روحانیون انقلابی سمنان و مسئله شرکت در مراسم و جشن‌های حکومتی در دوره پهلوی

تاریخ انتشار: 16 ارديبهشت 1399

در دوره پهلوی، در روزهایی مانند 21 فروردین، 28 مرداد، 4 آبان، 6 و 15 بهمن ماه، مراسم و جشن‌هایی برپا می‌شد. این جشن‌ها به شاه و سلطنت مربوط بود و ارتباطی با تاریخ قدیم یا میانه ایران نداشت و برای تعظیم سلسله پهلوی و شخص شاه برگزار می‌شدند. پیش از ورود به بحث اصلی، توضیح کوتاهی در باره برخی از این روزها در زیر می‌آید.

واقعه 21 فروردین(سال1344): در ساعت 9 صبح این روز، هنگامى‌که شاه به دفتر کارش در کاخ مرمر رهسپار بود، سرباز وظیفه رضا شمس‌آبادى، او را به مسلسل بست اما گلوله‌ها به او اصابت نکرد. در این واقعه دو نفر از محافظان شاه کشته و دو نفر دیگر مجروح شدند. شمس‌آبادی بلافاصله توسط مأمورین کشته شد.[1] در سال‌های بعد در 21 فروردین هر سال نیز جشن‌های نیایش و سپاس به مناسبت سلامت شاه و رفع خطر از وی برگزار می‌شد.

28 مرداد (سال1332): در این روز کودتا علیه دولت دکتر محمد مصدق به نتیجه رسید. کودتا با طراحی آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها و با همکاری عناصر داخلی انجام شد. در 28 مرداد، کودتاچیان از سردرگمی، انفعال و بی‌برنامگی دولت، استفاده کرده و نظامیان با کمک اراذل، اوباش و چاقوکشان تهران به خیابان‌ها ریختند و دولت مصدق را ساقط کردند. پس از کودتا فضل‌الله زاهدی نخست ‌وزیر شد و شاه که از ایران فرار کرده بود، بعد از سه روز به ایران بازگشت. در دوره پهلوی از این واقعه با عنوان قیام ملی یاد می‌شد و جشن‌هایی به همین مناسبت برگزار می‌گردید.

4 آبان (1298): رژیم در این روز (سالروز تولد شاه)، دستور می‌داد شهرها را چراغانی کنند و کسبه مجبور بودند بر سر در مغازه‌های خود پرچم کشور را بیاویزند. محصلان جوان را به استادیوم‌های ورزشی می‌بردند و در آنجا آنان را به رقص و پایکوبی و حرکات ورزشی وا می‌داشتند. در این روز معمولاً شاه و خانواده‌اش در استادیوم امجدیه (شهید شیرودی فعلی) حاضر می‌شدند و برنامه‌هایی را که دختران و پسران، به ویژه دختران دانش‌آموز و ورزشکاران باستانی و دانشجویان دانشگاه پلیس به نمایش می‌گذاشتند، تماشا می‌کردند و در پایان نیز مراسم آتش‌بازی برپا می‌شد.

روز 6 بهمن (1341ش)، همه پرسی فرمایشی درباره اصول شش گانه (انقلاب سفید یا شاه و ملت) برگزار شد. این اصول در سال‌های بعد ثابت نماند و تعداد آنها به 19 اصل رسید. در میادین شهری ستون‌های یادبود ششم بهمن ساخته شد و خیابان‌ها و سالن‌ها به این نام، نامگذاری شد.

15 بهمن (سال1327): در این روز به هنگام دیدار شاه از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ناصر فخرآرایی به شاه تیراندازی کرد که منجر به جراحت سطحی او شد. فخرآرایی که با کارت خبرنگاری وارد دانشگاه شده بود، در همان جا کشته شد.

جشن‌ها و مراسمی که به مناسبت رویدادهای بالا برگزار می‌شد، کاملاً حکومتی بود. ادارات و سازمان‌های دولتی با استفاده از بودجه دولتی کارمندان و اعضای خود را به این جشن‌ها می‌کشاندند. رژیم ـ چون فکر می‌کرد که حضور معاریف محلی و شخصیت‌های مورد احترام، برای سلطنت و دستگاه آن مشروعیت، نفوذ و اقتدار می‌آورد! ـ تلاش می‌کرد بزرگان و افراد سرشناس شهرها را به این قبیل مراسم‌ها دعوت کند؛ لذا دعوت از روحانیون محلی برای شرکت در این مراسم در چنین زمینه‌ای صورت می‌گرفت. واقعیت آن است که روحانیون به دلایل مختلف تاریخی در عمق توده‌های مردم، صاحب نفوذ فراوان و موقعیت عالی بودند لذا رژیم با دعوت از آنان و گنجاندن برنامه‌هایی چون ایراد سخنرانی و دعا کردن برای شاه، خود را مورد قبول جامعه دینی نشان می‌داد. در حالی که نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) علیه حکومت ادامه داشت، کشاندن روحانیون به جشن‌ها و مراسم مذکور، پیام‌های پنهان و آشکاری مبنی بر مقبولیت شاه نزد روحانیون، به توده‌های مردم مخابره می‌کرد. از این منظر، دعوت رسمی حکومت از روحانیون در استان‌ها و شهرهای مختلف برای شرکت در مراسم و جشن‌های یاد شده و در مقابل عدم شرکت روحانیون در این جشن‌ها موضوعی مهم است.

