلیحضرت همایونی است) قریب پنجاه و سه هزار طاق نصرت برپا کرده‌اند. بدبخت مردم ایران افراد خانواده‌شان در نهایت فشار و ناراحتی به سر می‌برند اما در اثر تبلیغ، درآمد خود را به خاطر اینکه مأمورین نگویند خائن و توده‌ای است به این طریق بی‌جا خرج می‌نمایند. آقای سید عبدالکریم در جواب اظهار داشت: آری خود مسئولین امر متوجه‌اند هیئت حاکمه در ایران محبوبیتی ندارد. این همه زنده باد گفتن و طاق نصرت بستن از ناحیه یک عده افرادیست که یا می‌ترسند و یا جیره‌خوار می‌باشند وآنگهی هیئت حاکمه می‌خواهد به این وسیله به نمایندگان کشورهای خارجی بفهماند که ملت از آنان راضی و خوشنودند. در صورتی که مردم دنیا مخصوصاً ملت‌های خاورمیانه خوب می‌دانند که در اثر ظلم و ستم درباریان جان مردم به لب رسیده خدا خودش به داد مردم برسد...
نظریه رئیس ساواک: سید عبدالکریم موسوی و میرزا بیوک خلیل زاده از روحانیون افراطی و مخالف دولت می‌باشند. اعمال و رفتار آنان تحت مراقبت دقیق این ساواک می‌باشد و برای اینکه نتوانند در بالای منبر مطالب خلاف مصلحت ایراد کنند، سیدعبدالکریم به دستور این ساواک حق رفتن به بالای منبر را ندارد و چون خودشان نیز متوجه هستند اعمالشان تحت مراقبت می‌باشد در مجالس و محافل از ایراد مطالب خلاف مصلحت خودداری می‌کنند؛ فقط در مواقع فرصت ایراد سخنان خلاف مصلحت پیدا می‌کنند که مجلس خصوصی و عاری از اغیار باشد و برای اینکه منبع شناخته نشود به احضار و تذکر دادن آنان اقدام نشد. به منبع دستور مراقبت شدید داده شد.
در پرونده سید عبدالکریم موسوی کریمی بایگانی شود. اوانی 15 / 9
یک نسخه از نظر محصول منبع در بخش 321 موجود است.
بایگانی شود. 30 / 9
پی‌‌نوشت‌ها:
[1] . یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید حجت‌الاسلام فضل‌الله مهدی‌زاده محلاتى، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ج 1، ص 241 و 242، نهضت امام خمینى، سید حمید روحانى، واحد فرهنگى بنیاد شهید، چاپ اول، خرداد 1364، ج 2، ص 283، هفت هزار روز تاریخ ایران و انقلاب اسلامى، غلامرضا کرباسچى، ج 1.
[2] . آیت‌الله سید کریم موسوی کریمی معروف به سید عبدالکریم موسوی اردبیلی در 13 رجب 1344ق- 8 بهمن 1304 در شهرستان اردبیل و در خانواده‌اى روحانى به دنیا آمد. پس از تحصیلات مکتبخانه‌اى و فراگیری بوستان و گلستان به تحصیل دروس دینى پرداخت و مقدمات را در شهر خود و سطح را در حوزه علمیه قم و خارج را در همین حوزه و نزد آیت‌الله العظمی بروجردى و آیت‌الله حجت کمره‌ای آموخت. وی در سال 1326 راهى حوزه علمیه نجف شد و از محضر آیات: سید محسن حکیم، شیخ کاظم شیرازى، سید محمود شاهرودى، ابوالقاسم خویى بهره برد و پس از دو سال به قم بازگشت و آموخته‌هایش را نزد اساتید آن شهر تعمیق بخشید. وی در سال 1339 به اردیبل رفت و هشت سال را در زادگاهش ماند، اما با فشار حکومت به تهران مهاجرت نمود. آیت‌الله موسوى اردبیلى همواره تحت نظر ساواک بود. مرکز فعالیت‌هاى سیاسى ایشان در تهران، مسجد امیرالمؤمنین(ع) در خیابان نصرت بود. وى پس از انقلاب عضو مؤسس حزب جمهورى اسلامى بود و در شوراى انقلاب نیز عضویت داشت و از طرف امام خمینى(ره) به سمت دادستان کل کشور و پس از شهادت آیت‌الله