انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (جلد چهارم) استان یزد

محققین اگر بخواهند پژوهشهای ژرف و دقیقی درباره انقلاب و گستره جغرافیایی و ترکیب اجتماعی آن انجام دهند، ناگزیر هستند به مطالعه اسناد و مدارک دست اول بپردازند. دسته ای از این اسناد، گزارشهایی هستند که در زمان حاکمیت رژیم سابق تهیه شدهاند. مأموران ساواک و برخی نهادهای دیگر وظیفه داشتند هر گونه مخالفت با رژیم را گزارش کنند تا درباره آن تصمیم گرفته شود. این گزارش ها حتی تحرکات مخالفین در روستاها را نیز از نظر دور نمیداشت.
سندهای برجای مانده از فعالیت مأموران ساواک نشان دهنده حوزه گسترده کاری ایشان است و البته به همان میزان گستردگی جغرافیایی نهضت امام(ره) را نیز نشان می دهد. این اسناد روشن می کنند که انقلاب اسلامی و پیام دعوت به انقلاب تا دوردست ها رفته بود و شبکه دعوت در روستاها و شهرها و میان پیران و جوانان و صاحبان حرف و پیشه های مختلف ریشه دوانده بود.
در راستای پاسخ گویی به ضرورت شناخت بیشتر تاریخ انقلاب اسلامی، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات اسناد ساواک در استانها را منتشر کرده است. کتاب حاضر چهارمین جلد از مجموعه اسناد استان یزد است. این اسناد در محدوده زمانی شانزدهم مرداد1357 ( آغاز ماه رمضان1398ق) تا سی مهر همان سال تولید شده اند و حوادث و رویدادهای استان یزد را پوشش می دهند. از نظر سیاسی این دوره با فعالیت دولت های جمشیدآموزگار (مرداد1356 تا شهریور1357) و جعفر شریف امامی (شهریور تا آبان ماه1357) مصادف است. در این دوره فاجعه سینما رکس آبادان و واقعه هفده شهریور (جمعه سیاه) شکل گرفتند و بر سرعت و شتاب جریان انقلاب اثر نهادند.
دراین زمان در استان یزد اوضاع چگونه بود و انقلابیون به چه فعالیتهایی مشغول بودند؟ آنها برای به پیش بردن انقلاب چه اقداماتی انجام دادند؟ کدام سختی ها و مشقات را به جان خریدند؟ و چگونه در مقابل فشارها دوام آوردند؟  مجموعه اسناد پیش رو که حاصل کار مأموران ساواک در استان یزد است، ما را در یافتن پاسخ این پرسش ها یاری می کند و بر هفتاد و هفت روز تاریخ این استان روشنایی می افکند.
اسناد این جلد با فعالیت وعاظ و اهل منبر در مساجد-در ماه رمضان 1398ﻫ ق استان یزد شروع می شود. در این زمان مسجد و منبر رسانه انقلاب بودند و وعاظ می کوشیدند آنها را در خدمت انقلاب به کار گیرند. فعالیت های روحانیون بزرگی چون آیت الله صدوقی(ره)، آیت الله حاج سید روح الله خاتمی (ره)، آیت الله حاج شیخ ابراهیم شورکی(ره)، آیت الله موحدی کرمانی(در شهرستان تفت)، آیت الله مرتضی پسندیده (ره) برادر حضرت امام خمین (ره) -که به انارک یزد تبعید شده بودند-، کار را بر ساواک سخت کرده بود.
گزارش های مأموران ساواک نشان می دهد که علاوه بر یزد، شهرهای اردکان، میبد، بافق، تفت نیز پر از شور انقلابی بودهاند. کار انقلاب در روستاهای یزد مانند شورک، یخدان، مهرجرد، فیروزآباد و حسن آباد مشیر نیز بالا گرفته بود.
در این اسناد به راه پیمایی ها و تظاهرات مردم یزد و تغییر نام خیابان ها به نام های انقلابی (مانند خیابان امام خمینی، خیابان شهید قانعی [اولین شهید اردکان]، بلوار 19 دی، میدان 15خرداد و....) اشاره شده است. تکثیر و پخش اعلامیه در کنار مسجد و منبر، به ابزارهای آگاهی بخش انقلابی بدل شده بودند. شعارنویسی (نوشتن بر روی پارچه و دیوار و گاه نوشتن نام شاه و فرح بر بدن الاغ) نیز از دیگر شیوه های رساندن پیام بود؛ پاک کردن شعارها نیز به یکی از مشغله ها و البته مشکلات نیروهای شهربانی بدل شده بود. بنا بر گزارشها کار انقلاب در یزد به مبارزه مسلحانه و اقدامات ایذایی( قطع برق دکل تلویزیون نصرآباد، آتش زدن کارخانه مشروب سازی، انفجار در دو شعبه بانک سپه، شکستن تابلو اداره فرهنگ و هنر در غیاث آباد تفت) رسیده بود.
برخی از اسناد این مجموعه به اعتصابات گروه های مختلف اشاره دارند. کارگران، کارمندان، دانش آموزان، دانشجویان، کسبه و بازاریان با تعطیل کردن کارخانه ها، اداره ها، مدارس، دانشسراها و مراکز علمی و بازارها نقش مؤثری در مبارزه با رژیم شاهنشاهی داشتند.
در انتها فهرست اعلام، ضمایم و تعدادی تصویر از شهداء و تظاهرات مردم یزد نیز ارائه شده است.