پوشه کوچکی از اسناد در معرفی دکتر فرهنگ مهر، سید کاظم شریعتمداری و ارتشبد نعمت‌الله نصیری

تاریخ انتشار: 12 اسفند 1402

زمان وقوع چند سند زیر در پائیز سال 1350 است. موضوع از این قرار بود که آقای سید کاظم شریعتمداری مرجع تقلید وقت، نماینده‌ای در کشور پاکستان به نام دکتر اجمل حسین یا حسینی رضوی داشت. پسر وی به نام سید افضل حسینی رضوی تمایل به تحصیل در دانشگاه شیراز را داشته و پس از آزمون به دلیل پائین بودن نمرات قبول نگردید، با این حال گویا پدر سید افضل از آقای سید کاظم شریعتمداری درخواست می‌نماید که ترتیب ثبت نام پسرش را فراهم کند. آقای شریعتمداری نیز این تقاضا را به ریاست ساواک یعنی ارتشبد نعمت‌الله نصیری تقدیم می‌دارد و ارتشبد نصیری نیز به ساواک شیراز گفته و پس از مذاکره ساواک شیراز با رئیس وقت دانشگاه پهلوی یعنی دکتر فرهنگ مهر[1] و ارسال نامه رسمی تقاضا از طرف نصیری به ریاست دانشگاه، آقای سید افضل حسینی رضوی در دانشگاه پهلوی شیراز ثبت نام می‌گردد. آقای دکتر فرهنگ مهر در نامه‌ای به تاریخ 1 / 9 / 50 و با عرض ارادت صمیمانه به خدمت رئیس ساواک ضمن توضیح درباره مردودی سید افضل حسینی در امتحان ورودی دانشگاه، می‌نویسد:

«دستور دادم ایشان را در یکی از رشته‌های زبان و ادبیات انگلیسی، زبان و ادبیات فارسی و یا تاریخ، هرکدام مورد علاقه ایشان باشد، بپذیرند و همین امسال شروع به تحصیل نماید.»

یک هفته پس از نامه دکتر فرهنگ مهر ساواک شیراز طی نامه‌ای به اداره کل سوم می‌نویسد:

«سید افضل حسینی رضوی در دانشگاه پهلوی رشته انگلیسی ثبت نام و در خوابگاه 11، اطاق 50 اقامت دارد.»

ساواک مرکز به رئیس ساواک می‌نویسد:

«نامبرده بالا فرزند دکتر اجمل حسین نماینده آیت‌الله شریعتمداری است و پذیرش وی بر اساس تقاضای آقای شریعتمداری بوده است. در صورت تصویب مراتب به ایشان اطلاع داده شود.»

که چنین نیز می‌شود و به نماینده شریعتمداری اطلاع می‌دهند.

ما قبلاً در همین سایت نسبت به معرفی آقای سید کاظم شریعتمداری و تعاملات وی با رژیم پهلوی و ساواک مطالب و اسنادی را منتشر ساختیم[2] همچنین در باره ارتشبد نعمت‌الله نصیری[3] و تقلب انتخاباتی دکتر فرهنگ مهر و برادرش بوذرجمهر مهر[4] اسنادی را درج کردیم و ان شاءالله در آینده نزدیک مشروح بررسی و تحلیل درباره زندگی و شخصیت دکتر فرهنگ مهر را تقدیم خوانندگان خواهیم کرد، ولی آنچه در اینجا لازم به ذکر می‌دانیم این است که تلاش برای تطهیر و پاک نشان دادن افرادی مانند دکتر فرهنگ مهر، (فارغ از این که زرتشتی بوده و یا وابسته به تشکیلات استعماری بهائی بود) که عمری را در سر سپردگی استعمارگران و لژهای فراماسونری گذرانده و تن به استبداد و دیکتاتوری پهلوی‌ها داده بود و خود عاملی در جهت تقویت و بسط نظام ظالمانه شاه در کشور بود، تلاشی بیهوده است. باید دانست که دروغ‌بافی در این موارد و موارد دیگر هرچند جولانی در عرصه کوتاه زمانی و مکانی بدهد ولی فروغی ندارد و بزودی فاش خواهد شد و گوینده آن خوار و خفیف می‌گردد. در تحلیل افراد و جریانات، بسنده نمودن به چند کار اجتماعی و فرهنگی خوب(آن هم بر فرض صحت و خالی از اغراض و جلب منافع مورد طمع) و نادیده گرفتن سوابق سوء افراد و آسیب و خسارت‌هایی که از ریاست و مدیریت این‌گونه اشخاص به مردم، کشور و منافع ملی وارد گشته، امری نابخردانه و به دور از منطق، عقل سلیم و انصاف است. در تحلیل تاریخی صحیح و درست، باید به دور از جهت‌گیری‌های خاص مطالب را آن‌گونه که جریان یافته بازگو کرد و سپس از مجموع آن‌ها، نقاط ضعف، نقاط قوت، خیانت و خدمت افراد، احزاب، جریان‌ها را بررسی و قضاوت نمود.

