یادکردی از اولین بانوی شهیده انقلاب اسلامی در استان ایلام، خانم ربابه کمالی

تاریخ انتشار: 27 آبان 1403

اولین بانوی شهیده در استان ایلام، خانم «ربابه کمالی» فرزند حاج ‌رحیم است که به سال 1308 هجری شمسی در خانواده‌ای کاملاً سرشناس و معتقد به شرع مقدس اسلام دیده به جهان گشود.

دوران کودکی را در کنار خانواده‌ی متدین خویش و با آموزش قالی‌بافی و خیاطی و گلدوزی گذراند و در سن پانزده سالگی با یکی از بستگان خود به نام «سبزخدا کمالی» ازدواج کرد و ثمره این پیوند پنج پسر و یک دختر بوده که هر یک به سهم خویش چه در پیروزی انقلاب و چه در تداوم آن نقش داشته‌اند.

طبق گفته خانواده محترم این شهیده والامقام، «نامبرده اعتقاد راسخی به انجام فرائض دینی و محبت اهل بیت(ع) داشت؛ مدام در حال ذکر و تسبیح خداوند بود و معتقد بود زبان نباید بیهوده رها گردد؛ فرزندانش را از هفت سالگی با دستورات اسلام و کتاب مبین آشنا می‌کرد و آنان را به انجام فرائض دینی تشویق و ترغیب می‌نمود؛ در کمال سادگی و قناعت زندگی می‌کرد و نسبت به همسر، فرزندان، همسایگان و خویشان بسیار مهربان و پر عطوفت بود.

دو سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در جلسات مرحوم حجت‌الاسلام حاج شیخ احمد کافی که به ایلام تبعید شده بود، شرکت می‌کرد و دیگران را هم به حضور در این جلسات تشویق می‌کرد.

همان‌طور که در بالا ذکر شد، در باب معاشرت بسیار مردم‌دار بود، به خانواده‌های اقوام سر کشی می‌کرد و نسبت به همسایگان بسیار خوش ‌رفتار بود به گونه‌ای که در همه عمر، کسی از وی کدورتی در دل نداشت. بسیار مهمان نواز بود و به عیادت از بیماران و دلجویی از آنان اهتمام می‌ورزید.

چگونگی به شهادت رسیدن این بانوی بزرگوار

در آبان سال 1357، در ایلام نیز به مانند سایر شهرهای دیگر کشور، حکومت نظامی اعلام شد و نیروهای نظامی برای سرکوب تظاهرات مردمی با تجهیزات در خیابان‌ها مستقر شده بودند. اما مردم بی‌اعتنا به اعلامیه‌های حکومت نظامی، در روز 20 / 8 / 57 تظاهرات خود را از خیابان شهدا آغاز کردند و مأموران رژیم با شلیک گاز اشک آور سعی در ممانعت یا حداقل جلوگیری از گسترش تظاهرات را داشتند. در این میان بانو کمالی با شجاعت برای همراهی با جوانان و مردم مسلمان و مبارز، علاوه بر در اختیار گذاشتن شیلنگ آب و آتش زدن مقواها برای خنثی‌سازی آثار گاز اشک آور، درِ خانه خود را نیز باز گذاشته، تعداد قابل توجهی از جوانان را برای نجات از دست نظامیان در زیرزمین خانه پناه داده، سریعاً در را بسته بود. در این اثنا یکی از افراد شهربانی، متوجه این موضوع شده، در حالی که به معتقدات و مقدسات اهانت می‌کرد، به خانه این شهیده هجوم آورده و با گلوله و سنگ درب خانه را درهم کوبید. بانو کمالی در پاسخ به توهین‌های آن مأمور، گفت: مگر اجازه غارت کردن خانه‌های مردم برای شما مزدوران خود فروخته صادر شده؟ مأمور مذکور عصبانی شده، مجدداً در را با لگد کوبید. بانو کمالی خود را شجاعانه مقابل در قرار داد. در همین حال مأمور شهربانی لوله تفنگ را پشت در گرفت و شلیک نمود. بناگاه این دلیرْ زن با پشت بر زمین افتاد... سر انجام این بانوی شجاع به مدت یک هفته با جراحت‌های وارده به سر برد تا اینکه در روز 28 / 8 / 57 جان به جان‌آفرین تسلیم کرد و نام خود را در صحیفه بلند مرتبه شهدا به ثبت رسانید. بدن مطهر این شهید فداکار در جوار امامزاده علی‌صالح(س) ایلام آرام گرفت.

