امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمودند: هرکس عبرت گیرد بینا گردد، و هرکس بینا گردد می‌فهمد، و هرکس بفهمد عالم و دانا شود.  سفینه البحار، جلد 2، صفحه 146، به نقل از آثارالصادقین، آیت‌الله احسان‌بخش.

اگر شما به مردم کار نداشته باشید، به مصالح مردم، به مصالح کشور کار نداشته باشید...، این همان است که آمریکا می‌خواهد. امام خمینی(قدس سره)، صحیفه امام، ج 13، ص 202.

 

روزشمار اسنادی


از دستاوردهای ضد ملی و اسلامی رضاخان پهلوی برای ملت مسلمان ایران کشف حجاب بود. این اقدام استعماری که اسلام را نشانه می‌گرفت پیش‌تر در ترکیه به اجرا درآمده بود. استفاده از زور و ایجاد رعب و وحشت در میان مردم از جمله راهکارهای رضاخان برای اجرای این طرح استعماری بود. براساس اسناد موجود کوچک‌ترین تخلف و تساهلی در اجرای این قانون نتایج و عواقب سختی را برای مردم و مأمورین اجرایی به دنبال داشت. در سند زیر در مورد مأمورین اجرای طرح آمده است: «راجع به گزارش استانداری در موضوع عملی‌ نشدن کشف حجاب در مراغه که اوامر مطاع مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه شرف صدور یافته است هرگاه رئیس شهربانی آنجا غفلت کرده است تغییر داده شود...» در ادامه این سند راجع به زنان مراغه آمده است که: «عده [ای] از بانوان [مراغه به خاطر قانون کشف حجاب] از منزل خارج نمی‌شوند.»



زنان مؤمن و عفیف ایران در دوره‌ی کشف حجاب رضاخان، شیوه‌ی مبارزاتی جالبی را در پیش گرفته بودند که می‌توان آن را بست نشینی در منزل نام گذاشت. از آن جایی که مأمورین رضاخان دستور داشتند مانع از حرکت زنان محجبه باشند، لذا با اعتراض به زنان مبادرت به برداشتن حجاب آنها می‌نمودند به همین خاطر بسیاری از زنان ترجیح می‌دادند که مگر به ضرورت از منزل خارج نشوند، سند زیر به این موضوع در شهر مراغه اشاره دارد. در سند آمده است که رضاخان دستور داده است «زن‌هایی که در خانه‌های خود با چادر هستند نباید معترض آنها شد.»



 یکی از فعالیت‌های ساواک، کنترل مساجد بود. کسب خبر از مساجد اولین مرحله کار بود. وعاظ، گردهمایی‌های مذهبی، مراسم، سخنرانی‌ها و فعالیت‌های فرهنگی مساجد تحت نظر مأمورین ساواک بودند. کسب خبر و کنترل فعالیت‌های اهل مسجد، در ماه محرم و مراسم عزاداری امام حسین(ع) حالت ویژه‌ای پیدا می‌کرد. سند زیر نشان می‌دهد چگونه ساواک برنامه عزاداری‌های چهار مسجد تهران (جامع بازار، حاجی ابوالفتح، ترکها و صدریه) را رصد می‌کرده است. یکی از وجوه اهمیت این سند، سال تولید آن (1338ش) است. هنوز قیام 15 خرداد 1342 شکل نگرفته بود؛ اما ساواک به اهمیت مساجد و عزاداری‌های ماه محرم آگاه بود.



سند دیگر امروز به ایجاد جناح بندی سیاسی علیه دولت «علی امینی» در سال 1340 اشاره دارد. این جناح که کسانی چون «اسدالله رشیدیان»، «محمد علی مسعودی» و ... در رأس آن قرار داشتند به دنبال جمع‌آوری اسنادی علیه دولت بودند. این اقدام واکنشی بود علیه اقدامات عوام فریبانه‌ی «علی امینی» که کوشیده بود تا با دستگیری ظاهری عده‌ای از رجال عصر پهلوی، به بهانه‌ی فساد مالی، برای خود وجه‌ی ملی کسب کند.



سند زیر اعلامیه‌ای است که در سال 1349 علیه «شریف امامی» رئیس مجلس سنا صادر شده است. نکته‌ی جالب در مورد این اعلامیه آن است که برای سفارت «آمریکا» و «شوروی » ارسال شده است، تا آنها نامه را در اختیار محمدرضا پهلوی قرار دهند. در بخشی از این اعلامیه آمده است: «در رأس مهمترین و حساس‌ترین مرکز دولتی و ملی که همان مجلس سنا باشد یک نفر خیانتکار و دزد بی‌انصاف قرار گرفته که حتی برای منافع شخصی خود به نزدیک‌ترین منسوبین خویش رحم نمی‌کند این عنصر خطرناک و ناپاک مهندس جعفر شریف امامی است.»



سندی که در زیر می‌آید، گزارشی است از ساواک راجع به فعالیت‌های عبدالرحمن قاسملو از اعضای حزب دموکرات کردستان در اوایل دهه‌ی 50. قاسملو در قبل و بعد از انقلاب رابطه‌ی نزدیک با حزب بعث عراق و عوامل صهیونیستی داشت و در بغداد فعالیت‌های خود را علیه کشور دنبال می‌کرد. در این سند می‌بینیم که وی علاوه بر ارتباط با تیمور بختیار اسلحه نیز وارد کشور می‌کرده است. در بخشی از سند می‌خوانیم: «دکتر عبدالرحمن قاسملو با کمک عراق به طرق مختلف اسلحه و پول به ایران ارسال نموده تا بدین وسیله در ایران اغتشاش نمایند.»



تقویم تاریخ

کانال‌های اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان‌ها

       
@historydocuments
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است.