وضعیت نمایندگی وجوهات شرعی امام خمینی در سال 1357
تاریخ انتشار: 11 تير 1398
برخی منابع ساواک بسته به مقدار سواد و اطلاعاتی که داشتند گزارش‌هایی برای ساواک ارسال می‌نمودند. این گزارش‌ها دارای خبرهای صحیح و غلط و اطلاعات ناقص و کامل بود. پژوهشگرانی که به این اسناد توجه و آن را مطالعه نموده‌اند معمولاً اسناد فراوانی از این دست در میان گزارش‌ها مشاهده می‌کنند. سند زیر نمونه‌ای از این گونه سندها است که دارای اطلاعات درست و نادرست است لذا قبل از مطالعه متن سند نکاتی را یادآور می‌شویم.
1- امام خمینی مانند سایر مراجع عظام در شهرهای مختلف برای دریافت وجوهات شرعیه چندین نماینده داشت که سرشناس‌ترین آن‌ها آیت‌الله سید محمدصادق لواسانی، آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی و آیت‌الله سید مرتضی پسندیده بودند. ساواک از ابتدای قیام حضرت امام تا نزدیکی پیروزی انقلاب اسلامی بارها در راه رسیدن وجوهات شرعی به دست امام و یا مصرف آن در مواردی که ایشان دستور می‌داد اخلال می‌نمود و نسبت به نمایندگان جمع‌آوری و ارسال این وجوه نهایت سختگیری و شدت عمل را به خرج می‌داد، تبعید آیت‌الله پسندیده، اشراقی و لواسانی در همین جهت صورت گرفت.
2- آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده برادر بزرگ حضرت امام خمینی، که جزء اولین استادهای امام بود، تحصیلاتش را در شهرستان خمین و در نزد عالمان آن دیار شروع کرد و سپس در سال1327 هجری ـ در 14 سالگی ـ به همراه سید نورالدین (برادر) و افتخارالعلماء (استاد) جهت ادامه تحصیل به اصفهان عزیمت کرد و در مدرسه ملاعبداللّه سکنی گرفت و ادبیات، منطق، کلام، فقه، اصول و هیئت و نجوم را نزد علمای اصفهان از آن جمله بزرگانی چون مرحوم آیت‌الله حاج آقا رحیم ارباب و آقا شیخ علی یزدی و مرحوم تویسرکانی تلمذ نمود و سال‌ها در محضر آیت‌الله العظمی خاتون آبادی دروس سطح و خارج فقه و اصول را طی کرد. آیت‌الله پسندیده پس از گذراندن دوره‌های سطح و خارج دروس حوزوی، به خمین مراجعت کرد و همزمان با اقامه نماز جماعت، حوزه دروس فقه و اصول، کلام و منطق و نحو را در آن شهر برپا نمود که حضرت امام خمینی در زمره شاگردان آن بزرگوار بود. بنابر این بر خلاف آنچه در سند زیر خواهید خواند، آیت‌الله پسندیده دارای مراتب علمی قابل توجه بوده و در عین حال به دلیل همراهی در نهضت امام خمینی و پس از تبعید آن حضرت، فعالیت‌هاى او همواره تحت کنترل مأموران ساواک قرار داشت. آیت‌الله پسندیده پس از مدتى به قم مهاجرت کرد و به عنوان وکیل تام الاختیار حضرت امام در اخذ سهم امام و پرداخت شهریه طلاب و حمایت از روحانیون مبارز مجاهدت کرد. ساواک به شدت به دنبال محدود سازی هر چه بیشتر آیت‌الله پسندیده برای در مضیقه گذاشتن طلاب از طرفی و امام خمینی در نجف از طرف دیگر بود و به هر وسیله‌ای می‌خواست شریان مالی که از طریق آیت‌الله پسندیده، آیت‌الله محمدصادق لواسانی و آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی به امام می‌رسید را قطع نماید.
در همین رابطه ، ثابتی مدیر کل اداره سوم و دومین شخص قدرتمند ساواک طی نامه‌ای به شماره 2671 / 312 – 3 / 3 / 57 به رئیس ساوک قم دستور می‌دهد:
«با تبعید مرتضی پسندیده تشکیلات خمینی از نظر پرداخت وجوه به طلاب در حال حاضر دگرگون و بهم ریخته است ترتیبی اتخاذ گردد که در این مورد به مشکلات پسندیده افزوده و هرگونه تماس و ارتباط وی را با عناصر ناراحت دقیقاً تحت مراقبت قرار داده و چنانچه هرکس دیگر از طرف خمینی و یا پسندیده مسئول پول خمینی شد تبعید[شود]؛ نتیجه اعلام.»[1]
خوشبختانه این مرکز اسناد ساواک آیت‌الله پسندیده، آیت‌الله اشراقی و آیت‌الله لواسانی را به چاپ رسانیده و با مقدمه و شرح اسناد در اختیار عموم قرار داده است. همچنین مقالات و اسناد بدون شرح و شرحی بر اسناد در باره این سه بزرگوار در همین سایت منتشر گردیده است.
پی‌نوشت:
[1] . یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیت‌الله سید مرتضی پسندیده، صفحه 429، مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1380.
آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده در کنار امام خمینی
آیت‌الله اشراقی به همراه امام در نوفل لوشاتو
تعداد مشاهده: 2017