در یکی از مکاتبات میان ساواک و شهربانی سمنان (سال 1345)، به عدم شرکت دو نفر از علماء در مجالس نیایش 15 بهمن سال 1344 منعقده در هنگ ژاندارمری اشاره شده است.[2] در بهمن سال 1345 بار دیگر ساواک سمنان گزارش داد:

در ساعت 15 مورخه 15 / 11 / 45، مراسم دعا و نیایش نسبت به اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر در محل هنگ ژاندارمری سمنان برگزار گردید. در این مراسم کلیه رؤسای ادارات و عده‌ای از کسبه و اهالی و روحانیون به جز آقایان شیخ محمدعلی عالمی و شیخ علی‌محمد نجات، شرکت داشته...[3]

در مکاتبه هنگ ژاندارمری سمنان با فرمانداری کل سمنان(23 / 11 / 1345) به چهار نفر از روحانیونی که با وجود دعوت رسمی در مراسم 15 بهمن شرکت نکرده بودند، اشاره شده است. این چهار روحانی عبارت بودند از: آقای سیادتی، آقای سیف‌الله کیاء، آقای عالمی و آقای نجات.[4]

روحانیون انقلابی در مقابل پیگیری‌های مأمورین و مسئولین حکومتی درباره دلیل یا دلایل عدم شرکت در جشن‌های مذکور، بهانه‌های مختلفی ذکر می‌کردند. در میان دلایلی که برای توجیه عدم شرکت ذکر می‌شد، مسافرت، بیماری، کبر سن و ضعف بدنی بیشتر به چشم می‌خورد. در سند شماره: 3909 / ه‍، تاریخ: 7 / 12 / 1345، درباره عدم شرکت روحانیون سمنان در مجالس 15 بهمن آمده است:

عدم شرکت آقای محمدعلی عالمی، به علت مسافرت به قم بود... آقای سیف‌الله کیاء در یکی از قراء سمنان سکونت دارد، به علت مریضی و نبودن وسیله نتوانستند در مراسم 15 بهمن شرکت کنند... آقای سیادتی به علت کبر سن و نابینایی چشم از شرکت در مراسم 15 بهمن معذور بوده است.[5]

اگر روحانیونی به هر دلیلی ناچار می‌شدند در جلسه‌ای که حکومت بانی آن بود شرکت کنند، ضمن عدم همراهی، نارضایتی خود را به شکل‌های مختلف نشان می‌دادند. شهربانی شاهرود در باره آیت‌الله محمدعلی اشرفی که در جلسه افتتاح تلفن کاریر در پست و تلگراف شاهرود شرکت کرده بود، می‌نویسد:

موقع نواختن سرود شاهنشاهی بر نخاسته و چون به وی تذکر داده شده، از جای خود بلند شده و بلافاصله نشسته است.[6]

عدم شرکت قاطع روحانیون انقلابی دامغان در مجلس جشن سالگرد سلطنت شاه، حاوی پیام‌های روشن و بی‌نیاز از تفسیر است؛ عصبانیت رئیس ساواک در این سند، بسیار گویاست:

مجلس جشنی که در مورخه 25 / 6 / 48 به مناسبت سالگرد بیست و نهمین سال سلطنت پر افتخار شاهنشاه آریامهر از طرف شهرداری دامغان تشکیل گردیده بود، از کلیه روحانیون مقیم آن شهرستان برای شرکت در جشن دعوت به عمل آمد؛ که هیچ یک از روحانیون در جشن مذکور شرکت ننمودند.

نظریه رئیس ساواک:... افرادی که در دامغان هستند نمی‌توان به آنها روحانی اطلاق کرد. باید بهترین آنها را انتخاب و در مجامع دعوت نمود.[7]

این رفتارها برای حکومت غیر قابل تحمل بود، از این رو در صدد اعمال فشار بر روحانیون انقلابی و ایجاد مضیقه و تنگنا برای آنها مانند ممنوع‌المنبر شدن بر می‌آمد:

برابر تحقیقات معموله، چهار نفر از روحانیون مقیم دامغان به نام‌های سیدطاهر شاهچراغی و محمد نصیری و محمدرضا خدایی و مهدی طاهریان در جشن‌ها و اعیاد ملی شرکت نمی‌نمایند... ضمناً به شهربانی فرمانداری کل سمنان نیز اعلام گردیده تا از منبر رفتن آنها جلوگیری به عمل آورد... بایستی محدودیت‌های بیشتری جهت آنها فراهم شود.[8]

ساواک سمنان در نامه‌ای به مدیریت کل اداره سوم، عدم شرکت روحانیون در مراسم نیایش 15 بهمن سال 1351 را این‌گونه خبر داد:

در تحقیقاتی که پیرامون مفاد نامه بازگشتی فوق(13202 / 312-24 / 12 / 51) از ژاندارمری منطقه سمنان به عمل آمد، عدم حضور روحانیون مشروحه زیر در مراسم مذکور مورد تأیید قرار گرفت:

1. عبدالحسین لنکرانی(بهبودی) پیشنماز مسجد جامع سمنان

2. محمدعلی عالمی پیشنماز مسجد جامع سمنان

3. سیدمحمد شاهچراغی پیشنماز مسجد عابدینیه سمنان

4. محمدباقر عبدوس پیشنماز مسجد مهدیه

5. تقی نصیری...

