اعتصاب 62 روزه مطبوعات و انزجار مردم از مطبوعاتی که به اعتصابیون نپیوسته بودند

تاریخ انتشار: 17 آبان 1403

یکی از ابزارهای مهم نهضت اسلامی در سال 57 اعتصاب بود. پاییز و زمستان سال 1357 دوران شدت اعتصاب‌ها توسط اقشار و صنوف مختلف است. اهل قلم و مطبوعات برای مقابله با سانسور سالیان دراز در دوران پهلوی اینک به مقابله برخاسته بودند و می‌خواستند همگام با مردم مسلمان و انقلابی حقایق نهضت را آن گونه که اتفاق افتاده در صفحات خود نشر دهند. نخستین اعتصاب کوتاه‌ مدت مطبوعات از 19 تا 22 مهر ماه و دومین اعتصاب که دو ماه به درازا کشید، از 15 آبان تا 15 دی ماه بود.

با استعفای جعفر شریف‌امامی، کابینه‌ نظامی ارتشبد غلامرضا ازهاری در 15 آبان 57 تشکیل یافت و نخستین گام خویش را در عرصه‌ی مطبوعات برداشت. ازهاری در اولین روز صدرات خویش یعنی سحرگاه روز 15 آبان 1357، علی‌رغم اعلامیه ‌دولت قبلی مبنی بر لغو سانسور و تأکید بر آزادی مطبوعات، دستور توقیف یکی از روزنامه‌ها را صادر کرد. این روزنامه به دنبال اوج‌گیری نهضت اسلامی، اقدام به چاپ افشاگرانه از حمله‌ نظامیان به مردم بی‌سلاح و چند خبر مربوط به تظاهرات مردم علیه رژیم کرده بود. بدین ترتیب حکومت تمامی نسخه‌های این روزنامه را جمع‌آوری کرده و آنگاه تعدادی از روزنامه‌نگاران را دستگیر و بازداشت نمود. در میان دستگیر شدگان، روزنامه ‌نگارانی از روزنامه‌های کیهان و اطلاعات نیز دیده می‌شدند که به اتهام انتشار خبری در مورد امام خمینی در بازداشت به سر می‌بردند. بدین ترتیب بار دیگر همان شیوه نظارت و سانسور شدید سال‌های پیشین بر مطبوعات حکمفرما شد و این موضوع بهانه‌ای شد تا حلقه سانسور توسط فرمانداری نظامی تنگ و تنگ‌تر شود تا آنجا که به روزنامه کیهان و اطلاعات اخطار شد که قبل از چاپ هر مطلبی، مضمون آن می‌بایست به اطلاع فرمانداری نظامی برسد.

در آن شرایط پذیرش چنین حکم آمرانه‌ای نمی‌توانست مورد قبول اهل قلم و مطبوعات قرار گیرد؛ لذا بار دیگر با اعتصابی طولانی‌تر از قبل، مبارزه بی‌دریغ خود را علیه سانسور ابراز داشتند. این اعتصاب مورد حمایت روزنامه‌های کیهان، اطلاعات و آیندگان قرار گرفت. بدین ترتیب اعتصاب 62 روزه‌ی مطبوعات شکل گرفت. از این رو مأموران فرماندار نظامی تهران، کارکنان مؤسسه‌های مطبوعاتی کیهان و اطلاعات و آیندگان را زیر فشار مستقیم گذاردند و خواستار تهیه و تنظیم و چاپ و انتشار خبرها و مطالبی شدند که خود القاء می‌کردند. همچنین در ادامه گروهی از نویسندگان و خبرنگاران را بازداشت کردند تا دست کم ترسی برای اعتصابی‌ها باشد، اما اعتصابی‌های روزنامه آیندگان، تقریباً همگی به شدت مقاومت کردند و نیز اعتصابی‌های روزنامه و چاپخانه کیهان حاضر به هیچ اقدامی موافق نظر فرماندار نظامی تهران نشدند. بدین ترتیب اعتصاب بزرگ مطبوعات آغاز شد و در مجموع تا استعفای دولت ازهاری و روی کار آمدن شاپور بختیار این اعتصاب به مدت 62 روز ادامه داشت. دولت ازهاری در تاریخ 16 دی 1357 ساقط و در نتیجه، سانسور دولتی برداشته شد و مطابق تصمیمات سندیکای نویسندگان و روزنامه‌نگاران و نیز تلگراف‌های امام(ره) از پاریس مبنی بر پایان بخشیدن به اعتصاب، فعالیت مطبوعات اعلام شد و در همان روز پیروزی دوباره مطبوعات بر سانسور دولتی خود را نشان داد.[1]

طرح زیر یکی از اعلامیه‌های آن روزهاست که با نام بردن از مطبوعات وابسته به نظام حاکم و آن‌هایی که به اعتصاب کنندگان مطبوعاتی نپیوسته بودند، از مردم درخواست نموده بودند که از خریدن و خواندن این دسته از روزنامه‌ها و مجلات خودداری نمایند.

پی‌نوشت:

تعداد مشاهده: 13638