امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمودند: عبرت‌ها چه بسیارند و عبرت‌گیری و پندپذیری چه اندک است. قصارالحکم، صفحه 118، به نقل از آثارالصادقین، آیت‌الله احسان‌بخش.

ما را در طول تاریخ و در سده‌های اخیر از هر پیشرفتی محروم کرده‌اند و دولت‌مردان خائن و دودمان پهلوی خصوصاً. امام خمینی(قدس سره)، صحیفه امام، ج 21، ص 416.

 

روزشمار اسنادی


سند دیگر امروز نشان می‌دهد که اعضای خانواده‌ی پهلوی هیچگونه پایبندی به شرایع اسلامی نداشته و برای خود هیچگونه محدودیتی قائل نبوده‌اند. بر اساس این سند در سال 1344 «برای مصرف کاخ والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی تعداد 3 صندوق مشروب از بیرون خریداری گردیده که به انضمام مقداری لوازم شخصی والاحضرت شهرام پهلوی به گمرک مهرآباد رسیده است.»



بسیاری از انتصابات در دوره‌ی پهلوی تابعی از اِعمال نفوذهای سیاسی و وابستگی‌های خاص به جناح‌های خارجی بود. به عبارت دیگر غالباً میزان وابستگی فرد به قدرت‌های خارجی بود که جایگاه و موقعیت او را در ساختار سیاسی قدرت در رژیم پهلوی تعریف می‌کرد. در سند زیر به سال 1345 انتصاب نصرت‌الله معینیان به ریاست دفتر مخصوص شاهنشاهی در چارچوب همین دیدگاه توجیه شده است. سند حاضر همچنین نشانه‌ی توافق دو قدرت استعماری آمریکا و انگلیس در انتصاب می‌باشد. «در بین رجال سیاسی این انتصاب بیشتر جنبه سیاسی به خود گرفته است. صادق بهداد می‌گفت: روزی که اسداله علم به وزارت دربار منصوب گردید در همه جا گفته شد که دیپلماسی انگلستان توفیق بزرگی به دست آورده و دربار ایران را به دست گرفته است… ولی با انتصاب معینیان به ریاست دفتر مخصوص شاهنشاهی که در محافل سیاسی او را از طرفداران سیاسی آمریکا می‌شناسند و یا این که آمریکایی‌ها با او نظر موافق دارند طبعاً تعادلی بین دو سیاست مذکور به وجود خواهد آمد.»



تظاهرات در شهرهای مختلف کشور در این روز در سال 1357 شدت زیادی داشت و رژیم برای پراکنده کردن انقلابیون به سمت آن‌ها شلیک می‌کرد. در سند زیر می‌بینیم که در شهرهای قم، کاشان و تفرش تظاهرات به خشونت کشیده شده بود. در بخشی از سند آمده است: «متظاهرین ضمن انجام تظاهرات آشوبگرانه مبادرت به دادن شعارهای مضره و ضد ملی نموده که مأمورین انتظامی با استفاده از گاز اشک آور و شلیک چند تیر هوائی آنان را متفرق نموده‌اند.»



سندی که در ادامه ارائه می‌شود، سند بسیار مهمی است که نشان می‌دهد ساواک در ماه‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی از هر ترفندی برای ایجاد شکاف در صفوف مردم و جلوگیری از سقوط رژیم استفاده می‌کرده است. از جمله اقدامات ساواک در این زمینه تأسیس واحدی در اداره یکم عملیات و بررسی به منظور نشر شایعات در سطح جامعه بود. در سندی در این زمینه آمده است: «به منظور نشر شایعات و خنثی نمودن تبلیغات مخالفین واحدی در اداره یکم عملیات و بررسی ایجاد و امور مربوطه را انجام می‌دهد دستور فرمایید هرگونه مکاتبه در این مورد (خصوص) با کد 311 انجام گیرد.» این ترفندِ سیستم‌های اطلاعاتی غرب، خاصه «سیا - موساد و اینتلجنت سرویس» بوده و هست و ساواک هم از همان آغاز طبق آموزه‌های «سیا» دست به این کار زد، خصوصاً در دورانی که پرویز ثابتی در اداره یکم عملیات و بررسی و در زمانی که مدیر کل اداره سوم بود، نشر شایعه، ایجاد اختلاف و رو در رو قرار دادن مردم با یکدیگر از برنامه‌های ساواک بود.



