نامه حضرت امام خمینی به شهید آیت‌الله سید عبدالحسین دستغیب پیش از پانزده خرداد سال 1342
تاریخ انتشار: 12 خرداد 1403
پیشگفتار
از آن جایی که بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی(ره) از ایام جوانی منادی آگاهی و وحدت بین اقشار مختلف ملت بود، با شروع مبارزه آزادی‌بخش خود از سال 1340 با ارسال نامه‌های مختلف در جهت آگاهی‌بخشی به علماء و روحانیون برای افشای رژیم وابسته پهلوی و نقشه‌های قدرت‌های استکباری و ایجاد هماهنگی، همفکری و تشریک مساعی، گام برمی‌داشت، لذا مکاتبات ایشان بسیار قابل توجه است.
قسمت عمده‌ای از این نامه‌ها ابتدا در صحیفه نور و سپس با ویراست و اضافاتی در صحیفه امام(ره) توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) به چاپ رسید. ولی با توجه به وسعت و پراکندگی نامه‌های ارسالی امام(ره) بسیاری از این مکاتبات در نزد افراد و یا در سانسور نامه‌های معظم‌له در شهربانی و ساواک و در پرونده موضوعات و افراد مختلف بایگانی گردیده است.
این مرکز با انتشار مجموعه یاران امام به روایت اسناد ساواک تعدادی از نامه‌های ضبط شده توسط ساواک در پرونده‌های انفرادی روحانیون انقلابی و مبارز را منتشر ساخته است و اینک در نظر دارد به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی با استخراج آن از کتاب‌های منتشره به عنوان بخشی مستقل در سایت مرکز بررسی اسناد تاریخی در معرض دید عموم قرار دهد.
بنابر این منظور از نامه‌های منتشر نشده امام(ره) آن بخش از نامه‌هایی است که در مجموعه ارزنده صحیفه امام(ره) نیامده است و امید است با انتشار آن در این سایت و با همت و تلاش مؤسسه محترم تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در چاپ‌های بعدی صحیفه امام(ره) گنجانده شود.
ضمناً کوشیده‌ایم تا آن جا که امکان دارد کم و کیف صدور نامه را با استناد به اسناد ساواک برای خوانندگان بازگو کنیم تا چگونگی صدور نامه حضرت امام(ره) و مقدمات و مطالب مربوط به آن روشن گردد.
******
پس از دستگیری و بازداشت حضرت امام (ره) در پانزده خرداد 1342، علماء، روحانیون و مردم مسلمان و مبارز در شهرهای مختلف با قیام خود به بازداشت رهبرشان اعتراض نمودند. این اعتراضات با سرکوب و کشتار مردم پاسخ داه شد و به دنبال آن موج جدید اعتراضات صورت گرفت. یکی از کسانی که پس از این واقعه در شیراز به صورت طوفنده و کوبنده اقدام به اعتراض به اعمال رژیم پهلوی نمود، شهید بزرگوار آیت‌الله دستغیب بود.[1]
رژیم پهلوی که پس از دستگیری امام، سرکوب همه جانبه با معترضان و رهبران ایشان را در دستور کار خود داشت، در شب 18 خرداد 1342 با یورشی شبانه به منزل شهید آیت‌الله دستغیب، وی را دستگیر نموده و پس از انتقال به تهران در زندان پادگان عشرت‌آباد بازداشت نمود.
طبق معمول مأمورین امنیتی پس از دستگیری شهید دستغیب منزل ایشان را بازرسی کردند و در این بازرسی نامه‌ای از حضرت امام (ره) به دست آنها افتاد. امام این نامه را در اوایل محرم سال 1342 به شهید آیت‌الله دستغیب نوشته و ضمن تقدیر از سخنان روشنگرانه شهید دستغیب و مجاهدت‌های او و سایر علمای شیراز، آنها را برای استفاده بیشتر ار ماه پر فیض محرم و صفر برای آگاهی بخشی به مردم ترغیب و تشویق می‌فرمایند و در پایان علمای شیراز را به داشتن جلسات و ادامه همفکری و همکاری توصیه می‌نمایند.
چگونگی ماجرا را در اسناد زیر دنبال فرمائید.
*******
گیرنده: ریاست اداره دادرسى ارتش (دادستانى) تاریخ: 18 / 3 / 1342
شماره: 10673 / 313
موضوع: سید عبدالحسین دستغیب فرزند میرزا محمد تقى
نامبرده بالا به اتهام اقدام بر ضد امنیت داخلى مملکت دستگیر[2] و در حال حاضر در زندان پادگان عشرت آباد بازداشت مى‌باشد. علیهذا خواهشمند است دستور فرمائید نسبت به صدور قرار بازداشت مشارالیه اقدام و نتیجه را به این سازمان اعلام نمایند.
