مجموعه یاران امام ^(ره)

شهید حاج حسن حسین زاده موحد

سال انتشار: 1395

تعداد صفحات: 529

قیمت: 150000 ریال

نام کتاب: شهید حاج حسن حسین زاده موحد
ناشر: مرکز بررسی اسناد تاریخی

مبارزه، عشق و شکیبایی
مجموعه یاران امام به روایت اسناد ساواک (کتاب 58)، شهید حاج حسن حسین زاده موحد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، چاپ اول، 1395
کتاب از بخش های زیر تشکیل شده است:
سخن ناشر (صفحات هفت تا نه)، زندگینامه (صفحات یازده تا چهل)، اسناد (صفحات 1-410)، فهرست اعلام (صفحات 432-411)، ضمائم (صفحات 466-433)، تصاویر (صفحات 467-486)
کتاب با پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت شهادت حاج حسن حسین زاده موحد آغاز می شود: ¹
ایشان را از دوران جوانیش به ایمان و صلاح و بصیرت و مجاهدت می شناختم. صبر و ثبات و توکل وی نیز در روزگار سخت اسارت در زندان های رژیم طاغوت و سپس در اردوگاه های اسیران بی نام و نشان در چنگال دژخیمان بعثی بر آنان که وی را می شناختند، آشکار شد.
سخن ناشر
ناشر بدین نکته اشاره کرده است که مجموعه پیش رو، اسناد باقی مانده در بایگانی دادستانی نیروهای مسلح شاهنشاهی است و اسناد مبارزاتی ایشان در بایگانی ساواک موجود نبود تا تصویری کامل تر از فعالیت مبارزاتی ایشان ترسیم شود. ²
زندگی نامه
نویسنده زندگینامه با آوردن شعری از مفتون خواننده را آگاهی می دهد که با کتابی متفاوت رو به روست؛ غزل مفتون وصال یار را با زحمت بسیار توصیف می کند و از مست شدن از باده منصور و دار خواستن، چشم پوشیدن از دنیا و عقبی و دل و دیده بیدار سخن می گوید: هدف از زندگی عاشقی است. مصحح با انتخاب این غزل -که بسیار متناسب با زندگی عاشقانه و پر از درد و رنج حاج حسن حسین زاده موحد است- به خوبی خواننده را آماده رویارویی با اسناد زندگی مردی می کند که سالها منصوروار دارش را به دوش کشیده است.
بخش زندگینامه عمدتاً مستند به سندهای این مجموعه و مصاحبه شهید حسین زاده موحد با دفتر ادبیات انقلاب اسلامی است. نویسنده زندگی شهید حسین زاده موحد را در چند محور به بررسی و مستندسازی نشسته است: آغاز راه ، تحصیلات، دوران مبارزات، پیروزی انقلاب اسلامی، دوران اسارت، پس از اسارت و سرانجام.
حاج حسن موحد پس از مجروحیت در عملیات کربلای پنج (1365ش) به اسارت دشمن درآمد. خانواده حسین زاده در اعلامیه ای خبر شهادت فرزند شهید بی مزارشان را به آگاهی عموم رساندند. اما حاج حسن دوران اسارت را در اردوگاه 11تکریت گذراند، اردوگاهی که صلیب سرخ از آن اطلاعی نداشت و اسامی اسرای این اردوگاه به هیچ جایی اعلام نشده بود. حدود چهار سال بود که همه او را همسفر قافله شهدا دانسته بودند و برایش مزار نمادینی در بهشت زهرا برپا کرده بودند. سال 1369 و همزمان با بازگشت آزادگان به میهن، خانواده و دوستان حاج حسن، مردی مجروح با پیکری تکیده را رویاروی خود دیدند که به دلیل درمان نشدن جراحات شدید، زانوهایش خشک شده و وزن او به حدود سی کیلو رسیده بود. عمل جراحی تنها یکی از پاهای او را تا حدودی بهبود بخشید و حاج حسن تا پایان عمر با کمک دو عصا قادر به حرکت بود. در سحرگاه آخرین روز سال 1394، آخرین برگ دفتر عمرش بسته شد.³ حاج حسن موحد الگوی شکیبایی، مقاومت و عاشقی در نوروز 1395، بهار دیگر را در بهشت ابدی خداوند آغاز کرده بود.
اسناد