همچنین به استحضار می‌رساند: مراسم نیایش 15 بهمن همه ساله در منطقه ژاندارمری سمنان برگزار می‌شود.[9]

در سند شماره 52 / 02 / 401، تاریخ 16 / 11 / 1352، حاوی تفصیلات بیشتری درباره عدم شرکت روحانیون انقلابی سمنان در مجلس 15 بهمن آن سال است. در بخش‌هایی از این سند آمده است:

به مناسبت رفع خطر از وجود مقدس اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران، در اجرای ابلاغیه شماره 17 / 2 / 403 - 7 / 11 / 52، سازمان روابط عمومی ژاندارمری کشور در ساعت 1010 روز دوشنبه پانزدهم ماه جاری مصادف با لحظه سوء قصد، مراسم دعا و نیایش با شرکت جناب آقای فرماندار کل، رؤسای ادارات، روحانیون، فرهنگیان، معتمدین محلی و پرسنل ژاندارمری، سپاهیان انقلاب و مأمورین پلیس راه آهن با طرز با شکوهی برگزار گردید.

همان‌طوری که در سال گذشته ذیل 135 / 25 / 02 / 402 - 1 / 12 / 51 به استحضار رسیده که تعدادی از آقایان روحانیون در مراسم دعا و نیایش شرکت نکرده‌اند، در سال جاری نیز از آنان دعوت و تسهیلات لازم از لحاظ حضور در مراسم فراهم، ولی آقایان مشروحه زیر حاضر نگردیدند.

عدم حضور نامبردگان بی‌اعتنایی به بزرگداشت مراسم مذکور از یک طرف و عدم توجه به دعوتنامه منطقه از طرف دیگر است. علیهذا چون در سال گذشته نسبت به بی‌اعتنایی آقایان هیچ‌گونه تصمیم حادی گرفته نشده لذا امسال نیز به روش گذشته تأسی جسته و در مراسم حاضر نگردیده‌اند. چنانچه باز هم نسبت به آنان تصمیمی گرفته نشود مسلماً در مراسم 21 فروردین و همچنین در آتیه نیز در این قبیل مراسم شرکت نخواهند جست.[10]

ساواک سمنان در 22 بهمن 1352 از شهربانی خواست به سه نفر از روحانیونی که در مراسم 15 بهمن شرکت نکرده بودند، ابلاغ شود که روز بعد خود را به آن ساواک معرفی نمایند.[11] در احضار روحانیون یاد شده به ساواک، مأموران آن سازمان تلاش می‌کردند دلیل اصلی شرکت نکردن روحانیون در مجلس جشن مذکور را متوجه شوند. بنا بر رویه سابق، بیماری خود و فرزندان به عنوان دلیل اصلی این کار اعلام شده است. همچنین در این سند به این نکته اشاره شده که در سال قبل برخی از روحانیون مورد نظر احضار و از آنها برای حضور در مراسم و مجالس مشابه تعهد اخذ شده بود اما آنها این بار هم از حضور در مراسم خودداری کرده بودند:

با تحقیقاتی که به عمل آمد، شیخ عبدالحسین لنکرانی و شیخ محمدتقی نصیری به علت بیماری و سیدمحمد شاهچراغی به علت بیماری فرزندش از شرکت در مراسم خودداری کرده است. محمدعلی عالمی نیز بدون عذر موجه در مراسم شرکت ننموده است... محمدعلی عالمی یکی از روحانیون افراطی و ناراحت منطقه می‌باشد که هر گونه تحریکی به وسیله نامبرده به عمل می‌آید و با وجود اینکه در اثر عدم شرکت در مراسم نیایش سال گذشته، به وی تذکر و برابر دستورالعمل مرکز تعهد کتبی اخذ گردیده بود، مع‌هذا در سال جاری نیز از حضور در مراسم امتناع ورزیده است.[12]

در مراسمی که در 15 بهمن 1356 در مسجد جامع شهرستان دامغان تشکیل شده بود، هیچ یک از روحانیون آن شهرستان ـ با وجود دعوت قبلی ـ شرکت نکردند.[13]

ساواک سمنان در فروردین 1357 اعلام کرد که روحانیون انقلابی سمنان در مراسم جشن و نیایش 21 فروردین شرکت نکرده‌اند. ساواک مرکز نیز دستور ثبت سوابق و قطع مقرری‌های احتمالی روحانیون مورد اشاره از سازمان اوقاف را صادر کرد.