سند زیر گزارش رئیس ساواک ایلام از مراسم تشییع پیکر پاک شهیده بانو کمالی و سخنرانی حجت‌الاسلام محمدتقی مروارید در این مراسم است. در این سند تاریخ واقعه 21 / 8 / 57 و تاریخ شهادت 28 / 8 / 57 یاد شده است ولی خانواده محترم این شهیده تاریخ واقعه را روز 20 / 8 / 57 مصادف با عید قربان سال 1398 هجری قمری و تاریخ شهادت را مانند سند فوق‌الذکر 28 / 8 / 57 مصادف با عید غدیرخم می‌دانند. در بولتن رادیو و تلویزیون ملی ایران، شماره 188، صفحه 44، در باره وضعیت شهر ایلام در تاریخ 20 / 8 / 57 می‌نویسد:

«بعد از ظهر امروز(20 / 8 / 57) گروهی از جوانان و نوجوانان در شهرستان ایلام دست به تظاهرات زدند. تظاهرکنندگان با شعارهایی به نفع آیت‌الله خمینی از خیابان‌های برق و بلوار این شهر گذشتند و وارد خیابان خیام که کانون اصلی ناآرامی‌ها است شدند و از کنار مأمورین انتظامی گذشتند و راه‌پیمایی خود را ادامه دادند و مأمورین مستقر در خیابان برای متفرق کردن اقدام به پرتاب گاز اشک‌آور نمودند. هم اکنون خیابان خیام به وسیله تظاهرکنندگان با سنگ و آهن مسدود شده است و لاستیک‌های اتومبیل را به حدی آتش زده‌اند که رفت و آمد مختل شده است.»

روزنامه کیهان نیز در صفحه 7، شماره 10606، که پس از پایان اعتصاب مطبوعات از زیر چاپ در آمد چنین نوشت:

«خانم فاطمه کمالی 40 ساله در روز 22 آبان مانع چند تن از مأموران انتظامی که در تعقیب تظاهرکنندگان بودند، به داخل منزلش شدند، اما او را در راهرو خانه‌اش هدف گلوله قرار دادند و در بیمارستان در گذشت.»

با توجه به حساسیت، موقعیت و دقت خانواده آن شهیده در مورد حادثه و به روز بودن بولتن رادیو و تلویزیون و انتشار روزنامه کیهان مدتی پس از حادثه و عدم دقت آن روزنامه در ذکر نام و روز حادثه و اختصار خبر؛ اعتماد ما به نقل خانواده محترم شهیده بانو کمالی است.

خداوند همه شهدای انقلاب اسلامی و بالاخص این بانوی فداکار و دلیر را که افتخار دفاع از انقلاب را در روز عید قربان، و شهادت را در روز عید غدیرخم از آنِ خود نمود، همنشین معصومین علیهم‌السلام قرار دهد.

******

به: مدیریت کل اداره سوم 312                                                 شماره: 10963 /  هـ

از: سازمان اطلاعات و امنیت ایلام                                              تاریخ: 29 / 8 / 57

درباره: ربابه کمالى

نامبرده بالا که در روز 21 / 8 / 57 در اثر اصابت گلوله مأمورین انتظامى مجروح شده بود، روز 28 / 8 / 57 فوت و توسط عده‌اى در حدود 80 نفر از اهالى و دو نفر روحانى به نام شیخ محمدتقى مروارید و شیخ عباس سلطانى تشییع و براى تغسیل تا غسالخانه راه‌پیمایى نمودند. برابر اعلام شهربانى ایلام در غسالخانه شیخ محمدتقى مروارید براى حاضرین سخنرانی و اظهار داشته: چنانچه معلمین با فشار سرنیزه مأمورین مزدور در مدرسه حاضر شوند تدریس ننمایند. گرچه محصلین و دانشجویان درس نمى‌خوانند تا این ظالم برکنار نشود و گرچه می‌دانم دستگیر خواهم شد ولى شماها عقب‌نشینى نکرده و مبارزات خود را محکم‌تر نمایید و اضافه نموده: 66[شاه] پس از پایان مخازن نفت ملت گرسنه را جا گذاشته و ایران را ترک خواهد نمود. مضافاً اینکه شیخ مذکور به 66 فحاشى و اجتماع نیز در مراجعت مبادرت به ایراد شعارهاى ضد میهنى نمودند که با دخالت پلیس پراکنده و حادثه سوئى رخ نداد.

رئیس سازمان اطلاعات و امنیت ایلام دنیائى

تعداد مشاهده: 12865