شهید محمد باقدرت جوپاری، اولین شهید انقلاب اسلامی در شهر کرمان

تاریخ انتشار: 23 مهر 1402

در گزارش اولیه‌ای که از حمله وحشیانه چماق به دستان به مسجد جامع کرمان منتشر گردید، درباره اولین شهید شهر کرمان نوشته شد: «یک نفر از مجروحین که هنوز هویتش معلوم نیست فوت نموده» و در گزارشی که سه روز بعد در روز بیست و هفتم مهر برای اداره کل سوم ساواک ارسال شد، نام این شهید عزیز «محمد باقدرت» اعلام شد که «به وسیله ضربات وارده از سنگ و آجر» فوت نموده است.

شهید محمد باقدرت جوپاری در سال 1315ش در شهرستان جوپار از توابع شهر کرمان به دنیا آمد. شغل وی قالی بافی بود و سواد قرآنی داشت. وی در سال 1340ش ازدواج کرد که حاصل آن 5 فرزند (4 پسر و 1 دختر) بود که آخرین فرزندش در روز 24 مهر ماه سال 1357 که پدرش به شهادت رسید، شش روزه بود. پیکر شهید محمد باقدرت تحت کنترل شدید نیروهای امنیتی، بدون تشریفات به گلزار شهدای شهر جوپار منتقل و به خاک سپرده شد.

آنچه در این میان مهم است چگونگی شهادت او در جریان حمله کولی‌ها و چماق به دستان با حمایت نیروهای نظامی و انتظامی به مسجد جامع است.

در گزارشی که در برگه‌ای با عنوان «برگ بازجوئی و صورت مجلس» نوشته شده، دکتر مدرس نژاد که در آن موقع قائم مقام پزشک قانونی کرمان بود علت شهادت محمد باقدرت «مرگ در اثر ضربه به سر با جسم سخت{که} ظاهراً آجر یا سنگ بوده است که منجر به شکستگی جمجمه و خونریزی» اعلام شده و این درحالی است که شاهدان عینی گفته‌اند که او در اثر «شلیک مستقیم گلوله در صحن میانی مسجد جامع» به شهادت رسید (خبرگزاری فارس) و شهید دیگر این روز به نام غلامرضا یزدان شناس، اهل ماهان کرمان و متولد 1335ش بود که در اثر ضربات زخمی و سپس به شهادت رسید. (پایگاه جامع فرهنگ ایثار و شهادت استان کرمان و خبرگزاری دفاع مقدس)

آنچه در سند گزارش معاینه از پیکر این شهید عزیز قابل توجه است، اشاره به زخمی «به شعاع یک و نیم سانتیمتر به قطر سه سانتیمتر است» است تا علت شهادت به آن نسبت داده شود و احتمالاً بر تیراندازی نیروهای نظامی و انتظامی به سوی مردم سرپوش نهاده شود.

*****

برگ بازجوئی و صورتمجلس

به تاریخ 25 / 7 / 1357 حسب اعلام شماره 3904 ـ 15 / 7 / 57 بیمارستان محمدرضا شاه پهلوی کرمان و اعلام شماره 25 / 7 / 57 کلانتری و مرکز دال به تحویل جسد فردی به نام محمد باقدرت به بیمارستان مذکور و با توجه به گزارش به ارجاع ریاست محترم دادسرا با بیمارستان تلفنی تماس حاصل و چون آخر وقت اداری بود آقای دکتر مدرس‌نژاد قائم مقام پزشک قانونی که برای معاینه دعوت شده بودند اعلام داشتند که در ساعت چهار و نیم بعدازظهر در بیمارستان محمدرضا شاه برای معاینه از جسد حضور خواهند یافت لذا در ساعت مقرر اینجانب بازپرس شعبه 2 دادسرای کرمان در معیت آقای سروان صالحی کلانتر بخش مرکز و آقای دکتر مدرس‌نژاد قائم مقام پزشک قانونی در بیمارستان محمدرضا شاه حضور یافته و در سردخانه بیمارستان از جسد متوفی معاینه به عمل آمد جسد متعلق به مردی است سن تقریبی 40 تا 45 ساله متوسط القامت با پیراهن سفید و شلوار سیاه خاک آلود و با ریش و سبیل و مقداری خون که از سر متوفی بیرون آمده قسمت پشت سر و پشت پیراهن جسد را خون آلود نموده بقیه اندام‌های بدن از دست‌ها و پاها و سینه و شکم و پشت سالم به نظر می‌رسد و آثاری از ضرب و جرح در این اندام‌ها مشاهده نمی‌‌شود فقط در روی سر بالای پیشانی به موازات ابروی چپ زخمی به صورت فرورفتگی و شکستگی استخوان که خون از آن بیرون ریخته و اطراف زخم و روی پیشانی خاک‌آلود مشاهده می‌شود و زخم مذکور به شعاع یک و نیم سانتیمتر به قطر سه‌ سانتیمتر به نظر می‌رسد ولی عمق چندانی ندارد یعنی فقط ضربه وارده ایجاد شکستگی استخوان سر را نموده ولی حفره‌ای جز فرورفتگی ایجاد نکرده است و مقداری خون نیز از بینی متوفی بیرون آمده که به صورت خون بسته حفره‌های بینی را مسدود کرده است و آثار ظاهری دیگری در جسد مشاهده نمی‌شود. در این وقت از آقای دکتر مدرس‌نژاد قائم مقام پزشک قانونی ضمن تفهیم مقررات مرتبط به کارشناسی و مجازات گواهی کذب و اتیان سوگند تقاضا شد که با معاینه دقیق جسد علت اصلی مرگ را تعیین و اعلام دارند و چنانچه تشخیص قطعی و احتیاج به معاینه مجدد جسد نباشد جواز دفن صادر نمایند که جسد جهت کفن و دفن به کسانش تحویل گردد. آقای دکتر مدرس‌نژاد ضمن اعلام اطلاع از مقررات مربوط به کارشناسی و مجازات گواهی کذب و بیان سوگند اظهار داشتند در معاینه کامل که به اتفاق جناب آقای احمدی بازپرس به عمل آمده بدین شرح اعلام می‌شود:

1ـ جسد متعلق به مردی است حدود 45 ساله اثر ضربه به ناحیه سر در قسمت چپ بالای پیشانی مشهود است که زخم به اندازه سه سانتیمتر می‌باشد خونریزی زیادی ایجاد شده بود که [ناخوانا]پیشانی طوری ایجاد [ناخوانا]که خاک آلود بوده. 2ـ علت مرگ در اثر ضربه به سر با جسم سخت ظاهراً آجر یا سنگ بوده است که منجر به شکستگی جمجمه و خونریزی بوده است لذا جواز دفن صادر می‌گردد کفن و دفن متوفی بلامانع است

دکتر مدرس‌نژاد

25 / 7 / 57

بازپرس: چون حسب اعلام آقای دکتر مدرس‌نژاد احتیاج به معاینه مجدد جسد نبود جواز دفن صادر و جسد به آقای ماشاءاله پورجوپاری فرزند محمود که خود را برادر متوفی معرفی نمود تحویل گردیده.

بازپرس شعبه 2 کرمان

25 / 7 / 1357

رئیس کلانتری مرکز سروان صالحی