در مراسمی که روز 21 / 1 / 37(1357) به مناسبت رفع خطر از ذات مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر در مسجد مدرسه قلعه از طرف شهرداری منطقه تشکیل گردیده بود، روحانیون مشروحه زیر با وجود دعوتی که قبلاً از آنها به عمل آمده بود، در این مجلس شرکت نکرده‌اند:

شیخ مصطفی اشرفی، شیخ محمدباقر طاهری محمودی، سیدعباس نجفی، شیخ ابوالقاسم فروغی، شیخ حسین فروغی، مهدی حسینی تاشی، شیخ ابوالقاسم فروغی، شیخ حسین جلالی، شیخ علی توحیدی، شیخ اسماعیل جعفرآقایی، شیخ جعفر اشرفی، شیخ علی‌اکبر الهی، شیخ ابوالحسن سیف‌السادات، غلامعلی فخر(مداح)، اسدالله میرشاهی(مداح)، شیخ رجبعلی.

در سوابق آنها منعکس و چنانچه کمکی از اوقاف دریافت می‌کنند، قطع شود.[14]

ساواک تلاش می‌کرد به شکل‌های مختلف، روحانیون انقلابی را که در مراسم و جشن‌های حکومتی شرکت نمی‌کردند زیر فشار بگذارد. مثلاً در مکاتبه ساواک سمنان و اداره سوم ساواک درباره علی‌اکبر ادب، آمده است:

علی‌اکبر ادب از روحانیون مخالف که در مجالس شرکت ننموده، معهذا سالیانه 20.000 ریال از اوقاف سمنان دریافت می‌نماید. ضمناً روحانیون دیگری هستند که از کلیه مواهب و نعم مملکت برخوردار، ولی به سبب تظاهر و عوام‌فریبی که اثر خوبی ندارد، علناً در مجالس ملی شرکت نمی‌نمایند. مقرر فرمایند در مورد علی‌اکبر ادب و روحانیون دسته دوم نظریه ابلاغ فرمایند.[15]

ادراه کل سوم نیز در تاریخ 5 / 6 / 1356، طی نامه‌ای از سازمان اوقاف خواست از پرداخت مقرری به علی‌اکبر ادب خودداری و از نتیجه آن سازمان را آگاه سازند.[16]

روحانیون انقلابی تنها به عدم شرکت در مجالس و جشن‌های دولتی بسنده نمی‌کردند، بلکه با مداحان، روضه‌خوان‌ها و افرادی که در جشن‌ها حاضر می‌شدند یا برای سلامتی شاه دعا می‌کردند، مخالفت می‌نمودند:

ساعت 5 بعد از ظهر امروز (7 / 2 / 1346) آقای شیخ محمدعلی عالمی به اتفاق یکی از واعظین به نام محمودی وارد مسجد شیخ گردیدند. در این هنگام یکی از روضه‌خوان‌های سمنان در بالای منبر روضه می‌خواند و سپس به شاهنشاه دعا نمود. در همین هنگام آقای محمودی واعظ و عالمی با نظر تمسخر به واعظی که چنین دعایی نمود، می‌نگریستند.[17]

در مورد دیگر درباره برخورد محمدهادی غیاث یکی از طرفداران حجت‌الاسلام محمدعلی نجات با شرکت کنندگان در جشن چهارم آبان 1345 آمده است:

در جریان جشن چهارم آبان که باران مانع برگزاری جشن گردید، این شخص زنان و دخترانی که برای شرکت در این جشن آمده را به باد مسخره گرفته و می‌گفت که چرا بدون حجاب در جشن شرکت کرده‌اند. وی گفته باید به مردم فهماند که خدا هم از این جشن خوشش نیامد که باران را فرستاد؛ چرا باید دخترها در جشن تولد شاه شرکت کنند؟ پادشاهی که مسلمان باشد باید از این بی‌حجابی‌ها جلوگیری به عمل آورد، نه آن که مشوق بی‌حجابی باشد.[18]

روحانیون تلاش می‌کردند به شکل‌های مختلف مانع شرکت افراد و گروه‌های دیگر در مراسم و جشن‌های دولتی شوند. یک نمونه آن مربوط به جشن 4 آبان 1356 است.

در مورخه 30 / 7 / 1356، تعدادی از روحانیون این شهرستان از جمله محمدعلی عالمی، محمدحسین بهبودی لنکرانی و چند نفر دیگر به منظور جلوگیری از تمرین مشترک دانش‌آموزان دختر و پسر در جشن چهارم آبان، نزد استاندار رفته و بدون هیچ نتیجه‌ای استانداری را ترک نموده‌اند.[19]

در سند دیگری برخورد روحانیون انقلابی با یک واعظ که در مراسم 21 فروردین برای شاه دعا نموده بود، بیشتر تشریح شده است. این بار برخوردها از جنس اخم و نگاه تمسخرآمیز نبود.

شیخ غلامرضا خطائی(واعظ و دفتردار ازدواج) سر درس عالمی پیشنماز مسجد جامع سمنان در مدرسه اسلامیه صادقیه شرکت ننموده و نسبت به عالمی بدبین شده است. در مذاکرات خصوصی که بین خطائی و دوستش انجام شد، اظهار داشت: من روز 2 فروردین ماه سال جاری نسبت به شاهنشاه اریامهر در مسجد شاه، دعا و نیایش نموده‌ام؛ این عمل به عالمی برخورد و شهریه مقرری من را قطع کرده است. چون پس از قطع مقرری علت آن را از عالمی سؤال کردم گفت: کسی که دعا می‌کند از شهریه نمی‌تواند استفاده کند... پس از این جریان علی‌اکبر ادب و محمدتقی عبدوس، طلبه‌های مدرسه صادقیه با خطایی نظر مساعدی ندارند.

