محمد رضا پهلوی ( قسمت ششم) بخش اول
پس از تغییراتی که با فروپاشی امپراطوری عثمانی در جغرافیای منطقه ایجاد شد و کشورهایی چون ترکیه و عراق اعلام موجودیت نمودند و همچنین با جدائی بخشی از کشور پهناور ایران، کشور افغانستان شکل گرفت؛ استعمارگرانی که با برنامه ریزی های دقیق و حساب شده، این تغییرات را به وجود آورده بودند، برای ریاست بر این سرزمین های جدیدالتأسیس، عواملی را که از پیش گزینش و تربیت کرده بودند، رویِ کار آوردند: مصطفی کمال آتاتورک در ترکیه، ملک فیصل اول در عراق، امان الله خان در افغانستان و رضاخان در ایران.
هنوز رضاخانِ سردارسپه! رضاخانِ پهلوی نشده بود که اولین قراردادِ رسمی بین ایران و افغانستان در سال 1300 ش، تحت عنوان: « عهدنامه »، در مجلس شورای ملی مطرح شد.
در مقدمه ی این عهدنامه آمده است:
« چون، جهت جامعه اسلامیه و روابط نژادى و علایق حُسن مجاورت و همسایگى دولتین ایران و افغانستان، اقتضاء داشت که مراودات حسنه و روابط حسنه بین الدولتین، به وسیله انعقاد یک عهدنامه مستحکم گردد؛ لهذا براى اجراى این مقصود مقدس، اعلیحضرت شاهنشاه ایران [احمدشاه] جناب حاجى میرزا حسن خان محتشم السلطنه، وزیر امور خارجه و اعلیحضرت امیرِ افغانستان، جناب سردار عبدالعزیز خان، وزیر مختار و ایلچى معتمد خود را، وکلاىِ مختارِ خود، تعیین نموده و مشارٌالیها، پس از مبادلة اختیارنامه هاى رسمى خود، فصول ذیل را منعقد نمودند.»1
این عهدنامه که دارایِ 12 فصل بود و در آن به مسائل مختلفی چون چگونگی ارتباط و رفتار با اتباع یکدیگر پرداخته شده بود، در تاریخ پانزدهم شوال المکرم سال 1339 ق، مطابق با اول سرطان 1300ش، توسطِ حسن محتشم السلطنه – وزیرخارجه وقت ایران - و عبدالعزیزخان - سفیر وقت افغانستان - امضاء شد و پس از اصلاحاتی که در جلسات 39 و 44 و 47 مجلس شورای ملی، نسبت به آن صورت گرفت و دو فصل الحاقیه به آن اضافه گردید، به تصویب نمایندگان رسید.
در همین موقع بود که اعتلاءالمک، در 15 دی ماه 1300ش به عنوان اولین وزیرمختار ایران در افغانستان، برگزیده شد.2
1. مشروح مذاکرات مجلس شورای ملى،.دوره4، جلسه 25
2. روزشمار تاریخ ایران، ج 1، ص 164
|
|
تعداد مشاهده: 4637
