سالروز رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی قدس سره و قیام 15 خرداد سال 1342 و شهدای گرانقدر آن بر ملت مسلمان ایران تسلیت باد ***امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمودند: به فرود آمدن خود در خانه‌ها و منازل پیشینیان عبرت گیرید. المعجم المفهرس لالفاظ نهج‌البلاغه از خطبه 117-2، به نقل از آثارالصادقین، آیت‌الله احسان‌بخش.****ذخیرۀ تاریخ گذشته و حوادث گذشته را از عزیزترین ذخایر بدانید. آن را مبادا مورد غفلت قرار دهید که این غفلت، خسارت‌‌های بزرگی به بار خواهد آورد. مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از فرماندهان سپاه- 1378/6/24.

روزشمار اسنادی


با افزایش فعالیت روحانیون و انقلابیون طرفداران حضرت امام خمینی(ره) در سال 1357، رژیم پهلوی در دستورالعملی از سران نظامی و امنیتی خواستار کنترل بیشتر مجالس مذهبی گردید. در سند زیر که به این موضوع اشاره دارد آمده است: «… با همکاری مراجع انتظامی کلیه مجالس مذهبی که به نحوی در اخلال در نظم مؤثر بوده و یا وسیله تحریک مردم بر علیه مصالح کشور فراهم می‌سازد کنترل و چنانچه وعاظ در چنین مجالس اقدام به بیان مطالب تحریک‌آمیز نمودند تحت تعقیب قرار گیرند»


سند زیر فساد در خانواده پهلوی را نشان می‌دهد. متاسفانه در رژیم سابق اعضای خانواده سلطنتی و رجال سرشناس بدون در نظر گرفتن موقعیت سیاسی و اجتماعی خود دست به اعمال خلاف قاعده و قانونی می‌زدند که بازتاب وسیعی پیدا می‌کرد. لازم به توضیح است که این سند راجع به بازداشت همسر «امیر هوشنگ دولو» از دوستان نزدیک شاه فردی فاسد و فاجر در اروپا است. در بخشی از سند می‌خوانیم:«بعد از بازداشت و بازجویی از خانم دولو نماینده فروش خاویار ایران در اروپا مشارالیه برای والاحضرت اشرف پهلوی و آقای علاء پیغام فرستاده چنانچه توقیف و بازجویی مشارالیه جنبه جدی داشته باشد و بخواهند او را تعقیب و مجازات نمایند کلیه جزئیات پشت پرده و دخالت چند نفر از اعضای خاندان سلطنت و مقامات عالی رتبه دربار شاهنشاهی را در بازجویی افشاء و مدارک لازم را در اختیار بازپرس قرار خواهد داد.»


سند دیگر امروز تلگرافی است از طرف «حسین خزاعی» امیر لشگر غرب برای رضاخان در سال 1302. آنگونه که از این سند مستفاد می‌شود، رضاخان تعدادی از افراد مورد نظرش را به حسین خزاعی معرفی و خواستار انتخاب آنها برای نمایندگی استان خراسان شده است. این سند نشان می‌دهد که مخالفت‌هایی از سوی مردم نسبت به افراد مورد نظر رضاخان وجود داشته است. در بخشی از این سند می‌خوانیم: «برای انتخاب وثوق السلطنه به واسطه‌ی عدم سابقه و دبیر السلطان به واسطه‌ی سوء سابقه به کلی نظریات اهالی مخالف این است که چاکر و حضرت سردار اسعد پیشنهاد می‌نمایند، چهار نفر که سابقه نیک در خراسان دارند از قبیل امیر علم، سردار انتصار، حضرت اشرف تعیین فرموده که انتخاب شوند و هشت نفر دیگر را در صورت اجازه به نظریات چاکران واگذار نمایند. مسلم است که این هشت نفر از اشخاص طرفدار حضرت اشرف و تعالی قشون خواهند بود...»


سند زیر از چند جهت دارای اهمیت است؛
نخست آنکه روحانیون محور اصلی انقلاب بوده‌اند. آنها عنصر آگاهی بخشی بودند که پیام انقلاب اسلامی را تا دوردست‌ترین نقاط می‌بردند:
«کلیه ملاها جهت تبلیغ ضد ملی و میهنی بسیج شده‌اند از جمله در کلیبر ملا حبیب برای توابع کلیبر و درویش اسماعیل … شروع به تبلیغ و تحریک مردم بر علیه دولت می‌نمایند»
دوم آن که جغرافیای انقلاب اسلامی محدود به قم و تهران یا دیگر شهرهای بزرگ نمی‌شد. روستاها نیز به جریان انقلاب اسلامی پیوسته بودند. پیوستن روستائیان بی گمان به دلیل فعالیت‌های روحانیون متعهد و آگاه و گروههای دیگری چون معلمان و آموزگاران روستایی بوده است. این سند تصویری زنده و پویا از انقلاب در روستاهای آذربایجان را روایت می‌کند.



 سند زیر از کتاب رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک(29). حبیب ثابت پاسال (تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1395) انتخاب شده است. ثابت پاسال سرمایه دار بهائی و مؤسس شرکت تلویزیون ایران (تأسیس: سال 1337) بود. ثابت پاسال و شرکت تلویزیون ایران از سوی تشکیلات بهائیت برای ترویج باورها و گنجاندن نمادهای تبلیغی این گروه، مورد توصیه قرار می گرفت. (در این باره نک: همان، صفحات بیست و شش تا بیست و نه) سند شماره 3-4، تاریخ 1338/3/17 (همان، صفحه 19) نمونه‌ای از این جهت‌گیری‌هارا نشان می‌دهد. ماجرای اسناد مورد نظر به اجرا و پخش برنامه ورزش باستانی باشگاه شعبان جعفری از تلویزیون باز می‌گردد. گرچه عملکرد و اقدامات جعفری و ادعاهای مذهبی او قابل دفاع نیست اما نگاه تشکیلاتی ثابت‌پاسال و تلویزیون ایران در این سند به خوبی روشن است. ظاهراً ثابت پاسال از پخش شمایل امام علی (ع) که مورد احترام ورزشکاران ورزش زورخانه‌ایست ناراحت شده و گفته است که چرا و با اجازه چه شخصی این کار را انجام می‌دهند؟ عاقبت کار به دعوا و فحاشی بین شعبان جعفری و ثابت پاسال منجر شده است.
روزنامه فرمان در شماره 2306 (سند مورخه 16/3/3/، همان صفحات 16-17) در گزارشی به این درگیری‌ها پرداخته است. البته روزنامه فرمان به مدیریت عباس شاهنده، شعبان جعفری را در مقام یک ورزشکار دین‌دار وطن‌پرست توصیف کرده است. اما سند شماره 724/3/38، تاریخ 38/3/18 (همان، ص20) سرآغاز ماجرا را به ادای جمله «بر منکر امام عصر لعنت» توسط شعبان جعفری رسانده است. از سوی دیگر باشگاه ورزشی جعفری در نامه‌ای به نصرت‌الله معینیان مدیر اداره تبلیغات و رادیو، ریشه ماجرا را در آمیختگی دین و دیانت با ورزش باستان دانسته است. (سند شماره 1061، تاریخ: 38/6/21، همان، ص21) مکاتبات بعدی برخی مسائل سیاسی را دخیل در این ماجرا دانسته است. (نک: همان صفحات 23 و 24)



تقویم تاریخ

کانال‌های اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان‌ها

       
@historydocuments
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.