نظریه ساواک سمنان هم در این باره مهم و جالب است:

ترتیبی داده خواهد شد که نفوذ عالمی در آن مدرسه کاهش یافته، در صورت امکان شخص دیگری به جای وی منصوب گردد. ضمناً سعی خواهد شد که آقای خطائی به نحوی از انحا رضایتش تأمین گردد.[20]

در سند شماره 1538 / 14ه‍، و- تاریخ:30 / 5 / 2537(1357ش)، درباره برخورد انقلابیون مذهبی با شخصی به نام رمضان سعیدی که در مراسم دولتی سخنرانی کرده بود، آمده است؛

چون آقای رمضان سعیدی که قصاب و ساکن ایوانکی می‌باشد، در جشن ششم بهمن سال گذشته سخنرانی نموده و مطالب ملی و میهنی بیان داشته بود، چند نفر از متعصبین مذهبی تندرو ایوانکی تصمیم به کتک زدن وی داشته‌اند که بعضی افراد مانع این کار شده بودند و گفته بودند که دیگر سخنرانی نخواهد کرد. ولی چون مجدداً رمضان سعیدی در جشن 28 مرداد سال جاری در ایوانکی سخنرانی نمود، همان عده تصمیم گرفته‌اند این دفعه سعیدی را کتک بزنند و در نظر دارند شب هنگامی که از کشتارگاه می‌آید با استفاده از تاریکی شب او را غافلگیر نموده و مضروب نمایند.[21]

 

*****

از: ساواک سمنان                                                                تاریخ: 9 / 6 / 1345

به: سرپرستی محترم شهربانی‌های سمنان و توابع                  شماره: 2400 / 14ﻫ

 

موضوع: شیخ عالمی

شماره عطف: 4082 / 5 مورخ 27 / 5 / 45

     نظر آن سرپرستی را به مدلول نامه شماره 3242 / 5 - 4 / 3 / 45 و نامه پیوست آن و همچنین مفاد نامه شماره 1427 / 14ﻫ - 18 / 2 / 45 این ساواک و سابقه دعوت به اقامت شیخ مزبور در سمنان [به] وسیله آقایان غلام صندوق دار و کاظمی خرازی فروش فلکه سی‌سر که سابقاً کارمند شهربانی سمنان بوده و دعوت آقای شیخ ناصر مکارم مقیم شهرستان قم، بدون تحصیل مجوز قبلی به سمنان به منظور شرکت و موعظه در جشن ولادت با سعادت حضرت ولی عصر عجل‌اله تعالی و اظهارات خلاف مصلحت او در زمینه‌های مختلف و همچنین حمایت‌های غیر موجه دیگری که از شیخ مورد بحث، ماداً و معناً به عمل می‌آید و بالاخره عدم حضور ایشان در مجالس نیایش 15 بهمن منعقده در هنگ ژاندارمری، که از چگونگی آن استحضار دارید، معطوف می‌دارد؛ مع المراتب از نظر اهمیت موضوع و وضع موجود در حدود وظایف مقرر اقدامات لازم معمول خواهد شد.

رئیس سازمان اطلاعات و امنیت سمنان. لحسائی

اقدام کننده. مستجیری. 9 / 6 / 45

صادر شد. 9 / 6 / 45

 

 

*****

 

از: 14ﻫ                                                                                 تاریخ: 18 / 11 / 1345

به: 316                                                                                    شماره: 3735 / 14ﻫ

 

    در ساعت 15 مورخه 15 / 11 / 45 مراسم دعا و نیایش نسبت به اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر در محل هنگ ژاندارمری سمنان برگزار گردید. در این مراسم کلیه رؤسای ادارات و عده‌ای از کسبه و اهالی و روحانیون، به جز آقایان شیخ محمدعلی عالمی و شیخ علی محمد نجات شرکت داشته و خطابه‌ای از طرف آقای علامه حائری مازندرانی قرائت گردید و این مراسم مقارن ساعت 16 پایان یافت.

نظریه

سوابق آقایان شیخ محمدعلی عالمی و علی محمد نجات که از روحانیون متعصب و افراطی بوده و هستند، قبلاً به عرض رسیده و گزارش خبری فوق جهت استحضار تقدیم می‌گردد. خوریان 

در ساعت 11:00 روز 23 / 11 سال 45 به بخش 316 واصل گردید

آقای کاشی بهره‌برداری فرمائید. 23 / 11

رونوشت به پرونده علی محمد نجات...

 

 

*****

 

 از: هنگ 3 ژاندارمری سمنان (رکن 2)                                شماره: 18028 / 19 / 1664

به: جناب آقای فرماندار محترم کل سمنان                                   تاریخ: 23 / 11 / 1345

 

    همان طوری که استحضار دارند از 9 نفر از آقایان روحانیون شهرستان سمنان جهت شرکت در مراسم دعا و نیایش 15 بهمن ماه دعوت به عمل آمده بود که پنج نفر از آقایان در این مراسم شرکت و حضور بهم رسانیده و 4 نفر دیگر. 1. آقای سیادتی 2. آقای سیف‌اله کیاء  3. آقای عالمی  4. آقای نجات در این مراسم شرکت ننموده‌اند. مراتب جهت هر گونه اقدام مقتضی استحضاراً اعلام، خواهشمند است دستور فرمایند اقدامات معموله را به این هنگ اعلام دارند.