اسناد این مجموعه با رونوشت گزارش خبری شماره 26778/20ه3 تاریخ 1/12/1345 شروع می شود.تهیه کننده این گزارش به برگزاری جلسه ای در مسجد جامع می پردازد (20/11/1345) که بیشتر شرکت کنندگان در آن را نمی شناخته است.⁴ آخرین سند این مجموعه نیز گزارش (سند شماره 7569/120،تاریخ: 22/9/1357) شهربانی کل کشور ( ندامتگاه مرکزی) درباره آزادی حاج حسین زاده موحد است. ⁵
اسناد این مجموعه از نظر شکلی متنوع هستند و علاوه بر گزارش های میدانی منابع ساواک⁶ -به ویژه از جلسات اتحاد اسلامی حسینی و هیئت انصارالحسین-،⁷ بولتن ویژه، ⁸متن بازجویی ها،⁹ خلاصه گزارش بازجویی ها،¹⁰ متن کیفرخواست ها،¹¹ گزارش های مربوط به تحویل، انتقال، احضار و ترخیص از زندان، یا فعالیت های حاج حسن در زندان¹² نامه هایی از دوستان حاج حسن¹³ نامه ها و اسنادی به قلم حاج حسن خطاب به دوستان یا نامه ای به رئیس زندان¹⁴گونه های سندی هستند که به این مجموعه رنگارنگی و تنوع بخشیده اند.
اسناد این مجموعه ما را با زندگی مبارزی نستوه و خستگی ناپذیر آشنا می کنند. با کمک متن بازجویی ها، گزارش های میدانی، صورت جلسات و دیگر اسناد می توان سیر خطی از مبارزات حاج حسن موحد را ترسیم کرد که از جلسه ای در مسجد جامع شروع می شود و تا روز آزادی وی از زندان ادامه دارد.
تهیه کننده گزارش خبری شماره 26778/20ه3 تاریخ 1/12/1345 به برگزاری جلسه ای در مسجد جامع می پردازد (20/11/1345) که بیشتر شرکت کنندگان در آن را نمی شناخته است. این سند در واقع نخستین گزارش از فعالیت انقلابی حاج حسن موحد است.¹⁵ سند دیگر به تداوم این جلسات و تأسیس اتحاد اسلامی حسینی مرکزی اشاره می کند. یکی از شرکت کنندگان در این نشست حسین زاده محصل بود.¹⁶ حاج حسن در این زمان، چهارده ساله بود. شش سند این مجموعه، گزارش هایی از اتحاد اسلامی حسینی مرکزی است.¹⁷
در حالی که حدود یک سال از تأسیس اتحاد اسلامی حسینی مرکزی می گذشت، حاج حسن نوجوان پانزده ساله، دانش آموز پایه سوم متوسطه دبیرستان امیرکبیر دستگیر و مورد بازجویی قرار گرفت. متن این بازجویی، دارای آگاهی های ارزنده ای درباره هیئت های انصارالحسین، محبان الحسین و مکتب حسین است. وی در این بازجویی ها خود را مقلد حضرت امام (ره) می خواند. ¹⁸
ساواک در 16/5/1348، حاج حسن را جوانی با تعصب شدید مذهبی، بی تجربه و خودسر توصیف کرده است که بر اثر تشویق و دلگرمی های زیاده از حد روحانیون مخالف دست به اقداماتی زده که تا کنون دوبار محکومیت حاصل نموده است. بنا بر این گزارش وی از رویه سابق خود عدول نکرده و در فرصت های مناسب اعمال خلاف خود را دنبال کرده بود.¹⁹حاج حسن حسین زاده در بیرون از زندان پای منبر بزرگانی چون حضرت آیت الله خامنه ای می نشست²⁰و در هیئت ها و نشست های مذهبی شرکت می کرد. ²¹
حاج حسن در سال 1349 به سه سال و یک ماه زندان محکوم شد. وی در زندان تحصیلش را ادامه داد. شهریور 1352 به بند عزت شاهی رفت و به مطالعه نهج البلاغه، آثار مرحوم طالقانی و آثار استاد محمدتقی جعفری پرداخت.²²در سال 1353 بازرسی از منزل حسین زاده 51 جلد کتاب بدست آمد²³و حاج حسن بار دیگر به پانزده سال حبس جنایی درجه 2 از تاریخ 26/9/1353 تا 26/6/1368 محکوم شد.²⁴ اسناد این مجموعه در فاصله سال های 1349 تا 1357 اغلب متن بازجویی های شهید حسین زاده و گزار ش هایی درباره چگونگی انتقال پیام های زندانیان به بیرون،²⁵رساندن کمک های مالی به خانواده های زندانیان²⁶ بردن کتاب های ممنوعه به داخل زندان با روش هایی چون تعویض جلد و صحافی است. ²⁷