از طرف رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور
سرلشگر پاکروان
18 / 3 / 42
اقدام کننده :...18 / 3 / 42
رئیس بخش 313 ـ 18 / 3 / 42
*******
از: بازپرسى 1 لشگر 1 گارد تاریخ: 18 / 3 / 1342
به: سرکار افسر نگهبان پادگان عشرت آباد شماره: 1257
طبق تقاضاى شماره 10673 / 313 ـ 18 / 3 / 42 سازمان اطلاعات و امنیت کشور درباره غیر نظامى سید عبدالحسین دستغیب فرزند میرزا محمد تقى که به اتهام اقدام بر ضد امنیت داخلى کشور از تاریخ 18 / 3 / 42 بازداشت مى‌باشد قرار بازداشت موقت به علت بیم تبانى و اهمیت بزه که به رؤیت نامبرده رسیده است صادر گردید دستور فرمائید برابر مقررات مشارالیه را بازداشـت و نتیجه را اعلام دارند.
بازپرس 1 لشگر 1 گارد سرهنگ ستاد کمال کوشانى
گیرندگان:
تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور بازگشت به شماره بالا جهت استحضار
******
گیرنده: مدیریت کل اداره سوم تاریخ: 19 / 3 / 1342
فرستنده: ساواک فارس شماره: 4532 / د / ف 8
بدینوسیله فتوکپى نامه‌اى که عنوان آقاى دستغیب وسیله آقاى آیت‌اللّه خمینى نوشته شده و ضمن اوراق مکشوفه از منزل نامبرده به دست آمده به پیوست تقدیم مى‌گردد.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت فارس و بنادر
حریرى
******
بسم اللّه الرحمن الرحیم
به عرض عالى مى‌رساند مرقومه محترمه موجب مسرت و تشکر گردید سلامت و سعادت و توفیق جنابعالى را از خداوند تعالى خواستار است. از مواعظ و فرمایشات جنابعالى کامل مستفید و محظوظ مى‌شوم. امید است خداوند تعالى با تایید و همت والاى حضرات اعلام دامت برکاتهم توفیق دفاع از حریم قرآن کریم و اسلام مقدس به ما عنایت فرماید. در این ماه محرم و صفر باید استفاده بیشترى کرد از منابر و محافل و اجتماعات بلکه در دستجات سینه‌زن، لازم است بدون این که قبلاً معلوم شود دستوراتى به آنها داده شود[شده] که عمل نمایند. لازم است از جنابعالى تشکر کنم خداوند انشاءاللّه مؤید و منصورتان فرماید.
و السلام علیکم و رحمه‌اللّه و برکاته
روح‌اللّه الموسوى الخمینى
ضمناً عرض مى‌کنم که مجلس شب جمعه مجلس خوبى است و ادامه آن به نظر اینجانب لازم است. جنابعالى اقدام به ادامه و بقاء آن فرمائید و از قول حقیر پس از سلام و تحیت به حضرات علماء اعلام تذکر دهید که در ادامه آن اقدام و همفکرى فرمایند.
******
گیرنده: ریاست اداره دادرسى ارتش (دادستانى) تاریخ: 1 / 4 / 1342
شماره: 12701 / 313
شماره عطف 1257 ـ 18 / 3 / 42
موضوع: عبدالحسین دستغیب فرزند میرزا محمد تقى
خواهشمند است دستور فرمائید نسبت به انتقال[3] متهم نامبرده بالا از زندان پادگان عشرت‌آباد به زندان قزل قلعه اقدام لازم معمول و نتیجه را به این سازمان اعلام نمایند.
از طرف رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور
سرلشگر پاکروان
1 / 4 / 42
اقدام کننده 1 / 4 / 42
رئیس بخش 313 1 / 4 / 42
رئیس اداره یکم 2 / 4 / 42
******
گیرنده: ریاست اداره دادرسى ارتش (دادستانى) تاریخ: 31 / 4 / 42
شماره: 16981 / 313
شماره عطف 1257 ـ 18 / 3 / 42
موضوع: سید عبدالحسین دستغیب فرزند میرزا محمد تقى
نظر به این که ضمن تحقیقات مجدّدى که از نامبرده بالا به عمل آمد منکر اقدام بر ضد امنیت داخلى مملکت گردیده و در حال حاضر از او رفع مظنونیت به عمل‌آمده است لذا تعداد سه برگ پرونده متهم مذکور را جهت هر گونه اقدام قانونى به پیوست ایفاد مى‌دارد.