فرمانده هنگ 3 ژاندارمری سمنان. سرهنگ 2 شروین‌نیا

 

گیرندگان

1. تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت سمنان جهت استحضار و هر گونه اقدام.

 

 

*****

 

از: ساواک سمنان                                             تاریخ 17 / 12 / 1345

به: تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور مدیریت کل اداره سوم (316)  

شماره: 3909 /  ﻫ

شماره عطف: 71542 / 316 ـ 10 / 12 / 45

    1. به استحضار می‌رساند که عدم شرکت آقای محمدعلی عالمی به علت مسافرت به قم بود و سوابق و مشخصات وی قبلاً به عرض رسیده.

2. آقای سیدسیف‌اله کیا فرزند ابوالقاسم. شماره شناسنامه 1742 متولد 1290 محلات سمنان در یکی از قراء سمنان سکونت دارد، به علت مریضی و نبودن وسیله نتوانستند در مراسم 15 بهمن شرکت نمایند و نیز فاقد سابقه مضّره می‌باشند.

3. آقای علی محمد نجات یکی از متعصبین مذهبی بوده که کلیه اعمال و رفتار او تحت نظر می‌باشد و سوابق و مشخصاتش قبلاً تقدیم گردیده است.

4. آقای سیادتی که سوابقی در این ساواک نداشته و مشخصات وی فعلاًٌ در دسترس نیست، به علت کبر سن و نابینائی چشم از شرکت در مراسم 15 بهمن معذور بوده است.

رئیس سازمان اطلاعات و امنیت سمنان. سرتیپ حریری

 

316 بایگانی شود

رونوشت به پرونده علی محمد نجات ضمیمه شد

بایگانی شد. 22 / 12 / 45

 

 

*****

 

از: شهربانی فرمانداری کل سمنان                                                 شماره: 524.. / 5     

به: تیمسار ریاست محترم سازمان اطلاعات و امنیت سمنان         تاریخ: 28 / 6 / 1347

 

موضوع: آیت‌الله محمدعلی اشرفی

    طبق گزارش شهربانی شاهرود ساعت 930 روز 26 / 6 / 47 در جلسه‌ای که به منظور افتتاح تلفن کاریر در پست و تلگراف تشکیل بوده، موقع نواختن سرود شاهنشاهی نامبرده بالا برنخاسته و چون به وی تذکر داده شده از جای خود بلند شده و بلافاصله نشسته است.[22] مراتب جهت استحضار اعلام می‌گردد.

رئیس شهربانی فرمانداری کل سمنان. سرهنگ عباسعلی طاهری

 

 

*****

 

از: 14 ﻫ                                                                              تاریخ: 2 / 7 / 1348

به: 316                                                                                شماره: 2686 / 14ﻫ

 

موضوع: برگزاری مجلس جشن سالگرد بیست و نهمین سال سلطنت شاهنشاه آریامهر در شهرداری دامغان

 

    مجلس جشنی که در مورخه 25 / 6 / 48 به مناسبت سالگرد بیست و نهمین سال سلطنت پر افتخار شاهنشاه آریامهر از طرف شهرداری دامغان تشکیل گردیده بود، از کلیه روحانیون مقیم آن شهرستان برای شرکت در جشن دعوت به عمل آمد که هیچ یک از روحانیون در جشن مذکور شرکت ننمودند.

نظریه رهبر عملیات. مراتب فوق مورد تأیید می‌باشد.

نظریه رئیس ساواک. مراتب مورد تائید است و افرادی که در دامغان هستند نمی‌توان به آنها روحانی اطلاق کرد باید بهترین آنها را انتخاب و در مجامع دعوت نمود.

آقای ابراهیمی. روحانیونی که شرکت نکرده‌اند ضمن شناسائی علت آن روشن در صورت موجه نبودن طبق مفاد بخشنامه با آنان عمل شود.[23] 6 / 7

 

 

*****

 

از: ساواک سمنان                                                             شماره: 3079 /  ﻫ

به: تیمسار ریاست ساواک. مدیریت کل اداره سوم 316               تاریخ: 10 / 8 / 1348

 

موضوع: برگزاری مجلس جشن سالگرد بیست و نهمین سال سلطنت شاهنشاه آریامهر

عطف به شماره 3577 / 316 - 15 / 7 / 48

     برابر تحقیقات معموله چهار نفر از روحانیون مقیم دامغان به نام‌های سیدطاهر شاهچراغی[24] و محمد نصیری و محمدرضا خدائی[25] و مهدی طاهریان در جشن‌ها و اعیاد ملی شرکت نمی‌نمایند که بیوگرافی ملصق به عکس آنها تهیه و متعاقباً به استحضار خواهد رسید. ضمناً به شهربانی فرمانداری کل سمنان نیز اعلام گردیده تا از منبر رفتن آنها جلوگیری به عمل آورد.