در حالی که درخواست های عفو حاج حسن پیش از این با قاطعیت و از سر نخوت رد شده بود²⁸ در آذر 1357 و در حالی که صدای خرد شدن استخوان های رزیم پهلوی به گوش می رسید، مورد عفو بزرگ ارتشتاران! قرار گرفت و در روز 21 همان از زندان آزاد شد. ²⁹
--------
1. مجموعه یاران امام به روایت اسناد ساواک (کتاب 58)، شهید حاج حسن حسین زاده موحد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، چاپ اول، 1395، صفحه شش
2. همان، سخن ناشر، صفحه هشت.
3. همان، سخن ناشر، صفحه چهل
4. همان، صص1و2
5. همان، ص410
6. سند شماره8270/20ه3، تاریخ2/5/1346، همان، ص54، سند شماره8630/20/ه3، تاریخ 7/6/1346، همان، ص82، سند شماره 8857/20ه3، تاریخ21/6/1346، همان، ص89
7. به عنوان نمونه نک: سند شماره 1952/20ه3، تاریخ 30/1/1346، همان کتاب، صفحات 16-15، سند شماره1489/20ه3، تاریخ 15/1/1347، همان، ص112
8. سند شماره 5162/63/601، تاریخ 9/2/1346، همان کتاب، صص 42-39
9. به عنوان نمونه نک: بازجویی تاریخ 2/2/1346، همان کتاب، صص 31-27، بازجویی تاریخ 16/3/1347، همان کتاب، صص 144-139
10. همان، صص 45-44
11. شماره کیفرخواست: 280، تاریخ صدور کیفرخواست: 17/5/1346، همان، صص81-77
12. سند شماره26، تاریخ 5/2/1346، همان، ص35، سند شماره26461/13، تاریخ24/3/1346، همان، ص49، گزارش4/5/1346، همان، ص68، سند شماره69/392/12، تاریخ 7/5/1346، همان، ص70، سند شماره44216-854-7-12، تاریخ23/5/1352، همان، ص331، سند شماره 3149/ک، تاریخ18/6/1354، سند شماره 3/11333/66/401، تاریخ 8/7/1354، سند شماره 4/11333/66/401، تاریخ 30/7/1354، همان، صص 390و391
13. به عنوان نمونه نک به نامه ای به تاریخ 30/3/1346 که تقاضای انتقال حسن حسین زاده به زندان شماره 4 در آن مطرح شده است. همان، ص50
14. به عنوان نمونه نک: نامه ای به تاریخ 8/5/1346 که حاج حسن روز آزاد شدن از زندان قصر و خطاب به دوست ارجمند مجاهدش مصطفی شرفیان اردکانی نوشته است. همان، صص72-71، سندی به تاریخ 9/7/1351، همان، ص324 و سند شماره7569/6500/120، تاریخ 13/7/1351، همان، ص326
15. همان، صص1و2
16. همان، صص5-3
17. همان، صص 16-1
18. همان، صص24-19 و ص27
19. سند شماره 14906/20ه3، تاریخ 16/5/1348، همان، ص218
20 سند شماره14726/20ه3، تاریخ23/2/1349، همان، ص229
21. هیئت جوانان انصارالمهدی: سند شماره 17875/20ه3، تاریخ 24/10/1348، همان، ص226، سند شماره 14471/20ه3، تاریخ 9/2/1349 جلسه مکتب قرآن، سند شماره 32218، تاریخ 27/10/1352، همان، ص334
22. سند مربوط به بازجویی، صص352-345
23. صورت جلسه تاریخ14/11/1353، همان، ص380
24. سند بدون شماره، تاریخ 9/12/1355
25. سند شماره15400/20ه3، تاریخ 24/1/1353، همان، ص336، نک: متن بازجویی، همان، صص352-342
26. نک: متن بازجویی، ص369 و ص371
27. نک: متن بازجویی، سال 1353، همان، ص351و352
28. نک: سند شماره7569/120، تاریخ5/11/1355، سند شماره12699/8/475، تاریخ 3/12/1355، سند بدون شماره، تاریخ 9/12/1355، سند شماره 2/11336/66/401، تاریخ 11/2/1356، سند شماره 3/11336/66/401، تاریخ 13/2/1356، همان، صص401-397
29. سند شماره6/11336/66/401، تاریخ 18/9/1357، سند شماره7569/120، تاریخ 22/9/1357، همان، صص 409 و 410