*****

از: مرکز تاریخ: 2 / 8 / 50

به: ساواک شیراز شماره: 6432 / 312

پیرو مذاکرات تلفنی به فرموده مقرر است سید افضل حسینی رضوی، دیپلمه فرزند دکتر اجمل حسین رضوی راولپندی در دانشگاه پهلوی پذیرفته شود. نامه جداگانه‌ای هم جهت ریاست دانشگاه ارسال خواهد شد. نتیجه اقدامات اعلام. مقدم

*****

از: شیراز تاریخ: 5 / 8 / 50

به: اداره کل سوم 312 شماره: 13488

عطف: 6432 / 312- 2 / 8 / 50

بازگشت به فوق و پیرو مذاکرات تلفنی با ریاست دانشگاه پهلوی مذاکره؛ اظهار داشتند چنانچه کتباً به ایشان اعلام گردد نسبت به پذیرش دانشجوی مورد نظر اقدام خواهند نمود.

لحسایی[5]

محترماً به عرض می‌رساند سابقه مربوط به ثبت نام پسر دکتر اجمل حسین نماینده آیت‌الله شریعتمداری در دانشگاه پهلوی شیراز می‌باشد که از ساواک فارس خواسته شد بوده موجبات پذیرش نامبرده را در دانشگاه مذکور فراهم نماید.

نامه به امضای تیمسار ریاست ساواک تقدیم شده است. ثابتی 6 / 8 / 50

آقای وثوقی در جریان باشید. 10 / 8 / 50

*****

از: ساواک تاریخ: 10 / 8 / 50

به: ریاست دانشگاه پهلوی شیراز شماره: 6593 / 312

درباره: سیدافضل حسینی رضوی تبعه پاکستان

نظر به اینکه نامبرده بالا علاقمند است در دانشگاه پهلوی شیراز ثبت نام و تحصیل نماید خواهشمند است دستور فرمائید موجبات پذیرش مشارالیه را فراهم آورند. از تسهیلاتی که در این مورد به عمل می‌آورند امتنان حاصل است.

رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور. ارتشبد نصیری

رئیس بخش 312. ازغندی

معاون اداره یکم عملیات و بررسی. مبینی

رئیس اداره یکم عملیات و بررسی. جوان

*****

از: مرکز تاریخ: 15 / 8 / 50

به: ساواک شیراز شماره: 6682 / 312

پیرو 6592 / 312-11 / 8 / 50

نتیجه مذاکرات معموله با رئیس دانشگاه پهلوی در مورد ثبت نام سید افضل حسینی اعلام، ضمناً تعیین شود نامبرده برای این منظور به چه کسی در دانشگاه مراجعه نماید. مقدم

بخش 312

با سرکار سرهنگ لحسائی تلفنی تماس حاصل، فرمودند افضل حسینی به ایشان مراجعه نماید که مراتب به آقای ابهری[6] اعلام گردید.... 22 / 8