رئیس سازمان اطلاعات و امنیت فرمانداری کل سمنان. رئـــــوفـــی

 

آقای ابراهیمی. بایستی محدودیت‌های بیشتری جهت آنان فراهم شود. لطفا بهره‌برداری گردد[26].  11 / 8

 

 

*****

 

از: ساواک سمنان                                                              شماره: 4110 / ﻫ

به: مدیریت کل اداره سوم (312)                                          تاریخ: 18 / 1 / 1352

 

درباره: مراسم نیایش 15 بهمن

بازگشت به شماره 13202 / 312 - 24 / 2 / 51

    بدین‌وسیله پاسخ موارد خواسته شده در نامه معطوفی فوق ذیلاً بعرض می‌رسد.

الف. در تحقیقاتی که پیرامون مفاد نامه بازگشتی فوق از ژاندارمری منطقه سمنان به عمل آمد، عدم حضور روحانیون مشروحه زیر در مراسم مذکور مورد تأیید قرار گرفت.

1. عبدالحسین لنکرانی (بهبودی) فرزند محمدابراهیم متولد 1280 پیشنماز مسجد جامع سمنان 

2. محمدعلی عالمی فرزند جواد شماره شناسنامه191متولد 1306 دامغان پیشنماز مسجد جامع سمنان

3. سیدمحمد شاهچراغی[27] فرزند حسن شماره شناسنامه 6 صادره از دامغان متولد 1312 پیشنماز مسجد عابدینیه سمنان 

4. محمدباقر عبدوس فرزند غلامعلی شماره شناسنامه 1173 متولد 1324 سمنان پیشنماز مسجد مهدیه 

5. تقی نصیری فرزند رضا شماره شناسنامه 917 متولد 1310 سمنان 

ب. ردیف 1 و 2 از روحانیون افراطی و از طرفداران آیت‌اله گلپایگانی بوده و شهریه ارسالی از قم وسیله نامبردگان بین طلاب سمنان تقسیم و دارای پرونده کلاسه شماره 2878 و 2726 در این ساواک می‌باشند.

پ. روحانیون ردیف 3 و 4 و 5 از مریدان سرسخت خمینی بوده و از وی تقلید می‌نمایند. ضمناً روحانی ردیف 5 دارای پرونده کلاسه 1896 در این ساواک می‌باشد.

همچنین به استحضار می‌رساند مراسم نیایش 15بهمن همه ساله در منطقه ژاندارمری سمنان برگزار می‌شود.      

 رئیس سازمان اطلاعات و امنیت فرمانداری کل سمنان. فردوس

اصل در پرونده 3145

 

 

*****

 

از: ساواک سمنان                                                              شماره: 2489

به: ریاست شهربانی فرمانداری کل سمنان                   تاریخ: 22 / 11 / 1352

 

درباره: روحانیون

    خواهشمند است دستور فرمایند به روحانیون مشروح زیر ابلاغ نمایند در ساعت تعیین شده خود را به ساواک معرفی نمایند.

رئیس سازمان اطلاعات و امنیت فرمانداری کل سمنان. فردوس

محمدعلی عالمی ساعت 0900 روز 23 / 11 / 52

شیخ تقی نصیری ساعت 1000 روز 23 / 11 / 52

سیدمحمد شاهچراغی 1100 روز 23 / 11 / 52

رونوشت با اصل یکسان است.

اصل در پرونده 3145 بایگانی است.

 

 

*****

 

از: 14 /  ﻫ                                                            تاریخ: 27 / 11 / 1352

به: 312                                                                     شماره: 3291 /  ﻫ

 

موضوع: عدم شرکت روحانیون سمنان در مراسم 15 بهمن

    در مراسم 15 بهمن سال جاری از طرف ژاندارمری منطقه سمنان از روحانیون شهرستان سمنان دعوت به عمل می‌آید تا در مراسم مذکور شرکت نمایند لکن شیخ عبدالحسین لنکرانی. محمدعلی عالمی. شیخ تقی نصیری و سیدمحمد شاهچراغی از شرکت در مراسم خودداری نموده‌اند.

نظریه شنبه ـ نظری ندارد.

نظریه یکشنبه ـ عدم شرکت روحانیون مذکور در مراسم فوق مورد تائید است. با تحقیقاتی که به عمل آمد، شیخ عبدالحسین لنکرانی و شیخ محمدتقی نصیری به علت بیماری و سیدمحمد شاهچراغی به علت بیماری فرزندش از شرکت در مراسم خودداری نموده است. محمدعلی عالمی نیز بدون عذر موجه در مراسم شرکت ننموده است.

نظریه سه‌شنبه ـ نظریه یکشنبه مورد تائید است.

نظریه 14 /  ﻫ . محمدعلی عالمی یکی از روحانیون افراطی و ناراحت منطقه می‌باشد که هرگونه تحریکی وسیله نامبرده به عمل می‌آید و با وجود این که در اثر عدم شرکت در مراسم نیایش سال گذشته به وی تذکر و برابر دستورالعمل مرکز تعهد کتبی اخذ گردیده، معهذا در سال جاری نیز از حضور در مراسم امتناع ورزیده است.

