امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: در دگرگونی‌های دنیا عبرت است. غررالحکم، جلد 4، صفحه 395، به نقل از آثارالصادقین، آیت‌الله احسان‌بخش.

آن قدری که تاریخ به ما گفته است، در چند نهضت که در ایران واقع شد، نهضت تنباکو، نهضت مشروطه، قضیه پانزده خرداد، نقش زن‌ها بالاتر از مردها اگر نبود، کمتر نبود. امام خمینی(قدس سره)، صحیفه امام، ج 18، ص 402.

 

اسناد بدون شرح

کریم سنجابی و داریوش فروهر بدون نقاب


تاریخ انتشار: 30 آبان 1403


اطلاعیه جبهه ملی ایران

اعلامیه زیرین از آخرین دیدار از حضرت آیت‌الله العظمی خمینی مرجع عالیقدر شیعیان جهان و تودیع از معظم‌له از طرف آقای دکتر کریم سنجابی رهبر جبهه ملی ایران صادر گردیده است.

متن این اعلامیه قبل از صدور مورد موافقت حضرت آیت‌الله العظمی خمینی قرار گرفته است.

 

لیله چهارم ذیحجه 1398

بسمه تعالی

چهاردهم آبان 1357

1-‌ سلطنت کنونی ایران با نقض مداوم قوانین اساسی و اعمال ظلم و ستم و ترویج فساد و تسلیم در برابر سیاست‌های بیگانه فاقد پایگاه قانونی و شرعی است.

2-‌ جنبش ملی اسلامی ایران نمی‌تواند با وجود بقاء نظام سلطنتی غیرقانونی با هیچ ترکیب حکومتی موافقت بنماید.

3- نظام حکومت ملی ایران باید بر اساس موازین اسلام و دمکراسی و استقلال به وسیله مراجعه به آراء عمومی تعیین گردد.                                              

                                                                                                     دکتر کریم سنجابی

 

*****

اظهارات خصوصی کریم سنجابی و داریوش فروهر درباره اوضاع ایران

کریم سنجابی و داریوش فروهر دو تن از رهبران جبهه ملی که به استناد ماده 5 فرمانداری نظامی در بازداشت به سر می‌برند، در تاریخ 6 / 9 / 57 (2537 شاهنشاهی)، طی مذاکرات خصوصی، در مورد مسائل ایران، مطالبی به شرح زیر بیان داشته‌اند: 1- بازداشت ما دو نفر در ابتدای امر می‌توانست مقداری موجه باشد، اما هرچه زمان بگذرد میدان برای دیگران و به خصوص آخوندها خالی می‌ماند و ما از سازماندهی و ایجاد یک سازمان متشکل در مقابل آنان عقب خواهیم ماند. وقت آن فرا رسیده که جبهه ملی تلاش‌های خود را شدت دهد و سازماندهی کند تا بتواند در آینده در مقابل آخوندها ایستادگی نماید. 2- سخنان ارتشبد ازهاری نخست‌وزیر در مجلس شورای ملی بسیار عالی بود و حسن اثر داشت، اما در مجلس سنا اگرچه صمیمانه ایراد شد، معهذا تکراری بود. به علاوه چهره مذهبی دادن بیش از حد به موضوع و توسل زیاد به آیات و امثال آن برای دولت نظامی مطلوب نیست. 3- تکیه بر قدرت ارتش بسیار بجا و منطقی است، اما نباید با اقداماتی مانند گل انداختن و دستجات تظاهرکننده، حامی ارتش را به مردم نمایاند و تبلیغات کرد. این تبلیغ ارزش ارتش را پایین می‌آورد. 4- اعاده نظم از وظایف اصلی دولت نظامی است، اما باید کشتار نشود و بهانه به دست مخالفین به خصوص روحانیون بهانه‌جو داده نشود. اقداماتی از قبیل قضیه حرم امام رضا (ع) لطمه زیادی به دولت می‌زند. این کارها را ممکن است عواملی عمدی انجام دهند، معهذا باید با انضباط محکم از انحراف و مسئله‌سازی جلوگیری شود تا مشکلات تشدید نگردد. 5- حکومت نظامی باید با مفهوم کامل کلمه عمل کند و مماشات در شرایط فعلی به صلاح نیست این کار را باید بدون خونریزی انجام دهد. باید در ابتدا از اجتماعات جلوگیری کند تا بعداً مجبور به مقابله با جمعیت کثیر و تیراندازی نشود. اصولاً چرا باید در شرایط حکومت نظامی اجتماعات بوجود آید که بعداً به خشونت تبدیل گردد. 6- در ماه محرم می‌توان پیش‌بینی کرد که از سوی خمینی و هوادارانش و دیگر مخالفان تدارکاتی دیده شده و برنامه‌هایی ترتیب یافته، باید با شدت و تدبیر با این برنامه مقابله شود. اما نباید با دستگیر کردن وعاظ آنها را بزرگ کرد. راه‌کار می‌تواند این باشد که هر واعظی که به نظر افراطی رسید یا تحریکات خواهد کرد، ممنوع‌المنبر شود. در اول محرم تبلیغات زیادی از طرف دولت بشود که ماه محرم مقدس است و امام حسین (ع) آنقدر عظمت دارد که نباید سوگواری او را با مسائل دیگر مخلوط کرد. به نام شاهنشاه مجالس مطمئن تشکیل شود. از تشکیل مجالس بزرگ که اجتماعات زیاد را در بر می‌گیرد جلوگیری شود و حرکات دستجات و اتصال جماعات به همدیگر جلوگیری به عمل آید و به هر حال قانون فرمانداری نظامی اجراء گردد. این موضوع که برای جلوگیری از فجایع بزرگتر در یک شرایط استثنایی از تشکیل مجالس و حرکات خلاف جلوگیری شود، مسئله مهمی به بار نخواهد آورد.

ارزیابی: اظهار مطالب بالا توسط نامبردگان صحت دارد.

اصل در 121117- در پرونده موضوعی به کلاسه 121117 بایگانی شود.

 



کریم سنجابی


داریوش فروهر

منبع: جبهه ملی به روایت اسناد ساواک، صفحه 278 تا 280، مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1379.
 

تعداد مشاهده: 12302


مطالب مرتبط

تقویم تاریخ

کانال‌های اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان‌ها

       
@historydocuments
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است.