 استان خوزستان در 16 آذر 1357 روزی پرحادثه و خونین را پشت سر گذاشت. مساجد، حسینیه‌ها و کانون‌های مذهبی قلب تپنده این روزهای انقلاب در خوزستان بودند. روحانیون، مساجد و حسینیه‌ها را به کانون‌های تأثیرگذار در انقلاب اسلامی تبدیل کرده بودند. اجتماع چند هزار نفری مردم اهواز در کوت عبدالله با خشونت مأمورین انتظامی مواجه شد و پایانی خونین یافت. دو شهید و پنج مجروح حاصل این اعتراضات بود. مطابق رویه گزارش‌ نویسی‌های معمول این روزها، تیراندازی هوائی مأمورین انتظامی! منجر به شهادت و مجروح شدن تعدادی از معترضان شد. خشونت مأمورین انتظامی در برخورد با دو تجمع دیگر مردم انقلابی، دست کم به شهادت یک نفر دیگر از مردم معترض شد. اعتراضات مشابه دیگری در دزفول و آبادان نیز شکل گرفت که با خشونت‌های مشابهی پاسخ داده شدند. آبادان، شهری که مردمش هنوز داغدار فاجعه سینما رکس بودند، امروز نیز شهید دیگری را به خیل شهدای انقلاب تقدیم کرد. در دزفول تظاهرات مردمی نیز همچنان با قدرت ادامه داشت و شعارهای تظاهر کنندگان با قاطعیت مطرح می‌شد. خشونت‌ها همچنان ادامه داشت و هر روز لاله‌ای پرپر می‌شد و تقویم انقلاب اسلامی مزین به نام شهیدان می‌شد.



سندهای زیر بخشی از اوضاع انقلابی شهرهای استان کرمانشاه در آذرماه 1357 را بازتاب داده‌اند. نخستین سند به تظاهرات مردم شهر قصرشیرین(در شمال غربی استان کرمانشاه) اشاره دارد. بنابر این گزارش مردم معترض به برخی مراکز دولتی و مشروب‌ فروشی‌ها حمله کرده‌اند. طبق رویه گزارش‌نویسی‌ها دولتی، مأمورین انتظامی برای متفرق کردن مردم اقدام به تیراندازی هوایی کرده‌اند! که در اثر تیراندازی‌های هوایی یک نفر از معترضین شهید و دو نفر دیگر مجروح شده‌اند. در گزارش دوم به جو انقلابی حاکم بر شهر شاه‌آباد غرب (اسلام آباد غرب فعلی) اشاره شده است. در این شهر نیز مانند قصرشیرین نیروهای مذهبی، تظاهرات و اعتراض علیه رژیم را سامان داده بودند. این اعتراضات نیز با حمله به برخی سازمان‌های دولتی (سازمان زنان) و تیراندازی هوائی مأمورین! همراه بود. در بند دیگری از این گزارش به محوریت مساجد و روحانیون در شکل‌دهی و رهبری اعتراضات مردم انقلابی اشاره شده است. درگیری مأمورین با مردم بخشی دیگر از توصیف جو انقلابی شهر اسلام‌آباد غرب است. در سند دیگری که متن تلگرافی از ساواک سنندج (12ﻫ) به 312، 314، 342 و ساواک کرمانشاه است به فعالیت برخی نیروهای انقلابی و نقش ایشان در سازماندهی اعتراضات مردم استان کرمانشاه در شهرهای کرمانشاه، سنقر، قصر شیرین و شاه‌آباد غرب اشاره شده است. این افراد که با نام «اردوی اسلامی» فعالیت می‌کردند با روحانیون منطقه در ارتباط بودند و در جلسات مشترک و هماهنگ با روحانیون، اقدام به فعالیت می‌کردند.



تقویم تاریخ

کانال‌های اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان‌ها

       
@historydocuments
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است.