 

 

*****

 

از: 14 / ﻫ                                                             تاریخ: 5 / 8 / 2536[1356]

به: 312                                                                     شماره: 33249 / 14ﻫ

 

موضوع: مراجعه روحانیون به استاندار سمنان

    در مورخه 30 / 7 / 36 تعدادی از روحانیون این شهرستان از جمله محمدعلی عالمی، محمدحسین بهبودی لنکرانی و چند نفر دیگر به منظور جلوگیری از تمرین مشترک دانش‌آموزان دختر و پسر در جشن چهارم آبان، نزد استاندار سمنان رفته و بدون هیچ نتیجه‌ای محل استانداری را ترک نموده اند.

 

نظریه شنبه . خبر صحت دارد.

نظریه یکشنبه . خبر صحت دارد. ضمناً چون افراد این منطقه متعصب مذهبی می‌باشند، این عمل صورت گرفته است.

نظریه سه‌شنبه . نظریه یکشنبه مورد تائید است.

نظریه 14 / ﻫ . نظریه سه‌شنبه تائید می‌گردد. ضمناً به نحو غیرمستقیم به روحانیون تذکرات لازم داده شده است.

در ساعت 1230 روز 8 / 8 سال 36 به بخش312 واصل گردید.

دایره بررسی . گزارش روزانه

در گزارش وقایع روزانه درج شد. 10 / 8 / 36

312 بایگانی شود.

در کلاسه 15285 شخص بایگانی شود. خوانساری 22 / 8 / 36

 

 

*****

 

  تاریخ: 15 / 11 / 2536[1356]

روحانیون دامغان

 

در مراسمی که روز 15 / 11 / 2536 به مناسبات رفع خطر از ذات مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران در مسجد جامع شهرستان دامغان برگزار شده، علی‌رغم دعوت قبلی، هیچ‌یک از روحانیون آن شهرستان شرکت نکرده‌اند.

 

آقای کارآموز  1 / 12

ارزیابی . خبر صحت دارد.

 

 

*****

 

تاریخ: 21 / 1 / 2537[1357]

 

سازمان اطلاعات و امنیت سمنان اعلام کرده:

ب . در مراسمی که روز 21 / 1 / 37 به مناسبت رفع خطر از ذات مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر در مسجد مدرسه قلعه از طرف شهرداری منطقه تشکیل گردیده بود، روحانیون مشروحه زیر با وجود دعوتی که قبلاً از آنها به عمل آمده، در این مجلس شرکت نکرده‌اند:

شیخ مصطفی اشرفی.[28]  شیخ محمدباقر طاهری محمودی . سیدعباس نجفی . مهدی حسینی تاشی.[29] شیخ ابوالقاسم فروغی . شیخ حسین فروغی. شیخ حسین جلالی . شیخ علی توحیدی.[30] شیخ اسماعیل جعفرآقائی . شیخ جعفر اشرفی . شیخ علی‌اکبر الهی . شیخ ابوالحسن سیف‌السادات . غلامعلی فخر (مداح) . اسداله میرشاهی (مداح) . شیخ رجبعلی.

در سوابق آنها منعکس و چنانچه کمکی از اوقاف دریافت می‌کنند قطع شود. مرعشی

 

*****

 

از: 14 / ﻫ و                                                           تاریخ: 30 / 5 / 2537[1357]

به: 14 /  ﻫ                                                                  شماره: 1538 / 14ﻫ و

 

موضوع: متعصبین مذهبی در ایوانکی

     طبق اطلاع چون آقای رمضان سعیدی که قصاب و ساکن ایوانکی می‌باشد در جشن ششم بهمن سال گذشته سخنرانی نموده و مطالب ملی و میهنی بیان داشته بود، چند نفر از متعصبین مذهبی تندرو ایوانکی تصمیم به کتک زدن وی داشته‌اند که بعضی از افراد مانع این کار شده بودند و گفته بودند که دیگر سخنرانی نخواهد کرد؛ ولی چون مجدداً رمضان سعیدی در جشن 28 مرداد سال جاری نیز در ایوانکی سخنرانی نمود، همان عده تصمیم گرفته‌اند این دفعه سعیدی را کتک بزنند و در نظر دارند شب هنگامی که از کشتارگاه می‌آید، با استفاده از تاریکی شب او را غافلگیر نموده و مضروب نمایند.

نظریه شنبه. با اینکه تلاش به عمل آمد، معذالک افرادی که در نظر دارند رمضان سعیدی را مضروب نمایند، شناخته نگردیدند.

نظریه یکشنبه. امکان حمله از طرف متعصبین مذهبی به رمضان سعیدی وجود دارد.

نظریه 14ﻫ و. نظریه یکشنبه تائید می‌گردد.

 

 

جشن تولد شاه - چهارم آبان

سخنرانی محمدرضا پهلوی پس از تصویب منشور انقلاب سفید. تهران. ۱۳۴۱

منبع: انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان سمنان، جلد اول، صفحات 61، 74، 75، 83، 159، 175، 179، 282، 318، 320، جلد دوم، صفحات 127، 203، 331، جلد سوم، صفحه 224، مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1398.
 

تعداد مشاهده: 3276