بایگانی شود

*****

تاریخ: 1 / 9 / 50

شماره: 104-3155

تیمسار ارتشبد نصیری

رئیس محترم سازمان اطلاعات و امنیت کشور

احتراماً بازگشت به نامه شماره 6593 / 312-10 / 8 / 50 موضوع پذیرش آقای سید افضل حسینی رضوی تبعه پاکستان در دانشگاه پهلوی، به اطلاع می‌رساند که نامبرده جزء دسته‌ای از دانشجویان پاکستانی بودند که در امتحان ورودی مخصوص خارجیان این دانشگاه شرکت نموده و به علت کمی نمرات پذیرفته نشده‌اند، و اینک با توجه به نامه شماره 6593 / 312-10 / 8 / 50 دستور دادم ایشان را در یکی از رشته‌های زبان و ادبیات انگلیسی، زبان و ادبیات فارسی و یا تاریخ هر کدام مورد علاقه ایشان باشد بپذیرند و همین امسال شروع به تحصیل نماید.

با عرض ارادت صمیمانه

رئیس دانشگاه پهلوی

فرهنگ مهر

به عرض می‌رساند بر مبنای تقاضای آیت‌الله شریعتمداری و تصویب تیمسار ریاست ساواک در مورد پذیرش نامبرده بالا با دانشگاه پهلوی مکاتبه شده بود در صورت تصویب چگونگی به آقای ابهری ابلاغ گردد.

جوان 7 / 9 / 50

ثابتی 8 / 9 / 50

اقدام شود 10 / 9

*****

از: شیراز تاریخ: 9 / 9 / 50

به: کل سوم 312 شماره: 14573

عطف به: 6593 / 312-10 / 8 / 50

سید افضل حسینی رضوی در دانشگاه پهلوی رشته انگلیسی ثبت نام و در خوابگاه 11 اطاق 50 اقامت دارد.

لحسائی

گیرندگان – کل سوم 353 جهت استحضار

محترماً به عرض می‌رساند نامبرده بالا فرزند دکتر اجمل حسین نماینده آیت‌الله شریعتمداری است و پذیرش وی در دانشگاه پهلوی بر اساس تقاضای آقای شریعتمداری بوده است در صورت تصویب به ایشان اطلاع داده شود.

به نماینده شریعتمداری اطلاع داده شود.10 / 9

اقدام شده است. 10 / 9

پی‌نوشت‌ها:

[1] . فرهنگ مهر، فرزند مهربان مهر(ارباب مهربان) در سال 1302 ‌ﻫ ش در خانواده‌ای زرتشتی در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در دبستان جمشید جم، متوسطه را در دبیرستان فیروز بهرام و کالج آمریکایی به پایان رساند و از هنرسرای عالی لیسانس و از دانشگاه لندن دکترای اقتصاد گرفت.

وی در سال 1324 به استخدام دولت درآمد و به عنوان‌ رئیس اداره‌ی نفت، عضو شورای مالی اقتصاد، مشاور عالی وزارت بازرگانی در امور قراردادهای بین‌المللی، مدیر کل اقتصادی وزارت دارایی، مشاور حقوقی و رئیس اداره کل روابط صنعتی و قراردادهای بین‌المللی، مدیر کل اقتصادی وزارت دارایی، عضو کمیته‌ی دائمی حفاظت در وزارت دارایی، مدیر عامل و رئیس هیأت مدیره‌ی شرکت سهامی بیمه‌ی ایران، استاد مدرسه‌ی عالی بیمه، رئیس دانشگاه پهلوی شیراز، عضو هیأت امنای بنیاد فرح پهلوی، هیأت مدیره‌ی بنیاد آرشام، هیأت امنای موزه‌ی هنرهای معاصر، هیأت امنای موزه‌ی نگارستان، هیأت امنای فرهنگسرای نیاوران متعلق به فرح پهلوی، هیأت امنای موزه‌ی آبگینه، هیأت امنای سازمان جشن هنر شیراز، هیأت امنای مرکز ایرانی مطالعات تاریخی و رئیس هیأت مدیره‌ی مؤسسه‌ی آسیایی دانشگاه پهلوی و آجودان شاه به کار پرداخت. وی در مشاغل گوناگون دست به اختلاس و زد و بند ‌زد. اگرچه فرهنگ مهر رئیس انجمن زرتشتیان تهران بود، امّا ساواک در قسمت مذهب او متذکر شده که وی دینی ندارد و بیشتر گرایش به بهائیت دارد. وی در کانون مترقی، حزب ایران نوین، حزب رستاخیز و در تشکیلات فراماسونری در لژهای عطار نیشابوری، کاوه و حافظ عضویت داشت. فرهنگ مهر در 12 اسفند 1396 در کالیفرنیا درگذشت. (اسناد ساواک ـ پرونده انفرادی)