دکتر بهشتى در هفتم تیرماه 1360، به ریاست دیوان عالى کشور منصوب شد. آیت‌الله موسوى اردبیلى مدتى نیز امام جمعه موقت تهران بود. آیت‌الله اردبیلی پس از رحلت امام خمینی(ره) به قم مراجعت کرد و دانشگاه مفید را تأسیس نمود و به تربیت شاگردان دوره اجتهاد پرداخت. ایشان در سوم آذر 1395 دارفانی را وداع گفت و طی تشییع با شکوهی در محل مسجد بالاسر حرم کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه(ع) و در کنار قبر آیت‌الله شهید مرتضی مطهری و علامه سید محمدحسین طباطبایی به خاک سپرده شد. (برای آگاهی بیشتر بنگرید به مقاله این سایت با عنوان: مروری بر زندگی و مبارزات سیاسی آیت‌الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی)
[3] . آیت‌الله بیوک خلیل‌زاده معروف به مروج فرزند محمدرضا در 27 شهریور 1309 در یک خانواده‌ی مذهبی و متمکن در یکی از محلات قدیمی اردبیل به دنیا آمد. بعد از گذراندن تحصیلات مکتب‌خانه به حوزه‌ی علمیه‌ی شهر اردبیل و مدرسه‌ی «ملا ابراهیم» رفت و به تحصیل مقدمات علوم اسلامی مشغول گردید. در سال 1326 ش به حوزه‌ی علمیه‌ی قم عزیمت کرد و در مدرسه‌ی آیت‌الله سید محمد حجت کوه‌‌کمری اقامت گزید و در درس بزرگانی چون: آیت‌الله سید محمدباقر طباطبایی سلطانی، بروجردی، عبدالجواد اصفهانی و میرزا محمد مجاهدی تبریزی حاضر گردید؛ ضمن آن که در درس فلسفه‌ی شیخ محمد لاکانی، میرزا مهدی مازندرانی و علامه سید محمدحسین طباطبایی هم شرکت کرد و موفق به دریافت اجازات متعددی از فقها و بزرگان اجتهاد شیعه گردید. ایشان از سال 1341 مبارزات سیاسی خود را تحت رهبری امام خمینی آغاز نمود و در حوادث مختلف تا پیروزی انقلاب اسلامی شرکت فعال داشت و بارها مورد آزار و اذیت ساواک و شهربانی قرار گرفت. پس از انقلاب در تاریخ 13 / 8 / 1358 از طرف امام خمینی به عنوان نماینده ایشان و امام جمعه اردبیل منصوب شد و در سه دوره نماینده مجلس خبرگان از استان آذربایجان شرقی و اردبیل بود. ایشان چه قبل از پیروزی انقلاب و چه پس از آن منشأ خدمات قابل توجه نسبت به مردم آذربایجان و استان اردبیل بود. آیت‌الله مروج در 27 / 1 / 1380 در پی بیماری در بیمارستان علوی اردبیل دارفانی را وداع گفت و طی مراسم با شکوهی در آرامگاه عمومی آن شهر به خاک سپرده شد. (برای آگاهی بیشتر بنگرید به مقاله همین سایت با عنوان: مروری بر زندگی و مبارزات سیاسی آیت‌الله بیوک خلیل‌زاده مروج)
آیت‌الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی در دهه 40
آیت‌الله حاج شیخ بیوک مروج(نفر پنجم از سمت راست) در کنار آیت‌الله موسوی اردبیلی و چند تن از روحانیان شهر اردبیل
آیت‌الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی و آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای در حاشیه دیدار سران قوا با امام خمینی. سال 1361
مراسم نماز میت بر پیکر آیت‌الله موسوی اردبیلی در قم توسط آیت‌الله شبیری زنجانی
آیت‌الله بیوک خلیل زاده مروج، از شاگردان امام خمینی، مبارز و امام جمعه اردبیل
دهه 1370. آیت‌الله حاج شیخ بیوک مروج در حال سخنرانی در روز عاشورا
نمایی از مراسم پرشکوه تشییع پیکر آیت‌الله حاج شیخ بیوک مروج در شهر اردبیل. سال 1380
تعداد مشاهده: 17435