خواهشمند است دستور فرمائید سرانجام[4] کار مشارالیه را به این سازمان اعلام نمایند.
از طرف رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور
سرلشگر پاکروان
31 / 4 / 42
اقدام کننده: 31 / 4 / 42
رئیس بخش 313 برابر امر مدیریت کل اقدام گردید 31 / 4 / 42
رئیس اداره یکم
******
از: زندان قزل قلعه تاریخ: 13 / 5 / 42
به: مدیریت کل اداره سوّم شماره: 1007
درباره: غیر نظامى عبدالحسین فرزند میرزا محمد تقى شهرت دستغیب
پیرو شماره 728 ـ 8 / 4 / 42 برابر نامه شماره 2014 ـ 31 / 4 / 42 بازپرس لشگر 1 گارد غیر نظامى یاد شده بالا روز 31 / 4 / 42 از زندان مرخص گردید مراتب استحضارا به عرض مى‌رسد.
از طرف رئیس زندان قزل قلعه
سروان آشتیانى نسب
به سابقه ضمیمه شود.
[1].نک: یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید آیت‌الله سید عبدالحسین دستغیب، صفحه 115 تا 126، مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1378.
[2]. ساعت دو بعدازظهر روز پانزده خرداد 1342 بود که خبر دستگیرى حضرت امام از رادیو پخش شد. علما و مردم شیراز همچون دیگر شهرهاى کشور، به عزاى این حادثه دردناک نشستند. هنگام نماز مغرب و عشا همگى به مسجد جامع رفتند و قرار بر این شد که به خاطر حفظ جان شهید آیت‌اللّه دستغیب، شب را در منزل ایشان بمانند. عده‌اى کوچه‌ها را فرش کردند و در خارج از خانه تجمّع نمودند. برخى از اصحاب ایشان هم در طبقه دوم منزل در کتابخانه و حجره آیت‌اللّه دستغیب گرد آمدند. حدود ساعت دو نیمه شب صداى «یا حسین یا حسین» فضا را پر کرد و کماندوهاى مهاجم رژیم، در داخل و خارج خانه به مردم حمله‌ور شده با حرف‌هاى رکیک و شکستن در و پنجره به شدت به ضرب و شتم افراد پرداختند و خانه را براى یافتن آیت‌اللّه دستغیب جستجو کردند. در همین اثنا عده‌اى از یاران شهید موفق شدند تا ایشان را از طریق بالکن به منزل دیگرى ببرند. امّا طولى نکشید که ایشان توسط ساواک دستگیر و به تهران منتقل گردید. ر.ک: خاطرات 15 خرداد شیراز، دفتر اول ص 28 ـ 27، دفتر دوم ص 231 و 242.
[3].در پى درخواست رئیس ساواک تهران مبنى بر انتقال آیت‌اللّه دستغیب از زندان پادگان عشرت‌آباد به زندان قزل قلعه، دادیار دادستانى لشگر 1 گارد نامه‌اى به شرح زیر به رئیس زندان قزل قلعه ارسال نمود:
شماره: 596 / د
تاریخ: 42 /4 /1
ریاست زندان قزل قلعه
دستور فرمائید غیرنظامى عبدالحسین فرزند میرزا محمد تقى شهرت دستغیب بازداشتى 1257 ـ 18 /3 /42 بازپرسى لشگر 1 گارد را در آن زندان بپذیرند.
دادیار دادستانى لشگر 1 گارد سرهنگ 2 معتمدپور
[4]. در پى استعلام آخرین وضعیت شهید دستغیب از اداره دادرسى ارتش، نامه‌اى به شرح زیر توسط آن اداره به رئیس زندان قزل قلعه ارسال گردید:
لشگر 1 گارد بازپرسى
ریاست زندان قزل قلعه
شماره: 2014
تاریخ: 42 /4 /31
پیرو: 1257 ـ 42 /3 /18
چون قرار بازداشت موقت غیر نظامى سید عبدالحسین فرزند میرزا محمّد تقى شهرت دستغیب به قرار التزام تبدیل گردیده است دستور فرمائید در صورتى که مشارالیه به علت دیگرى بازداشت نمى‌باشد از زندان مرخص نتیجه را به این بازپرسى اعلام دارند .
بازپرس 1 لشگر ـ سرهنگ مشفق
گیرندگان:
تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور عطف به شماره 16981 /313 ـ42 /4 /31 به پرونده مربوطه بایگانى شود.
ر. ک ضمیمه شماره 23، منبع زیر
منبع: یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید آیت‌الله سید عبدالحسین دستغیب، صفحه 128، 131، 137، 145، 146، مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1378.
تعداد مشاهده: 20040