[3] . بنگرید: کودتای 28 مرداد 1332، ساواک و سپهبد نعمت الله نصیری، زد و بند هُژبر یزدانی بهائی با تیمسار نعمت‌الله نصیری، رضا پهلوی و دکتر عبدالکریم ایادی، احضار و تهدید آیت‌الله سیدمصطفی خمینی توسط سپهبد نعمت‌الله نصیری در سال 1342، خشم و انتقام مردم مازندران از ارتشبد نصیری رئیس جنایتکار ساواک.

[4] . بنگرید: تقلب در انتخاب نامزد نمایندگی اقلیت زرتشتیان کرمان در مجلس شورای ملی توسط دکتر فرهنگ مهر و حزب ایران نوین در سال 1352.

[5] . حسن لحسایی، فرزند یحیی در سال 1300ﻫ ش در کرمان متولد شد. پس از طی تحصیلات ابتدائی و متوسطه وارد دانشکده افسری شد و در سال 1335 با درجه ستوان دومی در دفتر ژنرال آجودان محمدرضا پهلوی به عنوان متصدی امور تشریفات سلطنتی مشغول خدمت شد. در پرونده‌ی وی آمده است:

«نامبرده از سهمیه افسران ارتش یک قطعه زمین به مساحت پنجاه هکتار خریداری از املاک پهلوی واقع در گرگان ـ و یک قطعه زمین 300 متری از... عباس آباد تهران (شهید بهشتی فعلی) و نیز قطعه زمین 510 متری از اراضی عباس آباد تهران و همچنین زمین‌ها و باغ‌های نامشروع و سوء استفاده از موقعیت خود در شیراز صاحب ثروت قابل توجهی گردیده است.» لحسایی در تاریخ 1 / 1 / 41 با درجه سرهنگ دومی مأمور به ساواک و در 17 / 8 / 45 رئیس ساواک فارس و در مورخه 21 / 4 / 57 به ریاست ساواک گیلان منصوب شد و تا انحلال ساواک، رئیس آنجا بود. (اسناد ساواک ـ پرونده انفرادی )

[6] . شیخ‌ غلامرضا زنجانی، فرزند تقی در سال 1308 ﻫ ش در ابهر زنجان به دنیا آمد. وی پیشکار و یکی از مورد اعتمادترین افراد نزد آقای شریعتمداری معرفی شده است. وی که با ساواک و دربار ارتباط داشت در سال 1354 درگذشت. شیخ ‌غلامرضا زنجانی‌، با سرهنگ مولوی رئیس ساواک تهران و سرلشکر پاکروان و سپهبد نصیری(رئیسان سازمان ساواک) روابط مستقیمی داشت. غلامرضا زنجانی در ساواک با نام مستعار «ابهری» شناخته می‌شد و گزارش‌های متعددی درباره مسائل مختلف مربوط به علما، مراجع و حوزۀ علمیۀ قم، مبارزین و مسائل دیگر را به ساواک ارائه می‌داد. تذکرات علما و طلاب در مورد افشای چهرة فرد مزبور در آقای شریعتمداری تأثیری نداشت تا جایی که جمعی از اساتید حوزة علمیه قم با انتشار اعلامیه‌ای عملکرد وی را افشا نمودند. در این باره بنگرید همین بخش با عنوان: درباره شیخ ‌غلامرضا زنجانی(ابهری) پیشکار آقای سید کاظم شریعتمداری.